Διαπλανητικές Πλατφόρμες και η Γραφειοκρατία της Ψηφιοποίησης

Χρήστος Γρηγοράτος

Αν κρίνουμε από τα ενημερωτικά Δελτία Τύπου, η Ελλάδα έχει ήδη απογειωθεί. Σύμφωνα με τις ειδήσεις, ζούμε στην εποχή της ψηφιακής διακυβέρνησης. Οι πλατφόρμες ξεφυτρώνουν πιο γρήγορα κι από μανιτάρια μετά τη βροχή: myThis, myThat, govHere, dataThere. Βέβαια, όλα αυτά δοκιμάζουν την υπομονή μας κάθε φορά που «το σύστημα δεν ανταποκρίνεται».

Από την άλλη, το κράτος μοιάζει να έχει προσβληθεί από έναν άκρατο διαστημικό ενθουσιασμό. Όλα βαφτίζονται «διαλειτουργικά», «ευφυή», «διαπλανητικά». Μόνο που πίσω από τις έννοιες της Silicon Valley, παραμονεύει η ίδια παλιά ψυχή του φακέλου με το κορδόνι, που ακούει στο όνομα γραφειοκρατία. Μόνο που τώρα ο φάκελος είναι PDF, και το κορδόνι το λένε “token επαλήθευσης”.

Ας πάρουμε το παράδειγμα της online αίτησης:

Πρώτα μπαίνεις με κωδικούς Taxisnet (τους οποίους έχεις ξεχάσει). Μετά χρειάζεσαι ταυτοποίηση μέσω e-banking (αλλά έχει λήξει το session). Έπειτα, κατεβάζεις τη φόρμα, τη συμπληρώνεις, την υπογράφεις ψηφιακά, την ξανανεβάζεις και στο τέλος, λαμβάνεις e-mail που λέει: «Η αίτησή σας δεν ήταν πλήρης».

Η γραφειοκρατία της ψηφιοποίησης είναι το νέο ελληνικό παράδοξο.

Υποτίθεται πως απλοποιεί τις διαδικασίες, αλλά τελικά σε κάνει να νοσταλγείς το παλιό «ελάτε αύριο, λείπει η προϊσταμένη» – όσο δυσάρεστο κι αν ήταν αυτό. Τουλάχιστον τότε είχες την επαφή με κάποιον άνθρωπο. Τώρα έχεις να αντιμετωπίσεις ένα ψυχρό Error 504 – Gateway Timeout, που είναι η σύγχρονη εκδοχή του «δεν δουλεύει το σύστημα».

Κάθε υπουργείο στήνει τη δική του πλατφόρμα, σαν έναν μικρό πλανήτη στο χαοτικό σύμπαν της δημόσιας διοίκησης. Το ένα δεν συνδέεται με το άλλο αλλά όλα συνδέονται με την αγωνία σου να ολοκληρώσεις τη δουλειά σου.

Ο πολίτης μετατρέπεται σε ψηφιακό χρήστη με μαντικές ικανότητες, που περιφέρεται από φόρμα σε φόρμα, από portal σε portal, κρατώντας στο χέρι τον ΑΦΜ του σαν ένα πολύτιμο διαβατήριο που του ανοίγει τις πόρτες της εξυπηρέτησης. Και φυσικά, κάθε φορά που κάτι πάει στραβά, φταίει «το σύστημα»: Αυτό το μυστηριώδες ον που κανείς δεν έχει δει, κανείς δεν ξέρει πού κατοικεί αλλά όλοι το φοβούνται.

Αν, μάλιστα, ρωτήσεις πότε θα λυθεί το πρόβλημα, η απάντηση είναι σχεδόν μυθική:«Είναι θέμα διαλειτουργικότητας», σα να πρόκειται για μια μεταφυσική κατάσταση που δεν μπορείς να την ορίσεις. Η ειρωνεία είναι πως όσο περισσότερο ψηφιοποιούμαστε, τόσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από την ουσία: την άμεση, ανθρώπινη εξυπηρέτηση. Γιατί στην πραγματικότητα, δεν ψηφιοποιούμε τη λογική, απλώς φορμάρουμε την παράνοια σε XML.

Κάποτε, για να πάρεις ένα χαρτί, στεκόσουν στην ουρά. Τώρα περιμένεις στην οθόνη. Η ουρά έγινε progress bar, το «υπογράψτε εδώ» έγινε click, και το «περάσετε ξανά» έγινε refresh page. Η πρόοδος επετεύχθη, αλλά η ουσία έμεινε σταθερή.

Γιατί στην πραγματικότητα, η  ψηφιοποίηση δεν είναι ταξίδι στο διάστημα. Είναι απλώς η επίταξη της λογικής. Αρκεί να θυμόμαστε πως το πιο «έξυπνο» σύστημα δεν είναι εκείνο που χρειάζεται manual, αλλά εκείνο που κάνει τη ζωή σου πιο εύκολη.

Ίσως, τελικά, το μόνο που απομένει να ενεργοποιηθεί στο gov.gr, είναι το κουμπί «Απλότητα» και μάλιστα πριν λήξει η προθεσμία.

Για τους Accountsaints,

Χρήστος Ι. Γρηγοράτος

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News