Δουλειές με χούντες

Κωνσταντίνος Μάγνης

Επί χρόνια οι επέτειοι από την πτώση της χούντας και την εγκαθίδρυση σύγχρονου κοινοβουλευτικού καθεστώτος περνούσαν αδιάφορα. Είχαμε αφήσει πίσω μας τη μεταπολίτευση και έχαναν τη σημασία τους οι ιστορικές αναζητήσεις, παρά μόνο για εκείνους που είχαν ζήσει τα γεγονότα και νοσταλγούσαν το παρελθόν, μια εσωτερική διεργασία που στην ουσία πρόκειται για νοσταλγία του ίδιου του νεότερου εαυτού μας: Μας γλυκαίνει να ξαναζούμε το χθες μας.

Η χρεοκοπία και η απαξίωση του πολιτικού συστήματος δυσφήμισαν τη μεταπολίτευση, εν μέρει αδίκως, εν μέρει δικαίως. Σκίασαν τα επιτεύγματα και τις καλές προθέσεις και φώτισαν τις σκιές: Την πελατοκρατία και την πολιτική κολακείας των μαζών, που απέτρεψε μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να είχαν αποτρέψει τη χρεοκοπία και να τροχοδρομήσουν ένα πιο υγιές παραγωγικό και διοικητικό σύστημα. Με άλλα λόγια καταλογίσαμε «στους πολιτικούς» ότι δεν δρομολόγησαν τομές που, αν τις έκαναν, θα ψηφίζαμε τους αντιπάλους τους, ενώ εκείνοι καταλόγισαν στον λαό ότι δεν ήθελε να σωθεί, λες και πολιτική είναι να κάνεις αυτά που βολεύουν τους πολλούς.

Ανακαλύψαμε ξανά φέτος το ξεκίνημα της μεταπολίτευσης χάρη στην παρέμβαση του υφυπουργού Παιδείας που τάραξε νερά. Όχι, η χούντα δεν έπεσε το ’73 και πάντως δεν την έριξε η εξέγερση του Πολυτεχνείου, αλλά η προδοσία της Κύπρου η οποία προκάλεσε τουρκική εισβολή, η οποία, με τη σειρά της κατέδειξε τη γελοιότητα ενός δικτατορικού καθεστώτος που η σοβαρότητά του εξαντλείτο στον βασανισμό των αντιφρονούντων: Αν εκλείπει ο αντιφρονών, όλα πηγαίνουν καλά, αφού κυβερνούν οι καλοί, δηλαδή εμείς, που θεωρούμε ότι έχουμε τη δικαιοδοσία να αποφαινόμαστε ποιος είναι ο εντάξει.

Η αρχική αντίδραση στην τοποθέτηση Συρίγου ήταν πως δεν είναι δυνατόν να έχει κανείς άλλη αντίληψη για τα ιστορικά γεγονότα από την πραγματική, που ως χρονικό ταυτίζεται με την εκδοχή που υποστήριξε ο υφυπουργός. Στη συνέχεια διαπιστώσαμε ωστόσο πως ένα μεγάλο μέρος Ελλήνων πολιτών ωρίμου ηλικίας, που όμως δεν βίωσαν την περιπέτεια της περιόδου 1973-74 από πρώτο χέρι- ήταν νήπια ή αγέννητοι- δεν έχουν καθαρή εικόνα για όσα έγιναν, τα συγχέουν ή ενδεχομένως τα αγνοούν. Ναι, ξέρουν ότι είχαμε δικτατορία και κάποια στιγμή ήρθε ο Καραμανλής και βέβαια ξέρουν ότι έγινε ηρωική εξέγερση στο Πολυτεχνείο, που επειδή ήταν συγκλονιστική, φυσιολογικά ήταν καταλύτης για την όποια αίσια έκβαση όσων καταστάσεων δεν έβαιναν καλώς. Πολυτεχνείο, όπως Γαλλική Επανάσταση, αλονζ ανφάν, σε αυτά είμεθα φαν.

Οι γεροντότεροι εξίστανται σαν να πρόκειται περί βλασφημίας. Αλλά και εκείνοι με τη σειρά τους δεν υπήρξαν καλοί μαθητές στα ιστορικά γεγονότα που προηγήθηκαν της δικής τους φυσικής δυνατότητας πρόσληψης και επίγνωσης. Τι συνέβη το ’65; Τι έγινε ακριβώς με τον Λαμπράκη; Πότε έγινε η ΕΔΑ αξιωματική αντιπολίτευση και τι σήμανε αυτό; Επί ποιού πρωθυπουργού εκτελέστηκε ο Μπελογιάννης και γιατί δεν αντέδρασε; Ποια ήταν τα περίφημα Δεκεμβριανά και ποιος έφταιξε; Για να μην πάμε στην εποχή του Μεταξά, του 1922 και του Διχασμού ή στο κίνημα στο Γουδί, τον πόλεμο του 1896 και το ανθ’ ημών Γουλιμής, που είπε… Ποιος, αλήθεια και γιατί;

Η αντίδραση των μικρών όταν οι μεγάλοι εξιστορούν- αν υπάρχουν μεγάλοι να εξιστορούν, γιατί σε πολλά σπίτια οι μεγάλοι έχουν συνθηκολογήσει ή αδιαφορούν οι ίδιοι για την ιστορία- είναι η ίδια όπως όταν μας διδάσκουν Χημεία και Τριγωνομετρία. Πού θα τα χρειαστώ αυτά στη ζωή μου; Η δυσκολία της Χημείας, της Τριγωνομετρίας και της Ιστορίας είναι να πείσουν για τη χρησιμότητά τους. Αλλά κυρίως πρόκειται για τη δυσκολία που έχει ο άνθρωπος να πειστεί να γίνεται δεκτικός σε γνώσεις που θα του χρησιμεύσουν, θυσιάζοντας τη στιγμιαία βολή του, πειθαρχώντας και αυτοπειθαρχώντας. Ειδικά στη χώρα μας, περάσαμε από τον παιδαγωγικό αυταρχισμό (όχι πως προκόψαμε πολύ και με δαύτον, χαρά στην ιστορία που ξέρουν και οι εξηντάρηδες και ογδοντάρηδες) στην ατίθαση ελευθεριότητα και στο ωχ καημένε, πρωί πρωί με δαύτα.

Ενας σκύλος το μόνο που έχει να κάνει, είναι να ακολουθεί τη φύση του και την ουρά του. Ενας άνθρωπος δεν έχει τόσο πολύ οξυμένα τα ένστικτα, οφείλει να εμπιστεύεται την εμπειρία και τη γνώση, οι οποίες του δίνουν όπλα που του στέρησε η φύση, ούτε ταχύς είναι, ούτε δυνατός, ούτε νύχια και κυνόδοντες της προκοπής διαθέτει. Αν ξέραμε ιστορία, όμως, θα γινόμαστε καλύτεροι κυνηγοί και αρτιότερα μαστόρια; Μάλλον όχι, αλλά τουλάχιστον δεν γινόμαστε πρόβατα, δεν θα πορευόμαστε σε σφαγές ανύποπτοι (και με προθυμία, μάλιστα) ούτε θα μας ποδηγετούσαν προπαγάνδες, ιδεοληψίες και προκαταλήψεις. Αλλά ίσως προτιμάμε να σκέφτονται άλλοι για μας και να ακολουθούμε, γιατί αυτό είναι λιγότερο απαιτητικό, ευελπιστώντας ότι ο αχός που ακούγεται μπροστά μας είναι το μέλλον και όχι ο καταρράκτης.

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω