Θέατρο: Περιθωριοποιημένοι ήρωες στη σκηνή

Χριστίνα Κόκκοτα

Στον σαιξπηρικό «Αμλετ» ο Ρόζενγκραντζ και ο Γκίλντενστερν έχουν τριτεύοντα ρόλο. Φίλοι και συμφοιτητές του Αμλετ, αυλικοί στην υπηρεσία του σφετεριστή του θρόνου Κλαύδιου και εκτελεστικά όργανά του, υποχρεωμένα να μεταφέρουν στην Αγγλία μία βασιλική επιστολή, της οποίας το περιεχόμενο αγνοούν. Αιώνες μετά, χάρη στην ανατρεπτική γραφή του Στόππαρντ ξαναγεννιούνται και ξαναζούν στη σκηνή του θεάτρου και της ζωής, στην υπαρξιακή τραγικωμωδία του «Ο Ρόζενγκραντζ και ο Γκίλντενστερν είναι νεκροί».

Η αυλαία αυτής της καυστικής σάτιρας του 20^ου αι. (1964) ανοίγει με τους δύο σαιξπηρικούς τριταγωνιστές κάποτε και τώρα πια πρωταγωνιστές να ζουν μια άχαρη καθημερινότητα, παίζοντας με νομίσματα σε ένα αδιευκρίνιστο τοπίο, διακόπτοντας ο ένας τον άλλον αλλά και μένοντας σιωπηλοί για πολλή ώρα. Βρίσκονται σε πλήρη σύγχυση και υπαρξιακή αγωνία. Αδυνατούν να κατανοήσουν τον κόσμο γύρω τους, να γνωρίσουν τον εαυτό τους και να κάνουν επιλογές επωφελείς για τη ζωή τους.

Διστακτικοί και φοβισμένοι, άβουλοι και αναποφάσιστοι δεν κάνουν καμιά προσπάθεια να πολεμήσουν το κενό, που τους βασανίζει. Ακόμα και όταν οδηγούνται από τον Στόππαρντ από τη σκηνή της ζωής στη σκηνή του θεάτρου -μέσω του ευρήματος «το θέατρο μέσα στο θέατρο»- αδυνατούν να επιλέξουν τον ρόλο τους. Δεν θυμούνται το παρελθόν τους, αγνοούν πώς άρχισε το ταξίδι τους και πού κατευθύνονται, άγνοια η οποία συνεχίζεται μέχρι τον επαπειλούμενο θάνατό τους στο τέλος του έργου. Ωστόσο, παρά τον τίτλο του, ο θάνατος των δύο ηρώων δεν έρχεται ποτέ, καθώς ο Στόππαρντ, κρατάει τον Ροζ και τον Γκιλ από το να πεθάνουν και τους στρέφει προς τη ζωή.

Το έργο «Ο Ρόζενγκραντζ και ο Γκίλντενστερν είναι νεκροί», αν και αφορμάται από τη σαιξπηρική τραγωδία και συνομιλεί διαρκώς μαζί της, ζει και αναπνέει από μόνο του. Από την άποψη της δομής και του περιεχομένου αποτελεί αντιστροφή και εναλλακτική εκδοχή του «Αμλετ», του οποίου η παρωδιακή μεταχείριση θυμίζει στο κοινό ότι ένα μεγάλο έργο μπορεί να κατέβει από το βάθρο του και να μιλήσει σε ένα ατομικό και ανθρώπινο επίπεδο με τη ματιά καθημερινών ανθρώπων, όπως ο Ροζ και ο Γκιλ, που θυμίζουν μέσα στο υπαρξιακό τους δράμα τους αντιήρωες του Μπέκετ.

Για τον Στόππαρντ είναι δύσκολο να αγωνίζεται κανείς να υπάρξει σε έναν χαώδη κόσμο, που βρίσκεται σε σύγχυση και στον οποίο κυριαρχούν το τυχαίο, η ίντριγκα και το αίμα. Ομως είναι ηθικά απαράδεκτο και αυτοκαταστροφικό να υιοθετεί κανείς παθητικότητα, την οποία κριτικάρει με σαρκασμό και ειρωνεία, δείχνοντας ότι ο κίνδυνος μιας τέτοιας στάσης είναι ο υπαρξιακός θάνατος που επέρχεται, πολύ νωρίτερα του φυσικού και βιολογικού.

Ενα έργο πυκνό και πνευματώδες, με μέλημα τις υπαρξιακές μας αγωνίες σε συνάρτηση με τις κοινωνικές δομές, που μας περιβάλλουν. Κινείται ανάμεσα στον ρεαλιστικό οπτιμισμό (Ρόζενγκραντζ) και τον φιλοσοφημένο πεσιμισμό (Γκίλντενστερν) ως όψεις του ίδιου νομίσματος και εναντιώνεται στον ντετερμινισμό ότι τα γεγονότα συμβαίνουν με κάποιο αδιάσπαστο σχέδιο, που ακυρώνει τη διαδρομή του ανθρώπου προς την αυτογνωσία και τη δράση.

Η γλυκόπικρη κωμωδία ανεβαίνει σε λίγες μέρες από σήμερα (21/2) στο θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας – Λευτέρης Βογιατζής, σε σκηνοθετική προσέγγιση του Στάθη Λιβαθηνού, που επιστρέφει στο πρώτο έργο που σκηνοθέτησε με την υπογραφή του Στόππαρντ. Στον ρόλο του Ρόζενγκραντζ ο Βασίλης Ανδρέου και σε εκείνον του Γκίλντενστερν ο Νίκος Καρδώνης. Συμπρωταγωνιστούν οι: Αρης Τρουπάκης, Μαρία Σαββίδου και Γιώργος Δάμπασης.

Τη διαμόρφωση του σκηνικού χώρου και την ενδυματολογική εικόνα των προσώπων υπογράφει η Ελένη Μανωλοπούλου. Ο στενός συνεργάτης του σκηνοθέτη Θοδωρής Αμπαζής επιμελήθηκε τη μουσική, με την παρουσία τριών μουσικών επί σκηνής και τους φωτισμούς ο Αλ. Αθανασίου.

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω