Αννα Καρατζά: «Ονειρεύομαι ένα ηλιόλουστο εργαστήριο σε ψηλό όροφο»

Το πρώτο της εργαστήριο ήταν κάτω από τη ροτόντα στο σαλόνι της γιαγιάς της, όπου έφτιαχνε «κόσμους ολόκληρους». Η ΑΣΚΤ Αθηνών ήταν το φυσικό επακόλουθο, όπου σπούδασε ζωγραφική και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές. Εχει κάνει ατομικές εκθέσεις κι έχει συμμετάσχει σε ομαδικές σε Ελλάδα και εξωτερικό, μυεί στα εικαστικά τους μαθητές της, είναι μητέρα δύο παιδιών. Η εικαστικός Αννα Καρατζά μοιράζεται με την «Π» σταθμούς της ζωής της.

-Τι θυμάστε εντονότερα από τα παιδικά σας χρόνια; Πώς ήταν η Αννα μικρή;

Μου άρεσε πολύ να παρατηρώ γύρω μου, να ζωγραφίζω και να φτιάχνω πράγματα. Θυμάμαι τα πρωινά στο σπίτι της γιαγιάς μου να κάθομαι με τις ώρες κάτω από τη ροτόντα στο σαλόνι της και με μαρκαδόρους, χαρτί και μικροπράγματα που έβρισκα στα συρτάρια της να φτιάχνω κόσμους ολόκληρους. Μπορώ να πω ότι αυτό ήταν το πρώτο μου εργαστήριο. Καταλαβαίνω επίσης τώρα ότι βαριόμουν αφόρητα κι αυτός ήταν ο τρόπος μου για να το αντιπαρέλθω. Εμαθα όμως να περνάω χρόνο με τον εαυτό μου και να εξασκώ τη φαντασία μου.

-Ηταν οι σπουδές στη Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών το μεγάλο σας όνειρο;

Από τη στιγμή που έμαθα ότι υπάρχει αυτή η σχολή, ναι. Είπα αυτό θέλω να κάνω. Ηταν και η εποχή πιο εύκολη κι επέτρεπε τον ρομαντισμό. Ισως βέβαια ήταν και η ηλικία μου και οι γονείς μου που βοήθησαν να το βλέπω έτσι. Η λογική με την οποία πορευόμουν ήταν πως σπουδάζουμε ό,τι μας αρέσει, ακριβώς επειδή μας αρέσει.

-Ακολούθησε και συνέχεια. Θα μας πείτε;

Παράλληλα με τις σπουδές μου στην Καλών Τεχνών, «μπλέχτηκα» στην κατασκευή των καρναβαλικών αρμάτων για το Καρναβάλι της Πάτρας. Ηταν τεράστια υπόθεση για μένα αυτό και παρόλο που επρόκειτο για ένα τελείως διαφορετικό πλαίσιο, το είδα σαν συνέχεια τότε, σαν άνοιγμα στη γλυπτική. Μάλιστα η εμπειρία του Συνεργείου λειτούργησε σαν αντίβαρο που με γείωνε απέναντι στο θολό και αέρινο στοιχείο της Τέχνης. Ηταν η συναναστροφή με τεχνίτες, σιδεράδες, χαρτώτριες, συγκεκριμένες τεχνικές απαιτήσεις και χρονοδιαγράμματα στον αντίποδα μιας απροσδιόριστης, συνεχούς αναζήτησης νοήματος μέσω της εικαστικής φόρμας που μας απασχολούσε ως φοιτητές. Για κάποια χρόνια συνεχίστηκε η συνεργασία μου με τον Δήμο κι αφού έκλεισε ο κύκλος του Καρναβαλικού Εργαστηρίου, επέστρεψα δριμύτερη για περαιτέρω εμβάθυνση στην αναζήτηση του νοήματος μέσω των Εικαστικών Τεχνών με Μεταπτυχιακές σπουδές. Ακολούθησε η επόμενη γείωσή μου στις σχολικές αίθουσες.

-Το 2009 εκπροσωπήσατε την Ελλάδα στην Biennale νέων καλλιτεχνών Ευρώπης και Μεσογείου. Τι σήμαινε για εσάς αυτή η εμπειρία;

Ηταν μια όμορφη εμπειρία. Ενιωσα ιδιαίτερη τιμή και χαρά. Γνώρισα πολλούς νέους καλλιτέχνες από διάφορες χώρες και ήταν γόνιμη η επικοινωνία μας.

-Και η Υποτροφία Erasmus (2002-2003) στη Μαδρίτη, τι αποτύπωμα άφησε μέσα σας;

Οι έξι μήνες στη Μαδρίτη ήταν εμπειρία ζωής. Ηταν έξι μήνες γεμάτοι καινούργιους φίλους, πολλή χαρακτική, μουσική, μουσεία και άπειρες εκδρομές σε όλη τη χώρα.  Ενιωσα τόσο όμορφα και δυνατά συναισθήματα μέσα σε αυτό το διάστημα, που ήταν σαν να φόρτισα μπαταρίες έκτοτε. Ηταν ένας συνδυασμός πραγμάτων που το έκανε ανεπανάληπτο. Το ανακαλώ στη μνήμη μου σαν ταινία. Ισπανόφωνη, φυσικά.

-Εκπαιδευτικός εικαστικών μαθημάτων σε σχολείο, ενώ διδάσκετε επίσης στο Εικαστικό Εργαστήρι του Δήμου Πατρέων. Τι αγαπάτε στη διδασκαλία, τι σας ζορίζει και τι εισπράττετε από τους μαθητές σας;

Η διδασκαλία προέκυψε. Δεν ήταν αυτό που ονειρευόμουν. Ομως ήρθε ως φυσική εξέλιξη. Είναι όμορφο να μαθαίνεις αυτό που ξέρεις κι αγαπάς στους άλλους. Στον Δήμο έχουμε μια πολύ ωραία ομάδα ενηλίκων με όρεξη κι αγάπη για το αντικείμενο. Οι απορίες και οι δυσκολίες τους τροφοδοτούν τη διαδικασία της συνεχούς εκπαίδευσης εκατέρωθεν γιατί κι εγώ εκπαιδεύομαι μαζί τους συνεχώς στον ρόλο του δασκάλου.

Τα εικαστικά στο σχολείο είναι μια πιο σύνθετη υπόθεση. Δεν είναι δεδομένο το ενδιαφέρον των παιδιών και μεγάλο μέρος της διδασκαλίας είναι το να κερδίσεις το ενδιαφέρον τους. Η παιδική ηλικία από μόνη της είναι απαιτητική. Η διαχείριση του κάθε παιδιού και παράλληλα μιας τάξης δεν είναι εύκολη. Δεν μπορώ να πω ότι δεν με ζορίζει. Απολαμβάνω όμως να βλέπω τα χαμόγελα και τον ενθουσιασμό στα μάτια των παιδιών για αυτό που έφτιαξαν τα ίδια. Αυτό που αγαπώ ιδιαίτερα να συμβαίνει είναι να τα κερδίζει στο τέλος η δημιουργική διαδικασία και να αφοσιώνονται στο έργο τους. Δεν είναι αυτονόητο, δεδομένου ότι η συγκέντρωση εκτός οθόνης είναι πλέον ζητούμενο πολυτελείας ιδιαίτερα για μικρούς αλλά και για μεγάλους. Οταν λοιπόν καταφέρεις μια τάξη παιδιών να συγκεντρωθεί και να επιδοθεί με όρεξη στην εικαστική δημιουργία, είναι μια στιγμή μαγική που αξίζει.

-Με τις απαιτήσεις του ρόλου σας ως μητέρα δύο παιδιών, σε συνδυασμό με τις επαγγελματικές σας υποχρεώσεις -είναι και η δουλειά της εικαστικού ιδιαίτερη- πώς τα πάτε, αλήθεια;

Αν μου έλεγε κάποιος στα 20-25 μου ότι θα δούλευα σε σχολεία κι ότι θα είχα παιδιά, θα γελούσα και θα το απέκλεια. Ομως συμβαίνει. Σε αυτή τη φάση της ζωής μου συναναστρέφομαι κατά κύριο λόγο ανήλικους ανθρώπους ως εκπαιδευτικός τη μισή μέρα κι ως γονέας την άλλη μισή. Οπότε αυτά τα δύο μονοπωλούν τον χρόνο μου. Η δημιουργική μου διάθεση διοχετεύεται κυρίως σε αυτούς τους  δύο ρόλους.

-Ετοιμάζετε κάτι αυτή την εποχή;

Στο μυαλό μου, πάντα ετοιμάζω κάτι. Υπάρχουν αγαπημένα πρόσωπα που συνεννοούμαστε καλά και αν καταφέρουμε να ξεκλέψουμε χρόνο και τα πούμε λίγο παραπάνω, στήνουμε νοερά ολόκληρα πρότζεκτ. Επιστρέφοντας όμως στο σπίτι και στη ρουτίνα της καθημερινότητας, δυστυχώς επιστρέφουν και τα πρότζεκτ στο πίσω μέρος του μυαλού. Περιμένουν όμως την κατάλληλη ευκαιρία ή αφορμή για υλοποίηση. Υπάρχει πολύ υλικό και όρεξη!

-Στις δυσκολίες, ποια τα όπλα σας;

Γενικά θεωρώ ότι η υπομονή είναι ένα καλό εφόδιο. Είναι κι αυτά τα «κλισέ» που στα δύσκολα λειτουργούν, όπως π.χ. ότι μετά την καταιγίδα έρχεται η λιακάδα. Η παραδοχή της παροδικότητας βοηθάει. Και τα καλά τελειώνουν, αλλά και τα δύσκολα περνάνε. Γενικά είναι καλό να βλέπεις τη μεγαλύτερη εικόνα και να αποδίδεις στις προσωπικές δυσκολίες το σωστό τους μέγεθος χωρίς υπερβολές. Σε κοινωνικό επίπεδο, οι δυσκολίες χρειάζονται αφύπνιση, ενσυναίσθηση, αλληλεγγύη, δύναμη και πίστη στον άνθρωπο.

-Ονειρεύεστε να…

Μπαίνω στον πειρασμό να απαντήσω με παιδική αφέλεια πως ονειρεύομαι ένα ηλιόλουστο εργαστήριο σε έναν ψηλό όροφο με θέα στο κέντρο της πόλης. Να μπω μέσα και να ξεχάσω για λίγο τον χρόνο.