Η Ιρλανδία πρώτη στην ΕΕ που απαγορεύει εισαγωγές από ισραηλινούς οικισμούς: «Ηχηρή αντίδραση» ή διπλωματικό ρίσκο;

Πρωτοβουλία-σταθμό ανέλαβε η Ιρλανδία, καταθέτοντας νομοσχέδιο για την απαγόρευση εισαγωγών από τους ισραηλινούς οικισμούς στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη. Επικαλούμενη το διεθνές δίκαιο και τη Γνωμοδότηση του ICJ, η ιρλανδική κυβέρνηση προκαλεί έντονη πολιτική συζήτηση σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Ιρλανδία

Η Ιρλανδία έγινε η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που προχωρά σε νομοθετική απαγόρευση εμπορίου με τους ισραηλινούς οικισμούς στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Εξωτερικών και Εμπορίου, Σάιμον Χάρις, το νέο νομοσχέδιο για την απαγόρευση εισαγωγών από κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη εγκρίθηκε από την κυβέρνηση και κατατίθεται στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων για προκαταρκτικό έλεγχο.

Το σχέδιο βασίζεται στη Γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου της 19ης Ιουλίου 2024, η οποία χαρακτήρισε τους ισραηλινούς οικισμούς παράνομους με βάση την Τέταρτη Σύμβαση της Γενεύης. Σύμφωνα με τη νέα πρόβλεψη, η εισαγωγή προϊόντων από αυτούς τους οικισμούς θα συνιστά ποινικό αδίκημα, ενώ οι τελωνειακές αρχές αποκτούν το δικαίωμα ελέγχου και δήμευσης των σχετικών εμπορευμάτων.

Η ιρλανδική κυβέρνηση σκοπεύει να αξιοποιήσει το ισραηλινό ταχυδρομικό σύστημα –που ήδη εφαρμόζει και η ΕΕ– ώστε να γίνεται διάκριση των προϊόντων από οικισμούς έναντι εκείνων εντός των αναγνωρισμένων συνόρων του Ισραήλ.

«Η κατάσταση στην Παλαιστίνη παραμένει ζήτημα βαθύτατης ανησυχίας. Θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα που διαθέτουμε για να συμβάλουμε σε μια δίκαιη και βιώσιμη ειρήνη», ανέφερε ο Χάρις, επαναλαμβάνοντας τη στήριξη της Ιρλανδίας στη λύση των δύο κρατών. Στις δηλώσεις του προς τους δημοσιογράφους, ο Ιρλανδός υπουργός χρησιμοποίησε σκληρότερη γλώσσα, τονίζοντας ότι «η Ιρλανδία αντιδρά απέναντι στις γενοκτονικές ενέργειες στη Γάζα» και εκφράζοντας την ελπίδα πως η πρωτοβουλία αυτή θα εμπνεύσει και άλλες χώρες.

Η πρωτοβουλία έχει ήδη προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Ο πρώην υπουργός Άμυνας και Δικαιοσύνης, Άλαν Σάτερ, χαρακτήρισε τη νομοθεσία «νομικά διάτρητη», υποστηρίζοντας ότι παραβιάζει το ενωσιακό δίκαιο και επιλέγει να στοχοποιήσει προϊόντα «που παράγονται από Εβραίους», μια ρητορική που παρέπεμψε ακόμη και σε σκοτεινές περιόδους της ευρωπαϊκής ιστορίας. Παράλληλα, ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Γκίντεον Σαάρ τόνισε ότι «είναι λυπηρό πως κάποιοι, ακόμα και τώρα που το Ισραήλ δίνει μάχη για την ύπαρξή του, επιμένουν στην εμμονή τους εναντίον του».

Ο Χάρις, μαζί με υπουργούς από Βέλγιο, Φινλανδία, Λουξεμβούργο, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Ισπανία και Σουηδία, έχει καλέσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για τον τερματισμό του εμπορίου με τους ισραηλινούς οικισμούς, όπως ζητά η απόφαση του ICJ. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, η Ιρλανδία παραμένει η μόνη χώρα της ΕΕ που νομοθετεί μονομερώς προς αυτήν την κατεύθυνση.