Λειψυδρία: Ένα κρίσιμο πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε συνολικά και με ευθύνη για τις επόμενες γενιές
Γράφει ο Ανδρέας Τσώκος, πολιτευτής Αχαΐας με τη Νέα Δημοκρατία, Διδάκτορας στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών, Τομέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος, στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ).
Η έλλειψη νερού, η ξηρασία ή λειψυδρία αποτελεί φαινόμενο που απειλεί την χώρα μας, όπως και την περιοχή μας, την Αχαΐα, τα τελευταία χρόνια. Καθώς οι βροχές μειώνονται, οι βρύσες στερεύουν, οι στάθμες των λιμνών πέφτουν, ενώ άλλες λίμνες αποξηραίνονται τελείως. Ιδιαίτερα φέτος, κάτοικοι και αγρότες ανησυχούν για τις διαστάσεις που λαμβάνει το φαινόμενο και η επιστημονική κοινότητα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Η κατάσταση χειροτερεύει από τις παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες και τις μειωμένες βροχοπτώσεις, ενώ κορυφώνεται η θερινή και τουριστική περίοδος.
Το πρόβλημα, που παρατηρούμε και στην περιοχή μας, την Αχαΐα, είναι γενικότερο και ευρύτερο στη χώρα μας. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: Το 2022, η τεχνητή λίμνη του Μόρνου, η βασική πηγή υδροδότησης της Αθήνας, είχε αποθηκευμένο νερό με συνολικό όγκο πάνω από 1 δισ. κυβικά μέτρα, ενώ σήμερα έχουν πέσει στα 700 εκατ., δηλαδή μιλάμε για μείωση 36%.
Ήδη μερικές περιοχές της Κρήτης, της Κορινθίας, της Θράκης, της Κεφαλληνίας και τα νησιά Λέρος, Πόρος, Σπέτσες, Σίφνος και Σέριφος έχουν κηρυχθεί σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης. Σε πολύ μεγάλο κίνδυνο βρίσκεται και η Γαύδος, αλλά και η Αθήνα.
Προβλήματα σε πολλές περιοχές στην Αχαΐα
Στην περιοχή μας, την Αχαΐα, καταγράφονται προβλήματα μείωσης των υδάτινων πόρων, από τον Δήμο Αιγιάλειας ως τον Δήμο Καλαβρύτων και από τον Δήμο Πατρέων (για παράδειγμα στην κοινότητα της Καλλιθέας) έως τους Δήμους Ερυμάνθου και Δυτικής Αχαΐας. Πρόβλημα καταγράφεται και στα Καλάβρυτα, αλλά και στη Χαλανδρίτσα και τις γύρω περιοχές, με συνέπειες στην ύδρευση.
Εν γένει, οι βροχοπτώσεις έχουν μειωθεί κατά πολύ σε σχέση με πέρσι και έχει πέσει σημαντικά η στάθμη των γεωτρήσεων.
Οι επιπτώσεις
Αναμφίβολα, η έλλειψη του αγαθού του νερού είναι μείζονος σημασίας για την καθημερινότητα όλων μας, αλλά επιδρά σημαντικότατα και σε κρίσιμους τομείς, όπως η γεωργία. Αρκετές περιοχές αντιμετωπίζουν επιπτώσεις στη γεωργική παραγωγή. Επιπροσθέτως, κινδυνεύει, πέρα από την αγροτική καλλιέργεια, και η κτηνοτροφία και ο τουρισμός.
Οι αιτίες
Κύρια αιτία της έλλειψης νερού είναι οι κατά πολύ μειωμένες βροχοπτώσεις, που, υπό κανονικές συνθήκες θα τροφοδοτούσαν τους υπόγειους και επίγειους ταμιευτήρες με νερό. Τα τελευταία χρόνια, οι βροχοπτώσεις είναι ολοένα και λιγότερες, με αποτέλεσμα το νερό που καταναλώνουμε από τις διαθέσιμες πηγές νερού να μην αναπληρώνεται. Η μείωση των βροχοπτώσεων σε σχέση με το 2023 εκτιμάται περίπου στο 50%.
Σε συνδυασμό με τις μειωμένες βροχοπτώσεις, οι υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες που σημειώνονται τα τελευταία χρόνια λόγω κλιματικής αλλαγής δυσχεραίνουν την κατάσταση, καθώς μειώνεται η στάθμη στους επιφανειακούς ταμιευτήρες νερού, δηλαδή σε δεξαμενές και λεκάνες κατάκλισης φραγμάτων, λόγω αυξημένης εξάτμισης.
Προς αναζήτηση λύσεων…
Οι τυχόν αυξημένες βροχοπτώσεις κατά τον επερχόμενο χειμώνα σίγουρα θα δώσουν ανάσες και ανακούφιση από το πρόβλημα της λειψυδρίας. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι ο χειμώνας αυτός δεν θα είναι τόσο ξηρός όσο ο προηγούμενος, οπότε δεν μπορούμε να βασιζόμαστε σε αυτό.
Για να αποφευχθούν μελλοντικά προβλήματα, έχουμε καθήκον να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα από κάθε πλευρά του. Κατανοούμε ότι για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, θα πρέπει και ατομικά να αναθεωρήσουμε τις καθημερινές μας συνήθειες, για το καλό του πλανήτη μας. Ο περιορισμός της κατανάλωσης νερού στην καθημερινότητα μας, για ανάγκες που δεν μας είναι απαραίτητες, αποτελεί μια καλή πρακτική για ένα πρώτο στάδιο αντιμετώπισης της λειψυδρίας.
Καθώς το μείζον πρόβλημα είναι η μείωση του νερού που υπάρχει αποθηκευμένο στους υπόγειους υδροφορείς, ως σημαντική πηγή νερού, ο εμπλουτισμός του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα κρίνεται απαραίτητος. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τον περιορισμό της επιφανειακής απορροής των ορεινών χειμάρρων, ώστε να επιταχύνεται η κατείσδυση του νερού στους γεωλογικούς και εδαφικούς σχηματισμούς. Ταυτόχρονα, χρειάζεται συνετή χρήση του νερού των γεωτρήσεων καθώς επίσης και προσεκτική μελέτη για κάθε νέα γεώτρηση.
Η ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων επιβάλλεται. Για παράδειγμα, υπάρχουν και μέθοδοι συγκράτησης του βρόχινου νερού, όπως η δημιουργία ταμιευτήρων και αρδευτικών καναλιών. Έτσι, το λιγοστό νερό που πέφτει δεν θα πηγαίνει χαμένο.
Οφείλουμε να σχεδιαστεί και να υλοποιηθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης των υδάτινων πόρων, με αξιοποίηση των μονάδων αφαλάτωσης, ως μια αποτελεσματική λύση για την κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών σε νερό. Η αναβάθμιση των υποδομών ύδρευσης, με στόχο τη μείωση των απωλειών νερού και τη βελτίωση της ποιότητας του διαθέσιμου πόσιμου νερού, με παράλληλα έργα ορεινής οικονομίας θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις σε βάθος χρόνου.
Συνοψίζοντας, η λειψυδρία είναι ένα πρόβλημα που θα γίνει ολοένα και εντονότερο, εκτός αν ληφθούν κατάλληλα μέτρα, τόσο από τις αρμόδιες αρχές, αλλά και από τον καθένα μας. Αυτό που πρέπει όλοι να κάνουμε είναι να αντιληφθούμε το μέγεθος του προβλήματος της έλλειψης νερού και να το αντιμετωπίσουμε, καθώς αφορά τη ζωή και το περιβάλλον μας, την καθημερινότητα και την ανάπτυξη, το παρόν και το μέλλον μας. Με συνέπεια και ευθύνη για τις επόμενες γενιές, οφείλουμε και μπορούμε να αναζητήσουμε και να εφαρμόσουμε λύσεις.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
