Το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων στη μνήμη και στις μαρτυρίες των επιζώντων
Ασβεστες οι εικόνες από τη θηριωδία των Γερμανών Ναζί, που ξεκλήρισαν τα Καλάβρυτα τον Δεκέμβριο του 1943.
Σε ματωμένο λόφο μετέτρεψαν το Λόφο του Καπή οι Γερμανοί στρατιώτες, σκοτώνοντας όλους τους άνδρες άνω των 14 ετών. 
Αν και έχουν περάσει ογδόντα χρόνια από τη θλιβερή εκείνη μέρα της Σφαγής των Καλαβρύτων, οι μνήμες παραμένουν άσβεστες στο πέρασμα του χρόνου. Για τους κατοίκους της τοπικής κοινωνίας, αλλά και ευρύτερα του ελλαδικού χώρου, το καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα είναι ένα τραυματικό γεγονός.
Της Μαρία Μπιλιανού, κοινωνική ανθρωπολόγος και ιστορικός.
Ιδιαίτερα, από τους ελάχιστουςς που βρίσκονται σήμερα εν ζωή, η φρίκη που βίωσαν αποτελεί μεγάλο ψυχικό τραύμα. Οι επιζώντες που τότε ήταν μικρά παιδιά μπόρεσαν να σωθούν από το φλεγόμενο Δημοτικό Σχολείο Καλαβρύτων μαζί με τις μητέρες και τα υπόλοιπα αδέλφια τους και να καταστούν πρωταγωνιστές της επίσημης ιστορίας που μέχρι τώρα είχε παραγκωνιστεί ή δεν είχε δοθεί η αρμόζουσα προσοχή.
Οι γυναίκες μαζί με τα παιδιά αποτέλεσαν τα δρώντα υποκείμενα που καθόρισαν σε έναν μεγάλο βαθμό τη σημερινή ταυτότητα των Καλαβρύτων. Η παιδική ματιά για τα γεγονότα του πολέμου προσφέρει μια ιδιαίτερη αφήγηση στην ιστορία, η οποία δεν είναι καθόλου αμελητέα, αλλά αντιθέτως αποτελεί μία πολύ σημαντική πτυχή της τοπικής κοινωνίας. Ο Ερικ Ερικσον (1902-1994), Αμερικανός παιδοψυχαναλυτής, έχει αναφερθεί στο πόσο σημαντική είναι η παιδική ηλικία για τον κοινωνικό ιστό, αλλά και αντίστοιχα για τους ιστορικούς. Επομένως, η παιδική ηλικία συσχετίζεται και αλληλεπιδρά άμεσα με την κοινωνία.
Στις 9 Δεκεμβρίου 1943 οι γερμανικές δυνάμεις εισέβαλαν στα Καλάβρυτα. Οι επιζώντες θυμούνται ότι διακατέχονταν από υπέρμετρο φόβο και ένα αίσθηση κινδύνου. Στις 13 Δεκεμβρίου 1943 γίνεται ο διαχωρισμός στο Δημοτικό Σχολείο της πόλης και τα παιδιά δεν θα ξαναέβλεπαν τους πατεράδες και τα μεγαλύτερα αδέλφια τους. Αν και κανείς δεν γνώριζε ότι οι άνδρες θα εκτελούνταν εντός λίγων ωρών στον λόφο του Καππή, ο βίαιος αποχωρισμός και μόνο προκάλεσε μεγάλη αγωνία στα παιδιά.
Μετά τον διαχωρισμό, τα γυναικόπαιδα έμειναν κλεισμένα στο Δημοτικό Σχολείο Καλαβρύτων και βγήκαν όταν πια ξέσπασε φωτιά στο κτίριο. Η παραμονή τους και η ολοήμερη τρομοκρατία από τους Γερμανούς στρατιώτες δημιούργησε στα παιδιά εικόνες απελπισίας και τρόμου. Συγκεκριμένα, την ημέρα που τα ναζιστικά στρατεύματα ισοπέδωσαν τα Καλάβρυτα, ο Γεώργιος Καλδίρης (γεν. 1938), ένας από τους επιζώντες του Ολοκαυτώματος, ήταν μόλις πέντε ετών.
Οι μνήμες του, όπως διηγήθηκε και ο ίδιος, αφορούσαν κατά κύριο λόγο τον εγκλεισμό μαζί με τη μητέρα του και τα υπόλοιπα γυναικόπαιδα στο Δημοτικό Σχολείο: «Εγώ βέβαια ήμουν και πιο μικρός, ενώ ο αδερφός μου, αυτός που πέθανε ήταν πιο μεγαλύτερος, είχε τον φόβο και λοιπά. Εγώ δεν ενθυμούμαι πάρα πολλά πράγματα, αλλά έχω ακούσει και από τους γονείς μου και από τους συγγενείς, φίλους, από δω από κει όλα τα γεγονότα. Εντωμεταξύ, πολλά έχω ακούσει από τον πατέρα μου, ο οποίος ήταν μέσα και στην καταστροφή. […] Το μόνο, όπως σας είπα και προηγουμένως, ήταν αυτό του Αγριου το οίκημα (απέναντι από το σχολείο), στο οποίο έβγαιναν οι φωτιές από μέσα απ’ τα παράθυρα, τις πόρτες και κείνο κει το θυμάμαι και όταν τώρα βλέπω φωτιά κάπως μου έρχεται. Δηλαδή, δεν θέλω να βλέπω -φωτιά-, έτσι μου ‘χει μείνει αυτή η εικόνα και δεν μπορώ, δεν μπορώ να το συνειδητοποιήσω, έτσι μου φαίνεται ότι είναι οι εποχές εκείνες, η εποχή εκείνη κει».
Ολες αυτές οι τραυματικές μνήμες εγχαράχθηκαν και κυριάρχησαν στον ψυχικό τους κόσμο, χωρίς να μπορούν να κατανοήσουν την αναίτια καταστροφή που συνέβαινε γύρω τους. Μετά τον εντοπισμό των σκοτωμένων στον τόπο της εκτέλεσης, τα παιδιά δεν υπήρξαν απλώς θεατές αυτής της τραγωδίας, αλλά οι πρωταγωνιστές στο καλαβρυτινό δράμα. Πολλά από τα παιδιά βοήθησαν στη μεταφορά των σκοτωμένων από τον λόφο του Καππή στο κοιμητήριο της πόλης και στη συνέχεια στον ενταφιασμό των συγγενών τους.
Η ιστορικός Ποθητή Χαντζαρούλα επισημαίνει εύστοχα ότι τέτοια τραγικά γεγονότα σημαδεύουν τον ψυχισμό των παιδιών, δημιουργώντας τους ανασφάλεια και απόγνωση, καθώς αυτά τα καθοριστικά γεγονότα έχουν τη δυναμική να ωθούν τα παιδιά στην κατασκευή ενός δικού τους χρονολογίου, σηματοδοτώντας την κατάρρευση του κόσμου όπως τον ήξεραν ή διαχωρίζοντας «τον πόλεμο από τη χρυσή εποχή».
Ωστόσο, το ηθικό των επιζώντων δεν κάμφθηκε, αλλά αντιθέτως βοήθησαν σημαντικά τις μητέρες τους να «χτίσουν» από την αρχή μια ολόκληρη πόλη και να διασώσουν τη μνήμη και την ιστορία του Ολοκαυτώματος των Καλαβρύτων. Αν και έχουν περάσει ογδόντα χρόνια από τη φρικιαστική εκείνη ημέρα της 13ης Δεκεμβρίου, οι μνήμες των τότε παιδιών εξακολουθούν να υπάρχουν στη συλλογική μνήμη, ενώ το μήνυμα που εκπέμπουν προς κάθε κατεύθυνση είναι να μην υπάρξει τόσο στη σημερινή όσο και στις επόμενες γενεές «ποτέ ξανά πόλεμος, ποτέ άλλα Καλάβρυτα».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πρεμιέρα σήμερα για το «Καλάθι των Χριστουγέννων» με έξι νέες κατηγορίες προϊόντων
Πειραιάς: Ισχυρή έκρηξη σε κτίριο – Μεγάλες οι ζημιές ΦΩΤΟ
Νοσοκομείο Ρίου: Η μάχης ζωής για προώρο νεογνό και το εξιτήριο μετά από 159 ημέρες νοσηλείας
Αποκαλυπτήρια για το 5άστερο στο Λαμπίρι – Αυτό είναι το σχέδιο για το Terra Mare
Στο Αγρίνιο ο Στέφανος Κασσελάκης – Για ποιο λόγο επισκέφθηκε χωρίς προειδοποίηση την πόλη
Πάτρα: Λήστεψαν οδηγό εντός ΙΧ
Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή
Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω
