Αναζητώντας και σωματοποιώντας το κρυμμένο τραύμα με την Σοφία Ροζάκη – Με αφορμή την έκθεση «Γραφή και Ανάγνωση ΙΙ»

Αλεξάνδρα Παναγοπούλου

Με δύο έργα της συμμετέχει στην έκθεση «Γραφή και Ανάγνωση ΙΙ», που ως τις 29 Νοεμβρίου φιλοξενείται στον χώρο πολιτισμού «Tatiana Dimou», η Σοφία Ροζάκη. Ο πρώτος είναι από την ενότητα με τίτλο «Ηow to host a rawmantic dinner party», ενώ ο δεύτερος αποτελεί μέρος της έκθεσης «Οικειότητα: Μια σύγχρονη τυραννία», όταν το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ανέθεσε σε 12 νέους έλληνες εικαστικούς να δουν ο καθένας από μια ταινία του Διαγωνιστικού και να φιλοτεχνήσουν ένα έργο εμπνευσμένο από αυτήν. Στην Σοφία Ροζάκη «έτυχε» η ταινία «Sorta» και κλήθηκε να αποτυπώσει τις εντυπώσεις της ή οτιδήποτε άλλο ένιωσε παρακολουθώντας την στον καμβά.

Χρησιμοποιώντας έντονα χρώματα και ποπ στοιχεία, η Σοφία Ροζάκη αποτυπώνει στους πίνακές της, το κρυμμένο τραύμα – «δεν είναι και τόσο κρυμμένο» μου λέει γελώντας – τις αγωνίες της και ό,τι αισθάνεται. Σήμερα, η Σοφία Ροζάκη, μιλά στο pelop.gr για τα έργα της, το τραύμα και την σωματοποίησή του, το αν είναι φεμινίστρια και πολλά άλλα.

Συμμετέχεις στην έκθεση με δύο έργα σου. Θα έλεγες πως είναι αντιπροσωπευτικά της δουλειάς σου και τι μπορούμε να μάθουμε για εσένα, ως Σοφία μέσα από αυτά;

Θα έλεγα πως είναι αντιπροσωπευτικά. Σίγουρα η δουλειά μου εξελίσσεται, αλλά αυτά τα δύο έργα είναι αρκετά πρόσφατα. Το ένα από αυτά ανήκει σε έναν όγκο δουλειάς που παρουσίασα στην τελευταία μου ατομική έκθεση, που είχε δουλευτεί πολύ μέσα στην καραντίνα και νιώθω ότι αυτό το κεφάλαιο έχει κλείσει, όμως δεν είναι κάτι ξένο, είναι αντιπροσωπευτικό της δουλειάς μου. Τώρα, όσον αφορά το τι μπορεί κάποιος να μάθει μέσα από αυτά για εμένα… Σίγουρα υπάρχει το κρυμμένο τραύμα.

Υπάρχει πάντα και απλά εκεί υπάρχει έντονο τόσο στο έργο που δημιουργήθηκε για το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης όσο και στο έργο που έγινε εν μέσω καραντίνας. Με ενδιαφέρει πάρα πολύ και η σωματοποίηση όλου αυτού του πράγματος, κάτι που φαίνεται μέσα από αυτά τα δύο έργα. Νομίζω ότι ειδικά από το έργο που ήταν ανάθεση του Φεστιβάλ και μετά και τώρα πλέον, στη δουλειά μου αυτό που έχει αλλάξει είναι ότι ενώ πριν υπήρχε μία μεγαλύτερη διερεύνηση αυτού του τραύματος, τώρα γίνεται από μια πιο ενδυναμωτική σκοπιά. Και το έργο για το Φεστιβάλ έτσι το είδα, ως μία απάντηση στην ταινία, γιατί με είχαν ενοχλήσει ορισμένα πράγματα μέσα σε αυτή. Σίγουρα, υπάρχει και το κομμάτι του σώματος, σίγουρα υπάρχει και μια φεμινιστική ματιά.

Μίλησες για σωματοποίηση του τραύματος. Πιστεύεις πως σωματοποιώντας το μπορείς σιγά – σιγά να το αποβάλλεις;

Θεωρώ ότι σίγουρα μπορείς να το ψηλαφήσεις και να το καταλάβεις. Σου δίνει μία δίοδο για να το ερευνήσεις… Δεν ξέρω αν μπορείς να το αποβάλλεις. Δεν ξέρω αν πιστεύω σε αυτό. Απλά το αγκαλιάζεις, το κάνεις δικό σου. Δεν φεύγει από εσένα, δεν παύει να είναι κομμάτι σου, απλά υπάρχουν πολλοί τρόποι να ζεις με αυτό και να το αντιμετωπίσεις.

Το έργο, παραγγελία από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, είναι βασισμένο πάνω σε μία ταινία. Κινούμενη και στατική εικόνα. Πώς συγκλίνουν αυτά τα δύο; Πού συναντιέται η όποια διάρκεια μίας ταινίας με έναν περιορισμένο καμβά;

Σίγουρα υπάρχουν κοινά αισθητικά στοιχεία. Η συγκεκριμένη ταινία λεγόταν Sorta, που εξελίσσεται σε ένα αστικό τοπίο. Για εμένα, όπως είπα και παραπάνω, αυτό το έργο ήταν μια απάντηση στην συγκεκριμένη ταινία. Με είχαν ενοχλήσει ορισμένα πράγματα. Περιέγραφε μια ιστορία χωρίς να «πιάνει» πολλά ζητήματα, ένα πολύ φλέγον ζήτημα – ιδιαίτερα στην συγκυρία που είχε βγει γιατί τότε μόλις είχε γίνει αυτό με τον Φλόιντ στην Αμερική – και έκανε κάτι το οποίο το έχει ξανακάνει τώρα τελευταία ο Δανέζικος κινηματογράφος και με έχει ενοχλήσει: πιάνει μια πολύ συγκεκριμένη οπτική.

Όλη την ταινία την είδαμε από τα μάτια των αστυνομικών. Δεν είδαμε το ταξικό κομμάτι, ότι είναι σε ένα γκέτο, με μετανάστες. Δεν υπήρχε γυναίκα μέσα στην ταινία παρά μόνος ένας γυναικείος ρόλος, της μητέρας ενός παιδιού που έκανε τον ρόλο της νοσοκόμας για να φροντίσει τον πληγωμένο αστυνομικό. Αυτό με ενόχλησε. Έπαιξε με κάποια ενδιαφέροντα πράγματα, όπως π.χ. ότι δεν υπήρχε ξεκάθαρος καλός ή κακός, τα όρια δεν ήταν τόσο ευκρινή, αλλά δεν είδαμε κάτι πέρα από τη δική τους οπτική. Θυμάμαι να βλέπω την ταινία για πρώτη φορά και να σκέφτομαι «τι θα κάνω εγώ με τόσο αντρίλα;». Αποφάσισα λοιπόν και εγώ να απαντήσω.

Η τέχνη σου έχει μέσα φεμινιστικά στοιχεία. Εσύ είσαι φεμινίστρια;

Έχει φεμινιστικά στοιχεία αλλά όχι με έναν στρατευμένο τρόπο. Και είμαι φεμινίστρια, δεν το λέω με ντροπή, αλλά δεν είναι μια ταμπέλα. Ζω ως γυναίκα και δη στην Ελλάδα. Νομίζω ότι καταλαβαίνουμε… Αν με πούμε φεμινίστρια με τον άσχημο τρόπο, ας με πουν, δεν έχω κάποιο πρόβλημα! Αλλά δεν είναι μια ταμπέλα για εμένα. Έτσι ζεις, δεν γίνεται να μην απαντάς σε αυτά τα πράγματα. Οπότε, βιωματικά και εμπειρικά και μόνο, απαντώ σε κάποια πράγματα που και εγώ έχω βιώσει και οι φίλες μου έχουν βιώσει και κάθε γυναίκα της ζωής μας έχει βιώσει.

Ένα έργο για τις γυναίκες στην Ελλάδα σήμερα, πώς θα ήταν, τι θα είχε;

Θα κρατήσω την τελευταία κατεύθυνση της δουλειάς μου, που έχει πάει στο πιο ενδυναμωτικό. Τελευταία σε ένα καινούργιο κεφάλαιο που θεωρώ πως έχω ξεκινήσει, έχει πολύ αυτό το κομμάτι της κοινότητας και του συλλογικού. Γιατί αν πιάσουμε το τι ζούνε οι γυναίκες στην Ελλάδα και στον κόσμο και σε κάθε γωνιά της Ελλάδας… Όπως είδαμε και σε γειτονιές όχι πολύ μακριά από εμάς, γίνονται άσχημα πράγματα. Οπότε το να πω πώς θα αποτυπωνόταν η «σαπίλα» δεν μπορώ καν να το διανοηθώ. Θα το πήγαινα και πάλι στο ενδυναμωτικό, ως μία συλλογική απάντηση, μια αλληλοφροντίδα.

Ενώ ασχολείσαι με τόσο βαριά θέματα, χρησιμοποιείς ως μέσο πολύ ποπ στοιχεία.

Εχω γενικά πλήθος αναφορών, μου αρέσει να παίζει με διαφορετικές αναφορές μεταξύ τους. Όσον αφορά την ποπ κουλτούρα, πάντα δεν μου άρεσε η διάκριση μεταξύ υψηλής τέχνης και ποπ κουλτούρας. Εμένα μου αρέσει πάρα πολύ το trash! Και νομίζω ότι πολλών αυτό είναι η «ένοχη απόλαυση». Πιστεύω ότι στην πραγματικότητα η ποπ κουλτούρα είναι αντιπροσωπευτική του καιρού που ζούμε, δεν είναι απέξω, δεν είμαι εγώ υπεράνω αυτού. Οπότε δεν πιστεύω ότι δεν παντρεύονται αυτά τα δύο. Μικρότερη, παλιότερα, ζωγράφιζα αποκλειστικά ασπρόμαυρα και ίσως με ένα hint χρώματος. Νομίζω ότι αυτό ήταν η αμηχανία μου περισσότερο. Το χρώμα έχει πολύ μεγάλη δυναμική και κάθε απόχρωση μπορεί να εκφράσει κάτι διαφορετικό για τον καθένα, οπότε σου δίνει ένα εργαλείο πολύ μεγαλύτερης έκφρασης. Ποιος αποφάσισε πως κάτι βαρύ θα πρέπει να είναι μαύρο;

Αν σου ζητούσα να επιλέξεις μία ταινία, όποια ταινία θες εσύ, για να φτιάξεις πάνω της ένα πίνακα, ποια θα ήταν αυτή και γιατί;

Αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να σκεφτώ μία, αλλά σίγουρα έχω εμπνευστεί από ταινίες. Σίγουρα έχω εμπνευστεί από ταινίες του Γουόνγκ Καρ Γουάι που αγαπώ, ιδιαίτερα τις παλιές του. Ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά μου έργα, ήταν εμπνευσμένο όλο από δύο ταινίες του. Όμως δεν ξέρω αν μπορώ να διαλέξω μία, γιατί παίρνω πάντα πράγματα… Νιώθω κάποιες στιγμές ότι κάνω μια στοχευμένη αντιγραφή και μια σύνθεση αναφορών άλλων. Ίσως να πρέπει να το σκεφτώ λίγο…

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω