Μεσούσης της πρωτόγνωρης, για μας τουλάχιστον, πανδημίας, γινόμαστε μάρτυρες μέτρων, αποκλεισμών, περιορισμών, κανόνων, υγιειονομικών παρεμβάσεων, συμπεριφορών και αλλαγών.
Η χώρα μας, που διακρίνεται ever για την απειθαρχία, την επιπολαιότητα, τον ωχαδερφισμό και την ήσσονα προσπάθεια, τόσο των αρχομένων, όσο και των αρχόντων, δοκιμάζεται εδώ και τρείς μήνες σε πεδία που προϋποθέτουν συνοχή και αυτοπειθαρχία. Αφήσαμε, προσωρινά, πίσω μας το μπλα-μπλα και καταλάβαμε ότι η κατάσταση απαιτεί εγρήγορση, τομές και υπομονή.
Τα μέτρα που εγκαίρως πάρθηκαν από τη κεντρική κυβέρνηση, ενώ βρήκαν σαστισμένους τους πολίτες, κατόρθωσαν να δημιουργήσουν ένα κλίμα εμπιστοσύνης και προδιέγραφαν μια καθημερινότητα με πολλές δυσκολίες (κλειστή αγορά, κλειστά σχολεία, κλειστές εθνικές οδοί, όχι ταξίδια) και επώδυνες διαφοροποιήσεις (πολλοί συμπολίτες μας νεκροί, γεμάτα νοσοκομεία, επί ποδός ΜΕΘ, επαγγελματίες υγείας στο κόκκινο, μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες σε κίνδυνο). Η πορεία της πανδημίας δεν προβλέπεται να τερματιστεί σύντομα και θα ολοκληρώσουμε το 2020 με μέτρα, κανόνες, φόβο και περιορισμούς.
Μπαίνοντας στην επόμενη φάση των ανοιχτών χώρων, σχολείων, παραλιών, εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων και αφήνοντας πίσω το επιβληθέν lockdown, θα χρειασθεί να μετέλθουμε μιας ουσιαστικής ενδοσκόπησης και ριζικού επαναπροσδιορισμού, τόσο για την καθημερινότητά μας όσο και για τις επιλογές μας. Δεν είμαστε πλέον όπως παλιότερα, έστω κι αν αυτό το αγνοούν κάποιοι. Δεν έχουμε τις ίδιες παραμέτρους ούτε τα ίδια ζητούμενα. Είμαστε ενώπιον κρίσιμων εικόνων, οικονομικής δυσπραγίας και προβληματισμένης καθημερινότητας. Πολύ πιθανόν να απορρυθμιστούν εργασίες,βεβαιότητες, προσωπικότητες.
Εχει όμως συντελεστεί κάποια τομή στον κοινωνικό ιστό που να επιτρέπει αισιοδοξία για το μέλλον, γνωρίζοντας στο πετσί μας τις συνέπειες της πανδημίας; Είναι νωρίς ακόμη να το πούμε, αν και τα πρώτα δείγματα είναι αρνητικά, εξαιρουμένου βέβαια του φόβου που μέχρι σήμερα μας «οδήγησε» εκόντες άκοντες στις επιβαλλόμενες τροποποιήσεις.
Η χώρα μας, ασχέτως ιδεολογιών και προγραμμάτων που ασκόπως μας ταλαιπωρούν δεκαετίες, χρειάζεται ένα καλοδομημένο σύστημα υγείας, δημόσιο και ιδιωτικό, σε πλήρη ανάπτυξη, επαρκώς στελεχωμένο, ικανοποιητικά διασυνδεδεμένο, σεβαστό από τους πολίτες και απαγκιστρωμένο από ιδεοληψίες, ρουσφέτια, ανοργανωσιά και χαμηλή απόδοση. Οι πολύ καλές πρακτικές πολλών επιστημόνων, γιατρών, καθηγητών, νοσηλευτών που ξεχώρισαν στην παρούσα φάση, μάλλον δεν φτάνουν να ξορκίσουν μια υφέρπουσα αναξιοκρατία, ένα καταταλαιπωρητικό οργανόγραμμα λειτουργίας και μια προβληματική πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, που πεισματικά αρνείται τα data της χώρας και δεν παίζει το ρόλο που οφείλει και ξέρει να παίξει. Η θεσμοθέτηση μιας αξιόπιστης παροχής υπηρεσιών υγείας και στις τρεις βαθμίδες, με επιβαλλόμενη χωροθέτηση της καθεμιάς, είναι ακόμα ζητούμενο.
Η άλλη μας ματιά στα πράγματα, τις καταστάσεις και τα προβλήματα είναι το έτερον επιβαλλόμενο συμπέρασμα που θα ήταν καλό να κρατήσουμε από την λαίλαπα της πανδημίας. Εχουμε καταλάβει ότι η μη τήρηση κανόνων στον δημόσιο χώρο, στη δουλειά και στις αποφάσεις μας, υπονομεύει την καλή μας υγεία, την καλή μας ζωή και την όμορφη χώρα μας, που και τα συζητούμενα test κορονοϊού δεν μπορούν να αμφισβητήσουν.
Ας κάνουμε το προφανές, το διαφορετικό και το σωστό.
* Ο Νίκος Μάτσας είναι ιατρός, καρδιολόγος.