Οι δύο γυναίκες πίσω από τη σκαπάνη της Αρχαίας Ελίκης
Νέες, δραστήριες με όραμα, με αδιαμφισβήτητη και αυταπόδεικτη αγάπη για την αρχαιολογική σκαπάνη οι Ερωφίλη Κόλλια και Αναστασία Γκαδόλου κάνουν αξιοσημείωτη δουλειά για την ανάδειξη και προβολή του αρχαιολογικού πλούτου της χώρας μας.
Οι δύο αρχαιολόγοι με μεγάλη επαγγελματική εμπειρία και αξιοποιώντας τις επιστημονικές τους γνώσεις, συντονίζουν με ευθύνη, εντατική εργασία και μεθοδικότητα την ανασκαφική έρευνα για τον εντοπισμό αρχαίων μνημείων και ευρημάτων ευρείας σημασίας.
Οι δύο γυναίκες που βραβεύτηκαν στα «Πρόσωπα της Χρονιάς 2020», μέσα από την ανάλυση, μελέτη και σύνθεση των αρχαιολογικών δεδομένων και ερευνών τους, εντόπισαν την χαμένη πολιτεία της αρχαίας Ελίκης η εξαφάνιση της οποίας τροφοδοτούσε θρύλους και δοξασίες επί σειρά εκατονταετιών, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για να αναδειχθεί η περιοχή της Αχαϊκής γης ως ένας εν δυνάμει αρχαιολογικός χώρος.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί μιλούν με πάθος και ιδιαίτερη βαρύτητα για το σπουδαίο και σπάνιο αυτό εύρημα και για το πώς έζησαν εκείνες τις ώρες της ανακάλυψης. Παράλληλα αναφέρονται για το τι πρέπει να γίνει για να υπάρχει τουριστικό ενδιαφέρον για τους αρχαιολογικούς χώρους.
Με την ανακάλυψη του Ναού του Ελικώνιου Ποσειδώνα μια μεγάλη σελίδα της αρχαίας ιστορίας μας έρχεται στο «φως». Ηταν μια εξαιρετική επιτυχία που οφείλεται στη μεταξύ σας συνεισφορά…
Τα ευρήματα της ανασκαφής μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι έχουμε εντοπίσει ένα διαχρονικό λατρευτικό κέντρο της Ελίκης με χρήση από την Πρωτογεωμετρική εποχή (9ος αι. π.Χ.) έως την περίοδο της καταστροφής της πόλης από τον σεισμό του 373 π.Χ., ενώ έχουν έρθει στο φως στοιχεία που μας οδηγούν στην ταύτισή του με το ιερό του Ελικώνιου Ποσειδώνα που αναφέρεται ήδη από τον Ομηρο στην Ιλιάδα. Η ιδιαίτερη σημασία του μνημείου όχι μόνο για την περιοχή αλλά και για ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο έγκειται στο γεγονός ότι διατηρούνται όλα τα στάδια της εξέλιξης ενός πανάρχαιου τόπου λατρείας.
Τι σας «κέντρισε» το ενδιαφέρον και την προσοχή για τη συγκεκριμένη έρευνα; Πώς έγινε βήμα-βήμα η ανακάλυψη αυτή;
Το ιερό των πρώιμων ιστορικών και αρχαϊκών χρόνων στα Νικολέικα και συγκεκριμένα ο αψιδωτός ναός της Γεωμετρικής εποχής (8ος αι. π.Χ.) εντοπίστηκε το 2004 από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας, η οποία πραγματοποιήθηκε από την Ερωφίλη Κόλλια. Αμεσα, άρχισε η συνεργασία των δύο μας με τη μελέτη και δημοσίευση των ευρημάτων της πρώτης αυτής ανασκαφής σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, καθώς έγινε αντιληπτή η σημασία του μνημείου. Από το 2019 η ανασκαφική έρευνα συνεχίζεται ως συστηματική ανασκαφή του ΥΠΠΟΑ υπό την διεύθυνση και των δύο μας.
Μπορείτε επιγραμματικά να μας διηγηθείτε την ιστορία της αρχαίας Ελίκης καθώς υπάρχουν θρύλοι και δοξασίες ότι πρόκειται για μια εξαφανισμένη πολιτεία;
Η αρχαία Ελίκη ήταν πόλη της Αχαΐας και η επικράτειά της εκτεινόταν σε μία μεγάλη περιοχή, που είχε ως όριο ανατολικά τον ποταμό Σελινούντα και δυτικά τον Κερυνίτη. Ως την ολοσχερή της καταστροφή από τον περίφημο σεισμό του 373 π.Χ. που ενδεχομένως προκάλεσε και την καταβύθιση τμήματός της ήταν η πιο σημαντική πόλη της Αιγιάλειας. Η ακαριαία καταστροφή αυτής της ακμάζουσας πόλης, όπως διασώθηκε από τους αρχαίους συγγραφείς, της προσέδωσε μία θρυλική διάσταση και η ανεύρεσή της αποτελεί μία μεγάλη πρόκληση για την έρευνα.
Το 2020 ολοκληρώθηκε η έρευνα. Ποια τα θεμελιώδη συμπεράσματα που διεξήχθησαν κατά τη διάρκεια αυτής;
Η έρευνα στον τομέα βορείως του γεωμετρικού ναού θα συνεχιστεί και το 2021 με κύριο στόχο τον εντοπισμό του ναού της αρχαϊκής εποχής (6ος αι. π.Χ.). Επίσης, τα σαφή ευρήματα δείχνουν ότι υπήρχε και ένα δεύτερο κτίριο λατρευτικής χρήσης της γεωμετρικής εποχής, οπότε σχεδιάζουμε να προχωρήσουμε και να ολοκληρώσουμε τη διερεύνηση του κτίσματος αυτού.
Η πολιτεία έχει αντιληφθεί τη σπουδαιότητα και τη σπανιότητα μιας τέτοιας ανακάλυψης;
Η σπουδαιότητα της συγκεκριμένης θέσης έγινε άμεσα αντιληπτή και κινήθηκε η διαδικασία της απαλλοτρίωσης βάση του αρχαιολογικού νόμου. Ο Δήμος Αιγιάλειας αναγνωρίζοντας επίσης τη σημασία της θέσης στήριξε οικονομικά την διεπιστημονική έρευνα, ενώ η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού θα χρηματοδοτήσει τη συνέχιση της έρευνας για τα επόμενα πέντε έτη. Παράλληλα γίνονται ενέργειες για την κατασκευή στεγάστρου και πρόσβασης στον αψιδωτό ναό του 8ου αι. π.Χ., προκειμένου αυτό να καταστεί επισκέψιμο στο κοινό.
Είναι εύκολη η πρόσβαση επισκεψιμότητας;
Η θέση της ανασκαφής που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στην παλαιά εθνική οδό και μέσα στον αστικό ιστό των Νικολεΐκων αποτελεί ένα μεγάλο πλεονέκτημα. Ο συνδυασμός με επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο του αρχαίου θεάτρου της Αιγείρας αλλά και το αρχαιολογικό Μουσείο Αιγίου είναι σίγουρο ότι θα προσελκύσει επισκέπτες.
Η αρχαιολογία πώς μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη μιας χώρας, από τη στιγμή που έχει κατηγορηθεί από ορισμένους σαν «εμπόδιο» στην ανάπτυξη. Υπάρχει αλήθεια σε αυτήν την επίκριση;
Στο στάδιο της προστασίας μιας ανασκαφής απαραίτητη είναι η παρακολούθηση πάσης φύσεως εκσκαφικών εργασιών είτε για ιδιωτικά, είτε για δημόσια έργα. Αυτόματα για την υλοποίηση κάθε ανασκαφικής έρευνας ανατίθενται εργασίες και υπηρεσίες (πρόσληψη εργατικού προσωπικού, αρχιτεκτόνων, συντηρητών, αγορά αναλώσιμων υλικών) με αποτέλεσμα να τονώνεται η οικονομία και η τοπική αγορά. Επίσης σε μια αρχαιολογική έρευνα συμμετέχουν φοιτητές διαφόρων ειδικοτήτων (αρχαιολόγων, γεωλόγων, τοπογράφων, αρχιτεκτόνων), καθώς έτσι έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν στη πράξη τις θεωρητικές τους γνώσεις και φυσικά να διευρύνουν ακόμη περισσότερο το γνωστικό τους πεδίο.
Σίγουρα οι αρχαιότητες που ήδη υπάρχουν και εκείνες που περιμένουν να ανακαλυφθούν δεν είναι και λίγες… Είναι άραγε δύσκολο να είναι κανείς σήμερα αρχαιολόγος στην Ελλάδα;
Η πραγματοποίηση μεγάλου αριθμού έργων είτε δημόσιων είτε δημοτικών συνοδεύεται συχνά από την πραγματοποίηση ανασκαφικών ερευνών με επακόλουθο δεκάδες νέοι αρχαιολόγοι να απασχολούνται για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Επιπλέον, πολλά είναι τα έργα ΕΣΠΑ που δίνουν δυνατότητα εργασίας σε εύλογο αριθμό επιστημόνων. Το να είναι κάποιος αρχαιολόγος σήμερα, δεν είναι δύσκολο. Ωστόσο, εάν δεν υπάρχει αγάπη για το αντικείμενο και διάθεση για συνεχή μελέτη, αυτό δεν είναι δυνατό.
Οι εργασίες σας και οι δραστηριότητές σας επεκτείνονται και σε άλλους τομείς αρχαιολογικού ενδιαφέροντος;
Και οι δύο είμαστε υπάλληλοι του Υπουργείου Πολιτισμού. Η Ερωφίλη Κόλλια προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας και η Αναστασία Γκαδόλου, προϊσταμένη του Τμήματος Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και Μνημείων της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου. Η Ερωφίλη είναι επιφορτισμένη και με την προστασία και ανάδειξη του μοναδικού αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Ολυμπίας, Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Η Αναστασία στην Κεντρική Υπηρεσία είναι αρμόδια για το συντονισμό και την υποστήριξη του έργου των 57 περιφερειακών αρχαιολογικών υπηρεσιών του Υπουργείου όσον αφορά σε μελέτες προστασίας, ανάδειξης και παραχωρήσεις αρχαιολογικών χώρων και Μνημείων για εκδηλώσεις καθώς και την εισαγωγή θεμάτων στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.
Τι άλλο να περιμένουμε από εσάς στο μέλλον; Υπάρχει κάποια άλλη αρχαιολογική έρευνα σε εξέλιξη;
Η αρχαιολογική έρευνα στα Νικολέικα δεν έχει τελειώσει. Σκοπός μας είναι η ολοκλήρωση της διεπιστημονικής έρευνας, η διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης εικόνας του πολύ σημαντικού ιερού της αρχαίας Ελίκης και η συμπλήρωση, μέσα από την ανάλυση, μελέτη και σύνθεση των αρχαιολογικών δεδομένων, της κοινωνικοπολιτικής ιστορίας της Αχαΐας και ειδικότερα της Αιγιάλειας των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων.
Συνέντευξη
στην Ανθή Ροδοπούλου
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
