Δεν είναι αυτό που νομίζετε

Ντίνος Λασκαράτος

– Εχει σχέση το σκουλαρίκι με το αφτί;
* Οση ο τέντζερης με το καπάκι.
-Και όμως αρχικά δεν είχε σχέση. Ούτε παλιά το
σκουλαρίκι το λέγαν σκουλαρίκι.
*Και πώς το λέγαν;
-Ενώτιον.
*Μήπως δεν είναι ελληνική η λέξη σκουλαρίκι;
-Είναι ελληνικότατη.
*Και από που κρατάει η σκούφια του σκουλαρικιού;
-Κρατάει από τη λέξη «σχολή».

Πάρτε λοιπόν το καφεδάκι σας φίλες και φίλοι και ελάτε να δούμε από κοντά τις θαυμαστές μεταμορφώσεις του σκουλαρικιού και πώς σμίλεψαν τη λέξη ο τόπος και ο χρόνος.

Ο ελεύθερος χρόνος υπήρχε εποχή που λεγόταν «σχολή». Αργότερα ανέβηκε ο τόνος και έγινε «σχόλη». Λέμε ακόμα και σήμερα ότι «σχόλασε» η βάρδια ή «σχόλασε» η εκκλησία. Εάν προσθέσουμε το «α» στερητικό έχουμε την ασχολία, δηλαδή την έλλειψη ελευθέρου χρόνου. Πολυάσχολος είναι εκείνος που έχει πάρα πολλές δουλειές και καθόλου ελεύθερο χρόνο. Βέβαια για να σπουδάσει κανείς έπρεπε να διαθέτει χρόνο, και μάλιστα χρόνο ελεύθερο από άλλες εργασίες. Ετσι, η σχολή έγινε το διδασκαλείο όπου κάποιος κατέθετε τον ελεύθερο χρόνο του για να μάθει γράμματα στα σοβαρά.

Οι Ρωμαίοι πήραν τη λέξη σχολή από εμάς και την έκαναν «schola», αλλά της έδωσαν και άλλη σημασία, στρατιωτική αυτήν τη φορά. H Ρώμη, όπως και η Κωνσταντινούπολη, είναι κτισμένες πάνω σε επτά λόφους (εξ ου και «επτάλοφος»). Ενας από τους επτά λόφους της Ρώμης λέγεται «Παλατίνος» λόφος. Σε αυτόν ο πρώτος Ρωμαίος αυτοκράτορας, ο Οκταβιανός Αύγουστος (63 π.Χ.-14 μ.Χ.), έχτισε τα ανάκτορά του, που λόγω της ονομασίας του λόφου πήραν το όνομα «παλάτι», λέξη που χρησιμοποιούμε μέχρι και σήμερα. Οι αυτοκρατορικοί σωματοφύλακες ανήκαν στις παλατιανές επίλεκτες στρατιωτικές μονάδες της αυτοκρατορικής σωματοφυλακής που λέγονταν «Scholae». Οταν ο Μέγας Κωνσταντίνος (272 μ.Χ.-337 μ.Χ.) εγκαινίασε την Κωνσταντινούπολη την 11η Μαΐου του 330, κουβάλησε στη νέα Ρώμη και τις μονάδες της σωματοφυλακής του, που στα Ελληνικά ονομάστηκαν όπως ήταν φυσικό «Σχολές» και οι αυτοκρατορικοί σωματοφύλακες «Σχολάριοι». Ετσι, η σχολή έφθασε να σημαίνει τρία πράγματα. Πρώτα τον ελεύθερο χρόνο, μετά το εκπαιδευτικό ίδρυμα και τέλος τη στρατιωτική μονάδα της αυτοκρατορικής φρουράς.

Οπως κάθε στρατιωτική μονάδα, έτσι και οι Σχολές του αυτοκράτορα είχαν τα διακριτικά τους. Μόνο που οι φρουροί, οι σχολάριοι που λέγαμε, δεν φορούσαν τα διακριτικά πάνω στη στολή τους, αλλά κυριολεκτικά πάνω τους και μάλιστα στο δεξί τους αφτί σαν ενώτιο (όπως είναι στα βαθειά Ελληνικά το σκουλαρίκι που σημαίνει «στο αφτί» από το «εν-ωτί»).

Ετσι λοιπόν το στρατιωτικό διακριτικό του επίλεκτου σώματος ονομάστηκε «σχολαρικόν ενώτιον». Κατόπιν έφυγε το ουσιαστικό «ενώτιον» και ουσιαστικοποιήθηκε το επίθετο «σχολαρικόν» που τελικά έγινε «σκουλαρίκι». Αυτή λοιπόν είναι η ενδιαφέρουσα ιστορία των σκουλαρικιών. Οι φίλοι αναγνώστες που φορούν σκουλαρίκι είναι πιο κοντά στην ιστορία του στρατιωτικού σκουλαρικιού, αφού φορούν το ενώτιο στο ένα μόνο αφτί.
Ετσι λοιπόν άλλαζε σαν τον Πρωτέα η λέξη σχολή, σχολάριος και σκουλαρίκι, ξεκινώντας από το πολύτιμο αγαθό του ελεύθερου χρόνου.

Βέβαια στη σημερινή εποχή τα σκουλαρίκια, ζευγάρι ή μοναχικό, καθώς και τα διάφορα λοιπά αξεσουάρ που φοριούνται ή… χαράσσονται στο σώμα (τατουάζ), δεν είναι στην ουσία παρά αυτό που ήσαν πάντοτε διαχρονικά, δηλαδή ενίσχυση των εκφραστικών μέσων του ανθρώπου. Που σημαίνει όμως ότι η ενίσχυση αυτή, απλά ενδυναμώνει ως ένα σημείο και δεν υποκαθιστά την προσωπικότητα. Το ζητούμενο είναι να μπορεί ο Ανθρωπος να σταθεί στο θέατρο της ζωής και από μόνος του, χωρίς ενισχύσεις. Τι λέτε και ΄σεις φίλες και φίλοι;

*Ο Ντίνος Λασκαράτος είναι επίτιμος δικηγόρος.

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω