ΑΦΙΕΡΩΜΑ: 97 χρόνια από τη… «μίνι» απαγόρευση του Θεόδωρου Πάγκαλου

Νικόλ Μακρή

Οσο δύσκολο κι αν είναι να το πιστέψει κανείς σήμερα, κάποτε συνεργεία αστυνομικών εφοδιασμένα με μεζούρες σταματούσαν όποια γυναίκα συναντούσαν στον δρόμο και μετρούσαν πόσο απείχε από το έδαφος η άκρη της φούστας της! 

Προς μεγάλη έκπληξη όλων στις 11 Μαΐου του 1926 ο δικτάτορας Θεόδωρος Πάγκαλος επέβαλε νόμο που ανέφερε πως οι γυναίκες δεν επιτρέπεται να φοράνε κοντές φούστες και πως το επιτρεπτό όριο ήταν να απέχει η φούστα 30 εκατοστά από το έδαφος… ούτε εκατοστό παραπάνω.

Ο Έλληνας στρατιωτικός και δικτάτορας Θεόδωρος Πάγκαλος

Αστικός μύθος της εποχής αναφέρει πως ο Πάγκαλος πήρε την απόφαση αυτή σε μια προσπάθεια να ηρεμήσει τη σύζυγό του, η οποία έγινε έξαλλη όταν επισκέφτηκε το γραφείο του και είδε μια νεαρή κοπέλα με φούστα που έφθανε μέχρι το γόνατό της να κυκλοφορεί με τα πόδια της ολόγυμνα, σκανδαλίζοντας τους άνδρες.

Το πρώτο περιστατικό σύλληψης που καταγράφηκε ήταν η 22χρονη Κατίνα Βογιατζή, η οποία συνελήφθη επειδή η φούστα της απείχε 38 εκατοστά (14 ίντσες) από το έδαφος. Είχε ξεπεράσει, δηλαδή, το όριο κατά 8 ολόκληρα εκατοστά!

Η 22χρονη Κατίνα Βογιατζή, η οποία συνελήφθη επειδή η φούστα της απείχε 38 εκατοστά απο το έδαφος(Αρχείο Ερτ)

Σήμερα στην εφημερίδα «Πελοπόννησος», η πατρινή συγγραφέας και ιστορικός Γιώτα Καΐκα – Μαντανίκα ξετυλίγει το κουβάρι του πιο παράδοξου και τραγελαφικού νόμου που επιβλήθηκε στην πολιτική ιστορία.

Γιώτα Καΐκα – Μαντανίκα : «Η ιστορία έχει δείξει ότι οι κοινωνίες δεν πάνε μπροστά με διατάγματα και αστυνομεύσεις»

«Ο Θεόδωρος Πάγκαλος γεννήθηκε στη Σαλαμίνα το 1878 και πέθανε στην Κηφισιά το 1952. Ηταν στρατιωτικός, ο οποίος αναδείχτηκε δικτάτορας πρωθυπουργός και πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Η δικτατορία του Πάγκαλου έχει μείνει στην ιστορία, εκτός των άλλων, και για το κόντεμα της φούστας. Στις 30 Νοεμβρίου του 1925 με αστυνομική διάταξη απαγόρευσε στις γυναίκες να φορούν κοντές φούστες, όταν κυκλοφορούσαν έξω από τα σπίτια τους. Προχωρούσαν δε και σε συλλήψεις, όταν έβλεπαν κάποια κοπέλα και κυκλοφορούσε με φούστα πιο κοντή από το ύψος που η διάταξη καθόριζε. Εδωσε μάλιστα και περιθώριο στις Αθηναίες ένα δεκαπενθήμερο, για να κοντύνουν τις φούστες τους. Ετσι, μετά το δεκαπενθήμερο, οι δρόμοι της Αθήνας γέμισαν με αστυνομικούς με μεζούρες για την εφαρμογή της διάταξης. Από αυτή τη διάταξη εμπνεύστηκε ο Γιώργος Μητσάκης το τραγούδι, που αρχίζει με το στίχο: «Στην εποχή του Πάγκαλου ήταν μακριές οι φούστες».

Γεννάται, όμως, ένα ερώτημα: Γιατί ο Πάγκαλος έβγαλε αυτή τη διάταξη;

Αξίζει να μεταφερθούμε σε αυτή την εποχή και μάλιστα στη δεκαετία του 1920, για να δούμε τον ρυθμό της κοινωνίας εκείνη την εποχή. Και πρώτα-πρώτα αξίζει να ξέρουμε ότι η δεκαετία του 1920 και του 1930 ήταν η πιο δυναμική περίοδος του φεμινιστικού κινήματος στην Ελλάδα. Το 1920, λοιπόν, έχουμε την ίδρυση του «Συνδέσμου για τα δικαιώματα της γυναίκας», ενώ η εκπαίδευση των γυναικών παρέμενε η ίδια.

Στόχος της γυναικείας εκπαίδευσης ήταν οι μαθήτριες που σπούδαζαν -και βέβαια ήταν πολύ λίγες στο σύνολο των κοριτσιών, που ήταν μαθήτριες- να δημιουργήσουν μία σωστή οικογένεια, να είναι χρήσιμες σε αυτή με ανάλογη μόρφωση. Αξίζει να μνημονεύσουμε ένα άρθρο στην εφημερίδα «Φορολογούμενος» της Πάτρας αρκετά χρόνια πριν, το 1875, που δεν διέφερε και πολύ από το πνεύμα της γυναικείας εκπαίδευσης του 1920. Διαβάζουμε, λοιπόν, ότι τα κορίτσια που σπούδαζαν θα έπρεπε να μην μαθαίνουν Ομηρο στα σχολεία τους, αλλά να σπουδάζουν τη ραπτική και την εφαρμοσμένη ηθική του Ευαγγελίου. Ενώ, όσες σπούδαζαν Ομηρο, Γαλλικά, μουσική και χειροτεχνία, διαφθείρονταν, εξαχρειώνονταν και τελικά δε γίνονταν, όπως οι μητέρες τους, αλλά καλές ερωμένες και θελξικάρδιες μνηστές.

Εκτός, όμως από το πώς ήθελαν τη γυναίκα στην κοινωνία, αυτή την περίοδο υπήρχε και κάτι επιπλέον που είχε αναστατώσει τις κοινωνίες της εποχής. Αυτό ήταν ο καινούργιος χορός το Τσάρλεστον. Το Τσάρλεστον είναι μία πόλη της Νότιας Καρολίνας από την οποία ξεπετάχτηκε ο δημοφιλής ρυθμός και ο χορός τσάρλεστον. Οπως γνωρίζουμε, το χαρακτηριστικό του χορού είναι τα κοντά φορέματα. Παρουσιάζεται ως χορός στη δεκαετία του΄20 , ενώ η αιχμή του χορού είναι το ΄26 . Γι’ αυτό είναι πολύ πιθανόν αυτός ο ξέφρενος χορός να είχε φτάσει και στην Ελλάδα, όταν ο Πάγκαλος έβγαλε αυτή την αστυνομική διάταξη, αφού η αστική τάξη της Ελλάδας πηγαινοερχόταν στην Ευρώπη για δουλειές και όχι μόνο. Το Μουλέν Ρουζ του Παρισιού θα είχε, οπωσδήποτε, και Ελληνες επισκέπτες. Θέλοντας, λοιπόν, να συγκρατήσει τη νεολαία από τη διαφθορά των χρηστών ηθών της εποχής, αποφάσισε και το κόντεμα της φούστας.

Ομως, η ιστορία έχει δείξει ότι οι κοινωνίες δεν πάνε μπροστά με διατάγματα και αστυνομεύσεις, αλλά με σεβασμό του ανθρώπου και των κατακτήσεων που έχει επιτύχει ανά τους αιώνες, από τη στιγμή που θα γεννηθεί, μέχρι να πεθάνει».

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω