Διονύσης Μπονίκος: Οι πρώτοι… μάρτυρες της Ιατρικής Σχολής
Ο Καθηγητής Διονύσης Μπονίκος επιστρέφει στο Πανεπιστήμιο Πατρών ως συγγραφέας, ισορροπώντας ανάμεσα στο χιούμορ, τον απολογισμό και τον στοχασμό.
Ο καθηγητής Διονύσης Μπονίκος πάντα αποτελούσε για τον δημοσιογραφικό κόσμο ένα πρόσωπο που κέντριζε το ενδιαφέρον του. Αυτό κυρίως, οφείλονταν στο γεγονός ότι δεν δίσταζε να είναι αποκαλυπτικός, αιχμηρός, και κοφτός στα λεγόμενά του. Ο έξυπνος και διορατικός του λόγος σε καθήλωνε.
Αφορμή για την κουβέντα μας, μετά από μία παρένθεση αρκετών ετών, αποτέλεσε το βιβλίο του «Αν δεν με απατά η μνήμη μου – Η Ιατρική Σχολή της Πάτρας που έζησα». Το περιεχόμενό του αποκαλύπτει ότι όχι μόνο δεν τον απατά η μνήμη του, αλλά ο νους του διατηρείται οξυδερκής και καθηλωτικός.
Απαντώντας στα ερωτήματά μας αναφέρεται στους βασικούς σταθμούς της πορείας του στο Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Πατρών, την ιατρική του σήμερα, ενώ δεν κρύβει την ανησυχία του για την ιατρική υπερεξειδίκευση.
Ποιοι είναι οι τρεις βασικοί σταθμοί της Ιατρικής Σχολής που ζήσατε;
Ως πρώτο σταθμό, θα χαρακτήριζα την περίοδο της αφετηριακής προσαρμογής μας στη νέα πραγματικότητα των συνθηκών λειτουργίας των χρόνων της δεκαετίας του ΄80. Ακροβατούσαμε καθημερινά στην κόψη τρομακτικών προβλημάτων. Για να αντέξουμε και να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της σκληρής αντικειμενικής πραγματικότητας έπρεπε να διαθέτουμε κράση δεκαθλητού, υπομονή πολύτεκνης μάνας και αντοχή χριστιανών των πρώτων χρόνων.
Η περίοδος της κλιμακωτής οργάνωσης σε εκπαιδευτικό, ερευνητικό και νοσηλευτικό επίπεδο, ιδιαίτερα μετά την εγκατάστασή μας το 1989 στο ΠΓΝΠ, συνιστά οπωσδήποτε τον δεύτερο σταθμό.
Θεωρώ ότι, ο τρίτος σταθμός της ιστορικής διαδρομής της Σχολής είναι η καθιέρωση του Νέου Προγράμματος Σπουδών στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και η προοδευτική αποχώρηση της παλαιάς φρουράς των πρώτων καθηγητών, με παράλληλη ανάληψη του έργου της μελλοντικής διαδρομής της Σχολής από τους επιγόνους των αρχικών σκαπανέων – δημιουργών.
Συγκρίνοντας το χθες με το σήμερα υπάρχει κάτι που σας ανησυχεί;
Δεν γνωρίζω το σημερινό επίπεδο επάρκειας ηγετικών αναστημάτων στη Σχολή και ιδιαίτερα, προσωπικοτήτων με μία συνείδηση πιο διευρυμένη, που τους επιτρέπει να συλλαμβάνουν τις αόρατες πλευρές του τωρινού αλλά κυρίως του επερχόμενου κόσμου.
Η Σχολή είχε ανέκαθεν ανάγκη από την παρουσία ατόμων που γνωρίζουν πώς να πραγματώνουν τα πιο τολμηρά οράματα ανταποκρινόμενα στις επιστημονικές, εκπαιδευτικές και κοινωνικές απαιτήσεις της συγκεκριμένης χρονικής συγκυρίας.
Συμμερίζεστε την άποψη παλαιών συναδέλφων σας ότι η υπερεξειδίκευση του γιατρού σήμερα δεν αντιμετωπίζει τον ασθενή ως ολότητα; Δηλαδή, όπως χαρακτηριστικά μου ανέφερε συνάδελφός σας, θεραπεύει το νύχι αλλά χάνει τον ασθενή;
Συμφωνώ απόλυτα και επαναλαμβάνω για πολλοστή φορά ότι η προσέγγιση του ασθενούς δεν πρέπει να συντελείται μόνο στο στενό πλαίσιο της βιολογικής διάστασης της νόσου, αλλά οφείλει να περιλαμβάνει και τη θεώρηση του ασθενούς ως προσωπικής ετερότητας και κοινωνικής οντότητας, σύμφωνα με το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο υγείας και νόσου.
Πώς βλέπετε την ιατρική του μέλλοντος;
Αυτό είναι ένα τεράστιο και πολυσύνθετο ερώτημα, το οποίο χρήζει μιας ξεχωριστής και ευρύτερης ανάπτυξης. Εν συντομία, μπορούμε να πούμε ότι η ιατρική του άμεσου μέλλοντος θα συνεχίσει να ασκείται με βάση την τεκμηριωμένη ένδειξη αλλά θα δίνει μεγαλύτερη έμφαση στο τρίπτυχο πρόληψη – εξατομίκευση – ποιότητα. Σίγουρα, τόσο η ιατρική του άμεσου αλλά, κυρίως, του απώτερου μέλλοντος θα κυριαρχείται σε όλες τις εκφάνσεις της πρόληψης, διάγνωσης, θεραπείας και αποκατάστασης της νόσου από τις εφαρμογές των λεγομένων GRIN τεχνολογιών (Genomics, Robotics, Information networking, Nanotechnology), αλλά και των εφαρμογών της αναγεννητικής ιατρικής. Βεβαίως, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η ιατρική του απώτερου μέλλοντος θα αλλάξει ριζικά από τη στιγμή που ο αδυσώπητος βηματισμός της τεχνολογίας επιτρέψει οι υπολογιστές να γίνουν ευφυέστεροι των ανθρώπων και κυρίως, να συνυπάρξουν η ανθρώπινη ευφυία με την ευφυία των μηχανών.
Ολα αυτά, προφανώς, θα έχουν άμεσες επιπτώσεις στη δομή των συστημάτων υγείας, στη διαμόρφωση ενός νέου χάρτη ιατρικών ειδικοτήτων και οπωσδήποτε στην εκπαίδευση των ιατρών και την άσκηση της βιοϊατρικής έρευνας.
Πώς κρίνετε το λειτουργικό επίπεδο του ΠΓΝΠ;
Το επίπεδο παροχής υπηρεσιών υγείας του ΠΓΝΠ παραμένει αρκετά καλό, παρά τους μακράς διάρκειας κραδασμούς που δέχεται το σύστημα υγείας, λόγω της πρόσφατης επιδημιολογικής κρίσης και της παρατεινόμενης δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας. Και τούτο, τιμά όλο το στελεχιακό δυναμικό του Νοσοκομείου. Παρ’ όλα αυτά, η αναμφισβήτητη υποστελέχωση από εξειδικευμένο μάχιμο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και η αναντιστοιχία επαρκών διαθέσιμων πόρων, σε σχέση με αυξανόμενες απαιτήσεις και ανάγκες συνιστούν σοβαρότατους ανασταλτικούς της ποιοτικής αναβάθμισης παράγοντες, που ακυρώνουν οποιαδήποτε θετική προοπτική θα μπορούσε να προκύψει από τη συνεργασία μιας εμπνευσμένης διοίκησης του ΠΓΝΠ και μιας οραματικής ηγεσίας της Ιατρικής Σχολής.
Τι θα συμβουλεύατε τους νέους γιατρούς;
Το Ιπποκράτειο «ωφελειν, η μη βλάπτειν» είναι ο απαράβατος κανόνας άσκησης του ιατρικού λειτουργήματος. Επιτομή του αδιαπραγμάτευτου αυτού κανόνα, συνιστούν οι τέσσερις βιοηθικές αρχές που διέπουν τη σύγχρονη κλινική πράξη, δηλαδή, η αρχή της προαγωγής του οφέλους και αποφυγής/ελαχιστοποίησης της βλάβης, η αρχή της αυτονομίας του ασθενούς, η αρχή της ποιότητας ζωής του ασθενούς και η αρχή της νομιμότητας και ισοτιμίας. Kαι φυσικά, δεν θα πρέπει να διαφεύγει από τους εκκολαπτόμενους γιατρούς μας ότι, στον εκάστοτε διαφοροδιαγνωστικό τους λογισμό οφείλει να ισχύει πάντα η επιγραμματική αυταπόδεικτη αλήθεια ότι: «Common things come first». (ΣΣ: Δίνουμε προτεραιότητα στα συνηθισμένα).
*Η παρουσίαση του βιβλίου του κ. Μπονίκου θα γίνει την Τετάρτη 25 Μαΐου και ώρα 7.30 το απόγευμα στο Επιμελητήριο Αχαΐας (Ρήγα Φεραίου 57).
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
