Δυτική Ελλάδα: Τα τέσσερα σημεία υπεροχής – Ποιοι είναι οι πυλώνες για την δυναμική επανεκκίνηση της περιοχής

Η «Π» παρουσιάζει τα μεγάλα ατού της Δυτικής Ελλάδος, που εντοπίζει Εθνική Τράπεζα,  για μια δυναμική επανεκκίνηση με έμφαση την εξωστρέφεια, τις επενδύσεις και τις συνεργασίες.

Δυτική Ελλάδα
04 Ιούν. 2023 11:51

Εύφορη γη, γεωγραφική θέση, πολιτισμός και καινοτομία. Αυτά είναι τα τέσσερα συγκριτικά πλεονεκτήματα στα οποία μπορούν να βασιστούν, η Δυτική Ελλάδα και η Πελοπόννησος, για την αναπτυξιακή τους επανεκκίνηση, σύμφωνα με έκθεση της Εθνικής Τράπεζας, που παρουσιάστηκε σε επιχειρηματικούς φορείς, κατά την επίσκεψη κλιμακίου στην Πάτρα, με επικεφαλής τον διευθύνοντα σύμβουλο του ομίλου, Παύλο Μυλωνά και τον πρόεδρο και πρώην υπουργό Οικονομικών Γκίκα  Χαρδούβελη.

Με συνεισφορά της τάξης του 10% στο επιχειρηματικό ΑΕΠ της Ελλάδας, η περιοχή Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας παρουσιάζει μια μέση εικόνα σε όρους κατά κεφαλήν εισοδήματος, ωστόσο η πορεία της κατά την τελευταία 20ετια φανερώνει σημάδια δυσκολίας να ακολουθήσει πλήρως την ανοδική τάση της χώρας.

Η εικόνα αυτή μοιάζει ασύμβατη με την ιστορική εξέλιξη της περιοχής, η οποία αποτελεί μικρογραφία της ελληνικής γης και του ελληνικού πολιτισμού, έχοντας λειτουργήσει πολλάκις σαν προπύργιο ανάπτυξης και εξωστρέφειας για την Ελλάδα. Ειδικότερα, συνδυάζοντας εύφορη γη και ευνοϊκή γεωγραφική θέση, η περιοχή αυτή καταφέρνει να παράγει σταθερά πολιτισμό και καινοτομία. Αυτά τα χαρακτηριστικά συνδυαστικά, σαν κομμάτια ενός παζλ, έφεραν τη περιοχή στο επίκεντρο των εξελίξεων της αρχαίας αλλά και της νεότερης ιστορίας.

Το ερώτημα είναι αν αυτό το μοτίβο μπορεί να αναπαραχθεί ξανά στο σημερινό οικονομικό γίγνεσθαι, με τους 4 πυλώνες μεσοπρόθεσμης ανάπτυξης να προσδίδουν στην περιοχή δυναμική επανεκκίνηση με έμφαση στον εξωστρεφή της χαρακτήρα. Ειδικότερα:

@ Η εύφορη γη μπορεί να λειτουργήσει ως εξαγωγική βάση τροφίμων: Με τον πρωτογενή τομέα να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο για την περιοχή (1/3 της παραγωγικής  δραστηριότητας) η οποία καλύπτει 35-40% της εγχώριας παραγωγής, περαιτέρω ευκαιρίες για εξαγωγές υψηλής προστιθέμενης αξίας έγκεινται στην άμβλυνση διαρθρωτικών αδυναμιών του εγχώριου αγροδιατροφικού τομέα (εκπαίδευση, εμπορική αξιοποίηση συνεταιρισμών, τυποποίηση, branding, R&D).

@ Η αξιοποίηση της γεωγραφικής θέσης απαιτεί υποδομές: H συγκυρία που διανύουμε είναι καίρια για τις υποδομές, καθώς η υψηλή διαθεσιμότητα ευρωπαϊκών πόρων αποτελεί μοναδική ευκαιρία για να καλυφθεί σημαντικό μέρος του κενού υποδομών που δημιουργήθηκε στα χρόνια της κρίσης. Πέρα από τις βασικές υποδομές (άρδευση, διαχείριση απορριμμάτων κτλ), οι σχεδιαζόμενες επενδύσεις σε μεταφορές εκτιμάται ότι θα έχουν το υψηλότερο όφελος στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, ενώ πράσινη ενέργεια και ευρυζωνικότητα θα έχουν επίσης θετικές αποδόσεις.

@ Ο πολιτισμός του παρελθόντος μπορεί να λειτουργήσει ως μαγνήτης εναλλακτικού τουρισμού: Σε αντίθεση με την πρωταγωνιστική θέση στην πρωτογενή παραγωγή, ο τουριστικός τομέας της περιοχής εμφανίζει σχετική υστέρηση και χαμηλή εξωστρέφεια (μόλις το 3% των διανυκτερεύσεων εξωτερικού). Η πολιτιστική κληρονομιά και τα φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής συνθέτουν ένα μωσαϊκό που μπορεί να αποτελέσει την βάση εναλλακτικών μορφών τουρισμού (πολιτιστικός, ναυτικός, αθλητικός), επιτρέποντας επέκταση της τουριστικής περιόδου και αυξημένη δαπάνη.

@ Η εμπορική αξιοποίηση της καινοτομίας αποτελεί το στοίχημα του σήμερα: Σε αντιστοιχία με την ιστορική της πορεία, η περιοχή συνεχίζει να παράγει πρωτογενή καινοτομία, με την Πάτρα να αποτελεί τον πυρήνα της ερευνητικής δραστηριότητας. Βασική ευκαιρία για την περιοχή είναι η επιχειρηματική αξιοποίηση της της υψηλής πρωτογενούς καινοτομίας.

Οι τέσσερις πυλώνες: Επενδύσεις και συνεργασίες

Καθένας από τους 4 παρακάτω πυλώνες μπορεί να δώσει αναπτυξιακή ώθηση στην περιοχή Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας, ενώ η παράλληλη ανάδειξή τους μπορεί να προσφέρει σημαντικές συνέργειες. Με τη σειρά της αυτή η βάση ανάπτυξης των 4 κλάδων αναμένεται να απελευθερώσει δευτερογενείς επιδράσεις σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων στηρίζοντας συνολικά την οικονομία.

Απαραίτητα στοιχεία συνοχής που θα ενώσουν τα κομμάτια του παζλ αποτελούν οι επενδύσεις (επιχειρηματικές και υποδομών) και η διάθεση για συνεργασία (μεταξύ των επιχειρήσεων, του ακαδημαϊκού χώρου και της Πολιτείας).

Με τα στοιχεία αυτά να παρουσιάζουν φανερά σημάδια αφύπνισης στη χώρα μας και εμφατικά στην εν λόγω περιοχή, υπάρχουν τα εχέγγυα ώστε η Πελοπόννησος και η Δυτική Ελλάδα να αξιοποιήσουν τα φυσικά συγκριτικά τους πλεονεκτήματα και να ξεκινήσουν μία νέα τροχιά δυναμικής ανάπτυξης, δημιουργίας και εξωστρέφειας, αναφέρει η έκθεση της Εθνικής Τράπεζας.

Τρόφιμα: Ανάγκη διαρθρωτικών αλλαγών

Η περιοχή Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας αποτελεί σημαντικό τροφοδότη της χώρας, καλύπτοντας το 35-40% της εγχώριας παραγωγής, ενώ έχει υψηλές επιδόσεις σε ένα μεγάλο εύρος καλλιεργειών και κτηνοτροφίας.

Κυρίαρχο ρόλο στην τοπική παραγωγή έχουν παραδοσιακά ελληνικά προϊόντα. Συγκεκριμένα, i) στο ελαιόλαδο η περιοχή καλύπτει το 40% των ελληνικών εξαγωγών), ii) σε φρούτα και λαχανικά καλύπτει το 23% των ελληνικών εξαγωγών (με κορυφαία τα εσπεριδοειδή, πεπονοειδή και πατάτες) ενώ iii) συγκεντρώνει το 1/3 της παραγωγικής δυναμικότητας της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας.

Δεδομένου αυτού του προσανατολισμού, ενδεικτικό του οφέλους διαρθρωτικών αλλαγών είναι ότι η αυξημένη τυποποίηση στο ελαιόλαδο (μόλις 30% των εξαγωγών έναντι 68% στην Ισπανία και σχεδόν 100% στην Ιταλία) μπορεί να προσφέρει υπεραξία της τάξης των €1,3/κιλό, ενώ στα φρούτα υπάρχει δυνατότητα διπλασιασμού τιμής εξαγωγών μέσω αποτελεσματικού branding.

Τουρισμός: Διαφοροποίηση του προϊόντος

Ο τουριστικός τομέας παρουσιάζει σχετική υστέρηση συγκριτικά με τα φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής (καλύπτοντας το 7% των ξενοδοχειακών κλινών χώρας), και χαμηλή εξωστρέφεια (καλύπτοντας μόλις το 3% στον τουρισμό εξωτερικού). Η πολιτιστική κληρονομιά (με 5 από τα 18 μνημεία UNESCO της Ελλάδας) και τα φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής (γαλάζιες σημαίες, κοντινά νησιά, φύση) συνθέτουν ένα μωσαϊκό που μπορεί να αποτελέσει την βάση εναλλακτικών μορφών τουρισμού (όπως πολιτιστικός, ναυτικός, οινοτουρισμός, αθλητικός), με οφέλη σε όρους επέκτασης τουριστικής περιόδου και αυξημένης δαπάνης (με την περιοχή να υστερεί κατά 25% έναντι του ελληνικού μέσου όρου).

Στρατηγικά πλεονεκτήματα είναι η απουσία κορεσμού, ένα διαφοροποιημένο τουριστικό μοντέλο που θα βασίζεται στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Επιπλέον ο ισχυρός τουρισμός δύναται να ενισχύσει τον πρώτο πυλώνα (της αγροτοπαραγωγής) μέσω της προώθησης τοπικών προϊόντων.

Υποδομές: Μεγάλη ευκαιρία να κλείσει το κενό

Η περιοχή της Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας, σημειώνοντας μικρή υστέρηση (της τάξης του 10%) έναντι της λοιπής Ελλάδας σε ένταση επενδύσεων υποδομών (ανά έκταση) την τελευταία 20ετία, φαίνεται να συμμετέχει σε αυτή την προσπάθεια, δείχνοντας κινητικότητα σε όλες τις κύριες κατηγορίες επενδύσεων.

Πέρα από τις βασικές υποδομές (άρδευση, διαχείριση απορριμμάτων κτλ), οι σχεδιαζόμενες επενδύσεις σε μεταφορές (λιμάνια, μαρίνες, αυτοκινητόδρομοι, σιδηροδρομικές συνδέσεις) εκτιμάται ότι θα έχουν την υψηλότερη ευεργετική επίδραση στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, ενώ πράσινη ενέργεια και ευρυζωνικότητα θα έχουν επίσης θετικές αποδόσεις.

Αξιο μνείας είναι το γεγονός ότι οι επιχειρηματίες της περιοχής εμφανίζονται συνειδητοποιημένοι για τη σημασία των υποδομών. Συγκεκριμένα, βάσει ερευνών της ΕΤΕ, ποσοστό της τάξης του 40% θεωρεί ότι έχει ωφεληθεί σημαντικά από τις επενδύσεις υποδομών των τελευταίων ετών.

Τεχνολογία: Σταδιακή αλλά σταθερή σύγκλιση

Τόσο η Πελοπόννησος όσο και η Δυτική Ελλάδα εμφανίζουν υστέρηση ως προς τις ιδιωτικές δαπάνες R&D (σχεδόν ½ της Ελλάδας, σε όρους ποσοστού στο ΑΕΠ), η οποία αποτυπώνεται και σε χαμηλή διείσδυση εξαγωγών υψηλής τεχνολογίας.

Ωστόσο, σημαντική ευκαιρία για την περιοχή αποτελεί η επιχειρηματική αξιοποίηση της υψηλής καινοτομίας δημοσίου τομέα στη Δυτική Ελλάδα που ξεπερνά ακόμα και τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (1,2% του ΑΕΠ, έναντι 0,6% αντίστοιχα) αντικατοπτρίζοντας κυρίως δραστηριότητα στον τομέα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (Πολυτεχνική σχολή Πατρών).

Θετική προς αυτή την κατεύθυνση είναι η κινητικότητα σε ιδιωτικές πρωτοβουλίες στην περιοχή με υψηλό τεχνολογικό αποτύπωμα (επιστημονικά πάρκα, κέντρα αριστείας, μονάδες παραγωγής φαρμάκων και πρώτων υλών).

Εκρηκτική άνοδος στην τοπική οικονομία με συνέργειες και εξωστρέφεια

Καθένας από τους τέσσερις παραπάνω πυλώνες μπορεί να δώσει αναπτυξιακή ώθηση στην περιοχή, σύμφωνα με την έκθεση της Εθνικής Τράπεζας, ενώ η παράλληλη ανάδειξή τους μπορεί να προσφέρει εκρηκτική άνοδο στην τοπική οικονομία λόγω των σημαντικών συνεργειών που προκύπτουν.

Ενδεικτικά, η αναβάθμιση υποδομών στηρίζει τόσο τον τουρισμό (προσβασιμότητα) όσο και την εξαγωγική δραστηριότητα (συνδυασμένες μεταφορές), ενώ η χρήση τεχνολογίας στη γεωργική παραγωγή μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερης προστιθέμενης αξίας τρόφιμα. Επιπλέον, αυτή η βάση ανάπτυξης των 4 κλάδων με τη σειρά της αναμένεται να απελευθερώσει δευτερογενείς επιδράσεις σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων (λοιπή βιομηχανία, εμπόριο, υπηρεσίες, κατασκευές) στηρίζοντας συνολικά την τοπική αλλά και την εγχώρια οικονομία.

Κρίσιμοι καταλύτες για να ανασυσταθεί το «αναπτυξιακό παζλ» της περιοχής είναι οι επενδύσεις (επιχειρηματικές και υποδομών) και η διάθεση για συνεργασία (μεταξύ των επιχειρήσεων, ανάμεσα στις επιχειρήσεις και στον ακαδημαϊκό χώρο και στην Πολιτεία). Συνεπώς, εξαιρετικά ευοίωνο για το μέλλον είναι το γεγονός ότι τα δύο αυτά στοιχεία παρουσιάζουν, βάσει δεδομένων από τις έρευνες της ΕΤΕ*, φανερά σημάδια αφύπνισης στη χώρα μας και εμφατικά στην εν λόγω περιοχή (με σχεδόν το ½ του επιχειρηματικού τομέα να αυξάνει τις επενδύσεις του κατά την επόμενη τριετία, έναντι 1/3 για τη λοιπή Ελλάδα).

 
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
22:51 Σαν σε ταινία, διερμηνέας ή κατάσκοπος στις διαπραγματεύσεις Γουίτκοφ με Πούτιν;
22:45 Έχασε τη ζωή του ο 37χρονος που εισέβαλε σε σπίτι στα Νέα Λιόσια και τραυμάτισε έναν ηλικιωμένο
22:39 Ξέσπασε πυρκαγιά σε δάσος στο Σμίλα Αρχαίας Ολυμπίας
22:27 Ο Γιάννης Κωνσταντέλιας θα γίνει πατέρας!
22:06 Πλακώθηκε από γυάλινο μπαλκόνι και παραμένει σε κρίσιμη κατάσταση
21:59 Σοκ στη Νάξο, 59χρονος βρέθηκε απαγχονισμένος στο σπίτι του!
21:36 Πάτρα: Συμπλοκή ανηλίκων με αρνητικούς πρωταγωνιστές δύο 14χρονους
21:22 Τζόγος για τον νέο Πάπα, παίχτηκαν περισσότερα από 40 εκατομμύρια δολάρια!
21:12 Πάτρα: Επιστροφή 60.000 ευρώ σε πολίτες από χρέη
21:08 Σεπόλια: Ξεκαθάρισμα λογαριασμών με πυροβολισμούς και τραυματισμό 17χρονου
20:55 Αφέθηκαν ελεύθεροι με όρους οι 13 ανήλικοι μέλη εθνικιστικής οργάνωσης
20:47 Κρεμλίνο: Θα εξετάσουν την πρόταση για εκεχειρία 30 ημερών
20:36 Δεν βάζουν μυαλό, άναψαν φωτιά για να κάψουν χόρτα και απορρίμματα, πρόστιμο 1500+1289 ευρώ!
20:10 Χριστίνα Δημητροπούλου: «Ο γήινος χώρος αποτελεί πηγή έμπνευσης»
19:56 Ο Τραμπ ανακοίνωσε κατάπαυση πυρός, αλλά στο Κασμίρ εκρήξεις και drone!
19:44 Η Θύελλα Πατρών ηττήθηκε από τον Πύργο FC ΒΙΝΤΕΟ, ΦΩΤΟ
19:27 Μερτς:«Μικρή, αλλά υπαρκτή η πιθανότητα να τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία»
19:17 Ο καιρός της Κυριακής: Μικρή αλλαγή και πτώση της θερμοκρασίας
19:04 Σοβαρές εξελίξεις στην υπόθεση των Τεμπών: «Οι δικαστικές αρχές ήξεραν από τον Νοέμβριο του 2024 για τα τρία βίντεο της εμπορικής αμαξοστοιχίας»
18:51 Καραμπόλα με 8 νεκρούς και 20 τραυματίες στην Τουρκία
ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
ΓΙΝΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗΣ