Νέος νόμος στην Κίνα: Μόνο οι πτυχιούχοι μπορούν πλέον να μιλούν για «σοβαρά θέματα» στα social media

Η κυβέρνηση επιβάλλει αυστηρούς κανόνες στους influencers με στόχο την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης — αλλά πολλοί βλέπουν περιορισμό της ελευθερίας έκφρασης.

Νέος νόμος στην Κίνα: Μόνο οι πτυχιούχοι μπορούν πλέον να μιλούν για «σοβαρά θέματα» στα social media

Η Κίνα υιοθέτησε έναν νέο νόμο που αλλάζει ριζικά τον τρόπο λειτουργίας των social media και τη θέση των influencers σε αυτά. Από τις 25 Οκτωβρίου, όσοι δημιουργοί περιεχομένου επιθυμούν να αναρτούν ή να σχολιάζουν «σοβαρά» θέματα —όπως οικονομία, ιατρική, δίκαιο, υγεία ή εκπαίδευση— θα πρέπει να διαθέτουν το αντίστοιχο πανεπιστημιακό πτυχίο ή επαγγελματική πιστοποίηση.

Ο νόμος, που τέθηκε σε ισχύ από την Cyberspace Administration of China (CAC), στοχεύει στη μείωση της διαδικτυακής παραπληροφόρησης και στην ενίσχυση της αξιοπιστίας των πηγών. Παράλληλα, απαγορεύει τη διαφήμιση ιατρικών προϊόντων, συμπληρωμάτων και υπηρεσιών υγείας, προκειμένου να περιοριστούν οι «καμουφλαρισμένες» προωθήσεις που παρουσιάζονται ως εκπαιδευτικό περιεχόμενο.

Οι influencers στις μεγάλες κινεζικές πλατφόρμες, όπως Douyin (η κινεζική εκδοχή του TikTok), Weibo και Bilibili, θα πρέπει πλέον να αποδεικνύουν την κατάρτισή τους με επίσημα έγγραφα πριν δημοσιεύσουν περιεχόμενο σε ρυθμιζόμενους τομείς. Ο νέος κανονισμός τονίζει επίσης ότι και οι ίδιοι οι χρήστες φέρουν ευθύνη για το περιεχόμενο που διαμοιράζουν.

Αντιδράσεις και διχασμός

Η νέα νομοθεσία έχει προκαλέσει έντονη συζήτηση στα social media, τόσο στην Κίνα όσο και διεθνώς. Πολλοί χρήστες τη χαιρετίζουν ως ένα μέτρο που θα περιορίσει τις ψευδείς ειδήσεις και θα ενισχύσει την ποιότητα της πληροφόρησης. Άλλοι, ωστόσο, εκφράζουν ανησυχία ότι μπορεί να μετατραπεί σε εργαλείο λογοκρισίας και περιορισμού της ελευθερίας έκφρασης.

Σε ένα από τα δημοφιλέστερα σχόλια στο Reddit, χρήστης σημειώνει:
«Η πρώτη μου αντίδραση είναι ότι πρόκειται για έναν δρακόντειο νόμο. Μετά θυμάμαι την περίοδο του COVID και πώς οι συνωμοσιολόγοι χειραγώγησαν την κοινή γνώμη στις ΗΠΑ. Και τότε διστάζω. Ας δούμε πώς θα εξελιχθεί».

Αρκετοί δημιουργοί περιεχομένου θέτουν ερωτήματα για το πού μπαίνει η γραμμή της «εξειδίκευσης». «Είμαι σεβαστός στον τομέα μου, αλλά δεν έχω επίσημο πτυχίο. Θα μου απαγορευτεί να μιλάω για στατιστικά ή δημόσια υγεία;», αναρωτήθηκε ένας αναλυτής δεδομένων. Άλλοι προειδοποιούν ότι ο νόμος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να φιμώσει ανεξάρτητες φωνές ή επικριτές της κυβέρνησης.

Ποινές και έλεγχοι

Η CAC επισημαίνει ότι ο νόμος αποσκοπεί αποκλειστικά στη λογοδοσία των δημιουργών περιεχομένου και στην προστασία του κοινού από ψευδείς ή παραπλανητικούς ισχυρισμούς. Οι πλατφόρμες έχουν ήδη αναλάβει να εφαρμόσουν μηχανισμούς επαλήθευσης των πιστοποιήσεων, ενώ όσοι παραβιάσουν τον κανονισμό κινδυνεύουν με αναστολή λογαριασμού ή πρόστιμα έως και 100.000 γουάν (περίπου 17.000 ευρώ), σύμφωνα με το Lifestyle Asia Hong Kong.

Η συζήτηση γύρω από τον νέο νόμο αναδεικνύει το διαρκές δίλημμα του ψηφιακού κόσμου: πώς μπορεί να συνυπάρξει η ανάγκη για υπεύθυνη πληροφόρηση με το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση — μια ισορροπία που η Κίνα επιχειρεί, για ακόμη μια φορά, να ορίσει με δικούς της όρους.