Διαδραστικό διαδικτυακό θέατρο

Καθώς μέσα από τις διαρκείς μεταλλάξεις του, φαίνεται ότι ο ιός ήρθε για να μείνει, ολοένα και πυκνώνουν οι live streaming μεταδόσεις θεατρικών παραστάσεων. Μεγάλοι αλλά και μικροί θεατρικοί οργανισμοί ανά τον κόσμο προσφεύγουν στις δυνατότητες της σύγχρονης τεχνολογίας, με στόχο να διασφαλίσουν μια στοιχειώδη επικοινωνία με το κοινό τους, σε μια εποχή που η ζωντανή και η άμεση θεατρική εμπειρία είναι απαγορευτική και η θεατρική τέχνη επί της ουσίας βρίσκεται σε αναστολή.

Μια μορφή επαφής ανάμεσα σε μια εικονική σκηνή και μια υποθετική πλατεία, από την οποία όμως λείπει η διάδραση, η αμφίδρομη σχέση μεταξύ ηθοποιών και θεατών, η οποία στο θέατρο είναι ζητούμενο. Εύλογα, επομένως, τίθεται το ερώτημα: Μπορεί η διαδικτυακή πρόσληψη του θεάτρου να αποκτήσει διαδραστική διάσταση; Να πάψει να είναι μια μονόδρομη εκπομπή μηνυμάτων και να καταστεί μια αμφίπλευρη επαφή, έτσι που το μήνυμα να μη μοιάζει ανεπίδοτο, ούτε να εκτιμάται μόνο από τον αριθμό των κλικ και των ηλεκτρονικών εισιτηρίων;

Αν και εκ πρώτης όψεως η απάντηση στο ερώτημα είναι θετική, το βασικό πρόβλημα για την υλοποίηση ενός τέτοιου στόχου αφορά στη διαχείριση της συμμετοχής του κοινού, που δεν μπορεί παρά να είναι και αυτή ηλεκτρονική. Πώς μια on line μετάδοση ενός θεατρικού έργου μπορεί να εξασφαλίσει τη δημιουργική εμπλοκή των θεατών; Πώς τελικά το κοινό θα μπορέσει να συμμετάσχει με άνεση και έκδηλο ενδιαφέρον σε ένα έργο της τέχνης μέσω του ψηφιακού κόσμου; Πόσο αυτή η συνάντηση είναι διαφορετική από την εμπλοκή του στις διάφορες μορφές τέχνης με παραδοσιακό τρόπο;

Ενα πρόσφατο πείραμα έγινε τελευταία στις ΗΠΑ με το έργο «Heaven on Earth» ένα παραδοσιακό θεατρικό κείμενο, που μεταφέρει το μήνυμα της συνέχειας της ζωής, σ’ έναν κόσμο στον οποίο ο πολιτισμός τελειώνει. Η πρόσφατη διασκευή του από τη θεατρική ομάδα «This is not a Theatre Company» παράλλαξε τον τίτλο σε «Life on Earth», μεταθέτοντας εν μέρει και την εστίαση του ενδιαφέροντος στη σχέση του πλανήτη μας με τους ενοίκους του, μια σχέση που διαπερνά και υπερβαίνει τα γεωγραφικά σύνορα, σε μια καίρια στιγμή που η δράση έχει σταματήσει για ένα μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού.

Η ηλεκτρονική του παρουσίαση αποδείχθηκε ένα εξαιρετικά επιτυχημένο καλλιτεχνικό τόλμημα, με κριτήριο τον αριθμό των θεατών, που κινητοποίησε και την επίδραση που άσκησε πάνω τους. Και αυτό γιατί στηρίχθηκε σε όρους της «νέας» δραματουργίας, που επιδιώκει να απευθυνθεί στους χρήστες του Διαδικτύου μέσα από ένα ελεύθερο και ανοικτό κανάλι, που λειτουργεί ως χώρος δημιουργικής επεξεργασίας αυτού που είδαν και ενθαρρύνει την απευθείας διάδραση του κοινού κατά τη διάρκεια της μετάδοσης του έργου μέσα από chat-rooms, καθώς και την αδιαμεσολάβητη, χωρίς σκηνοθετική καθοδήγηση, ανοιχτή συζήτηση των αποδεκτών με τους συμμετέχοντες ηθοποιούς, με στόχο την περαιτέρω κατανόηση του εγχειρήματος και τη δημιουργική απορρόφηση του έργου.

Την επιτυχημένη πρόσληψη του «Life on Earth» από ένα παγκόσμιο κοινό απέδειξαν τα χιλιάδες σχόλια και τα βίντεο καθώς και οι εκατοντάδες αναρτήσεις – οιητικές, μουσικές, χορευτικές- που ακολούθησαν τη διαδικτυακή του μετάδοση και φώτισαν τη ματιά των θεατών στα γεγονότα και τη δραστηριότητα της παγκόσμιας κοινότητας. Χορευτικά κλιπάκια από την Κίνα, τραγούδια και μουσική από την Ιταλία, βίντεο από τις ΗΠΑ και πολλές άλλες χώρες, έδειξαν πως ο κόσμος συνεχίζει να δραστηριοποιείται παρά τα σκληρά και αλλεπάλληλα lock-down και τα εμπόδια που στήνει η πανδημία. Ποια ενεργητικότερη πρόσληψη της τέχνης θα μπορούσε να φανταστεί κανείς, ποια δημιουργικότερη συμμετοχή του κοινού στις περιοριστικές συνθήκες των καιρών που ζούμε;

Παρά τις διορθώσεις και τις βελτιώσεις, που επιδέχεται για την καλύτερη και αποδοτικότερη υλοποίησή της, η επιτυχία της transmedia μετάδοσης ενός θεατρικού έργου, έγκειται στο ότι εγκαινίασε μια νέα μορφή επικοινωνίας με το κοινό, ελεύθερη και γόνιμη, αφού κινητοποίησε τα αντανακλαστικά του, ενέπνευσε τη δημιουργικότητά του και ενίσχυσε τις ψυχικές αντιστάσεις του και τη βούλησή του για τη συνέχιση της ζωής, σ’ ένα κόσμο εγκλωβισμένο στην ομηρεία του ιού.

Της ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΚΟΚΚΟΤΑ