Αθηνά Μαξίμου: «Η Μήδεια είναι ένα ”εμβόλιο” της γυναικείας φύσης στην πατριαρχία»

Μέσα από τα λόγια της αισθάνεσαι το πάθος, την ειλικρίνεια, την ευαισθησία, τη βαθιά καλλιέργειά της. Την Τρίτη 12 Ιουλίου ανεβαίνει ως Μήδεια για δεύτερη ημέρα στη σκηνή του Θερινού Δημοτικού Θεάτρου Δήμου Πατρέων, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ. Η Αθηνά Μαξίμου μιλάει στην «Π» για τη φρέσκια πνοή που έχει δοθεί στην ευριπίδεια τραγωδία σε μετάφραση Γιώργου Μπλάνα και συν-σκηνοθεσία Μανώλη Δούνια-Αιμίλιου Χειλάκη, για τον ρόλο της, τη θέση της σημερινής γυναίκας, τα «κενά» του ανθρώπου, αλλά και για τον… δικό της άνθρωπο.

«Μήδεια» φρεσκότατη, φέτος… Νέα μετάφραση, πρωτότυπη και live μουσική επένδυση, Γιώτα Νέγκα ως κορυφαία…

Ναι! Και να πω ότι τη μετάφραση την είχαμε ζητήσει από τον Γιώργο Μπλάνα το 2016, καθώς τότε, με τον Μανώλη Δούνια και τον Αιμίλιο είχαμε μια πρώτη σκέψη να κάνουμε τη «Μήδεια» που εμπεριείχε τη Γιώτα Νέγκα! Σκεφτόμασταν να την παρουσιάσουμε σε κλειστό χώρο, αλλά δεν ευοδώθηκαν τα σχέδια. Οπότε ήρθε το πλήρωμα του χρόνου να ακουστεί αυτή η μετάφραση φέτος το καλοκαίρι, όπως και η πρωτότυπη μουσική του Δημήτρη Καμαρωτού, ο οποίος είναι επί σκηνής με τα όργανα και το κομπιούτερ του και είναι καταπληκτικός.

Ποιο το στοίχημα σε αυτό το εγχείρημα, λοιπόν;

Παρόλο που ακολουθούμε το πρότυπο των τριών υποκριτών, γι’ άλλη μια φορά, η έρευνά μας, φέτος, προχώρησε βαθύτερα, σε μια ανάγκη να φτιάξουμε, όλοι οι άνθρωποι που εργαζόμαστε μαζί, μια παράσταση πολύ φρέσκια και πολύ ζωντανή για τον θεατή του 2022, για τη γυναίκα του 2022, για τα γεγονότα που συνδέουν τα τελευταία δύο χρόνια –τον κορονοΪό, το Me too, τις γυναικοκτονίες- και πραγματικά αυτό που παίρνουμε από τους θεατές είναι ότι το εισπράττουν πραγματικά. Κι είναι μεγάλη χαρά για μια ομάδα να βλέπει ότι αυτό που φαντάστηκε και πάνω στο οποίο δουλεύει και κοπιάζει έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Δεν είναι αυτονόητο ούτε εύκολο στη δουλειά μας, η οποία δεν είναι και τόσο απτή.

Τελευταίως, με τους ανεξιχνίαστους ακόμα θανάτους τριών παιδιών, στα μέρη μας, έχει αποδοθεί ο χαρακτηρισμός Μήδεια στη φυλακισμένη μητέρα. Η Μήδεια όμως του Ευριπίδη δεν αντιστοιχεί σε κάτι τέτοιο…

Ακριβώς. Εμάς δε μας αφορά αυτό που έχει συμβεί. Καταρχάς είναι, θεωρώ, άτοπο και άδικο, δημοσιογραφικά, να ταυτίζεται η Μήδεια ή το έργο ή η δυναμική αυτού του μυθολογικού χαρακτήρα με έναν άνθρωπο, ο οποίος, αν ισχύουν όλα όσα του αποδίδονται, πάσχει από μία ψυχωτική κατάσταση. Οι αρχαίες τραγωδίες γράφτηκαν για να μιλήσουν για την πολιτεία των ανθρώπων και εξακολουθούν να είναι διαχρονικές γιατί ακόμα μιλάνε στον πολίτη του σήμερα.

Τον Ευριπίδη πολλοί μελετητές τον θεωρούν μισογύνη. Για μένα, όμως, είναι εκείνος που έβαλε τον πρώτο λίθο του φεμινισμού στην παγκόσμια ανθρώπινη κοινωνία. Θεωρώ ότι η Μήδεια είναι ένα «εμβόλιο», για να μιλήσουμε με σημερινούς όρους, της γυναικείας φύσης στην πατριαρχία. Είναι μια θεραπεία στους πατριαρχικούς συμβατικούς θεσμούς.

Στη δική σου Μήδεια, τι σε αγγίζει βαθιά;

Αυτό που με συγκινεί κάθε φορά που ανεβαίνω στη σκηνή και λέω αυτά τα υπέροχα λόγια είναι ότι ξαφνικά στα 47 μου χρόνια λαμβάνω, σκηνικά, την έννοια γυναίκα. Με δονεί βαθιά η όλη διαδικασία και τολμώ να πω ότι με τον δικό μου τρόπο καταθέτω ένα λιθαράκι για όλα όσα έχουν τραβήξει οι γυναίκες ανά τους αιώνες. Και δυστυχώς, έχουμε και πρόσφατα παραδείγματα…

Πώς βλέπεις τη θέση της γυναίκας σήμερα;

Μπορεί ως άνθρωποι να γνωρίζουμε ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος, αλλά νομίζω ότι, στην πραγματικότητα, δεν απέχουμε καθόλου από τις τότε στείρες πρακτικές και τους στείρους τρόπους σκέψης που διαχωρίζουν τους ανθρώπους σε δυνατούς και αδύναμους, πλούσιους και φτωχούς, γυναίκες και άνδρες, ανθρώπους και ζώα, οπότε στην ουσία δεν έχουμε προχωρήσει πάρα πολύ.

Και γι’ αυτό ευθύνεται ποιος; Εμείς ή οι άλλοι;

Νομίζω ότι ο πυρήνας του ανθρώπου είναι ανάπηρος. Είναι γεμάτος τρύπες που προσπαθεί να τις καλύψει. Φυσικά και παίζει ρόλο η οικογένεια, η παιδεία, αλλά μου κάνει εντύπωση ότι τα τελευταία δύο χρόνια μέσω της μουσικής Trap και των βιντεοκλίπ, παρουσιάζεται ο άνδρας ως ο μάτσο, που λατρεύει το χρήμα, τα κότερα, κ.λπ., ενώ η γυναίκα παρουσιάζεται ως κρέας, ως ένα κορμί το οποίο απλά λικνίζεται ερεθίζοντας την ανδρική σκέψη, τον ανδρικό οφθαλμό. Μα τέτοια οπισθοδρόμηση εν έτει 2022; Και από παιδιά της δικής μας γενιάς; Αρα κάτι έχουμε κάνει λάθος…

Θέλει και προσωπική δουλειά, βέβαια.

Εννοείται. Γιατί το άλλο, επίσης, πρόβλημα είναι ότι επιρρίπτουμε πανεύκολα τις ευθύνες στους άλλους. Και με το αβυσσαλέο Εγώ μας θεωρούμε ότι έχουμε μόνο δικαιώματα και καμιά υποχρέωση.

Γι’ αυτό και θεωρώ την τέχνη σημαντική. Γιατί μια παράσταση είναι ένα ραντεβού που δίνουμε όλοι μαζί για να κοιτάξουμε από κοινού το πρόβλημα που ενδεχομένως έχει ο καθένας μας. Κι από τη στιγμή που επισημαίνεται το πρόβλημα αρχίζει και η λύση του.

Η φήμη σου εκτοξεύτηκε με την πρώτη σου κινηματογραφική εμφάνιση, σε πολύ νεαρή ηλικία. Πώς κατάφερες να αντεπεξέλθεις στις δυσκολίες, να προχωρήσεις και να επικρατήσεις στον χώρο;

Αυτό που δεν ήξερα όταν ξεκινούσα, αλλά τώρα πια νομίζω ότι κάτι μέσα μου πήγαινε προς τα εκεί, είναι ότι ποτέ δε με ενδιέφερε το πυροτέχνημα. Πάντα καταλάβαινα ότι σε αυτή τη δουλειά σημασία έχουν η ταπεινότητα και η διάρκεια. Κι επίσης ο σεβασμός και ο θαυμασμός για τους άλλους ανθρώπους του χώρου. Ηξερα, επίσης, ότι χρειάζεται πίστη, υπομονή και επιμονή. Και κυρίως πολλή δουλειά. Τίποτα δεν είναι εύκολο. Πάντα ο δύσκολος δρόμος που μας τρομάζει αποφέρει τους περισσότερους καρπούς.

Ανέφερες προηγουμένως το ρήμα «θαυμάζω». Δεκαοκτώ χρόνια μαζί με τον Αιμίλιο. Ποιο το βασικότερο στοιχείο του χαρακτήρα του που θαυμάζεις και ποιο αυτό που σου σπάει τα νεύρα;

Το κυριότερο που θαυμάζω είναι ότι ο Αιμίλιος έχει καρδιά μικρού παιδιού, βάζει στόχους, ονειρεύεται και πάει προς αυτούς με πολύ μεγάλη αθωότητα, γενναιότητα και γενναιοδωρία. Αυτό που επίσης δεν αντέχεται, αλλά μ’ έναν τρόπο είναι το ίδιο, είναι ότι μερικές φορές, θέλοντας να δει το δέντρο, χάνει το δάσος…

Και πώς είδες αυτό τον άνθρωπο «με καρδιά μικρού παιδιού» ως παρανοϊκό Ακύλα Μεγαρίτη στις «Αγριες Μέλισσες», όπου έδωσε ρέστα, κατά γενική ομολογία;

Νομίζω ότι ήταν ο πιο καλός Κακός που έχω δει (γέλια). Εκανε, πραγματικά, πολύ ωραία δουλειά. Δεν έχασα ούτε ένα επεισόδιο, και του ομολογούσα πόσο πολύ θαύμαζα τον τρόπο με τον οποίο προσέγγισε τον χαρακτήρα. Γιατί δεν είχε τίποτα βαρετό, τίποτα αναμενόμενο και για μένα αυτό ήταν η επιτυχία.

Πώς νιώθεις που θα ξαναβρεθείς στην Πάτρα;

Η Πάτρα είναι από τις αγαπημένες μου πόλεις. Είναι πολύ όμορφη κι έχετε την πολυτέλεια σε πέντε λεπτά από τη δουλειά σας να βρεθείτε στη θάλασσα για μπάνιο. Τονίζω, όμως, ότι οι πόλεις ομορφαίνουν ακόμα περισσότερο όταν έχουν όμορφους ανθρώπους. Κι εμείς ξέρουμε πολλούς τέτοιους στην Πάτρα.

Σχέδια για τον χειμώνα;

Εχουμε αποφασίσει να περάσουμε τον χειμώνα στο νησί μας, τα Κύθηρα, καθώς σκεφτήκαμε ότι δεν υπάρχει λόγος να περιμένει κανείς να πάρει σύνταξη για κάτι τέτοιο. Οπότε είπαμε να κάνουμε μια πρόβα συνταξιοδότησης! (γέλια).