Ελένη Καραγιάννη: «Ο Παράδεισος δεν χαρίζεται, κερδίζεται συνεχώς»

Κρίστυ Κουνινιώτη

Ομιλία στην Πάτρα και δη στο «Βυζαντινό» έδωσε, χθες, η Ελένη Καραγιάννη, καλεσμένη του Οδοντιατρικού Συλλόγου και της «Γωνιάς του Βιβλίου» με αφορμή το βιβλίο της «Δικαίωμα στον Παράδεισο» (εκδ. Αρμός). Η ψυχίατρος, υπαρξιακή ψυχοθεραπεύτρια, εκπαιδεύτρια και επόπτρια ψυχοθεραπευτών μιλάει στην «Π» για τις πολύτιμες διαπροσωπικές σχέσεις, τα τραυματικά βιώματα γονέων/παιδιών, την απώλεια, τονίζοντας ότι «παρά τις ματαιώσεις και τις δυσκολίες της ζωής, μπορεί να υπάρχει εξέλιξη».

Πώς προέκυψαν οι 18 ιστορίες, όπου συναντώνται ψυχολογία και λογοτεχνία και ποιο το στοίχημά σας;
Οι ιστορίες μου προέκυψαν από την επιθυμία να μοιραστώ τη βεβαιότητα που έχω αποκομίσει δουλεύοντας θεραπευτικά με τους ανθρώπους, ότι παρά τις ματαιώσεις και τις δυσκολίες της ζωής, μπορεί να υπάρχει εξέλιξη. Επιθυμούσα να τονίσω αφενός τις πολύτιμες εσωτερικές διεργασίες, αφετέρου τον αέναο εμπλουτισμό που κομίζουν οι διαπροσωπικές σχέσεις. Στο γραφείο του ψυχοθεραπευτή τα περισσότερα δάκρυα, αλλά και τα πιο ευτυχισμένα χαμόγελα, αφορούν θέματα αγάπης που ματαιώνεται ή ανθίζει.

Παράδεισος είναι οι άνθρωποι και οι διαπροσωπικές σχέσεις γράφετε». Ποιο, θα λέγατε, ότι είναι το πρώτο κλειδί, από τα πολλά, για να ξεκινήσει να ανοίγει κανείς την πόρτα του Παραδείσου;
Αναφέρομαι σε ένα Παράδεισο που δεν χαρίζεται, αλλά κερδίζεται συνεχώς. Το πρώτο κλειδί είναι ακριβώς η συνειδητοποίηση: ότι οι άλλοι είναι πολύτιμοι, ότι χωρίς λειτουργικές σχέσεις δεν μπορεί ο άνθρωπος να γνωρίσει τον εαυτό του, ούτε να γίνει ευτυχισμένος. Οδηγείται έτσι στο αμέσως επόμενο βήμα, που είναι η ανάληψη της προσωπικής ευθύνης: Η μετακίνηση από μια παθητική αντίληψη ενός Παραδείσου ως ανταμοιβή, σε ένα Παράδεισο που συνοικοδομείται με τους άλλους.

Ο 8χρονος «Λύκος της μοναξιάς» επιλέγει τη σιωπή ως ασπίδα, εξαιτίας των τραυματικών εμπειριών του, εμπειρίες που είχε βιώσει και η μητέρα του εξαιτίας της δικής της. Η συμβουλή σας σε νέους γονείς για να αποφύγουν τέτοια σφάλματα;
Είναι συγκλονιστική η στιγμή που συνδέονται τα τραυματικά βιώματα των δύο γενεών. Στην αρχή μοιάζει σαν το πεπρωμένο να καταδικάζει και να μην υπάρχει διαφυγή. Μοιάζει σαν ψυχολογικό DNA με τεράστια δύναμη. Oταν όμως το διαγενεακό τραύμα από ασυνείδητο γίνει συνειδητό, δειλά αρχίζουν να διαφαίνονται καινούργιες επιλογές, που αφήνουν χώρο στην ελπίδα. Στην ιστορία μου, η μητέρα, με τη γενναιότητα να αναλάβει την ευθύνη, αντί να πέσει στα μάτια του παιδιού, γίνεται σύμβολο ανάκαμψης και λυτρωτικής αλλαγής.

Γιατί μας τρομάζει η αλήθεια, όπως συμβαίνει με την ηρωίδα στο διήγημα «Ανυπεράσπιστη»;
Στο διήγημα «Ανυπεράσπιστη», η αποκάλυψη της αλήθειας της υιοθεσίας δημιουργεί ρωγμές στο οικοδόμημα, που η ηρωίδα έχει οικοδομήσει για τον εαυτό της. Η συγκεκριμένη αλήθεια, επειδή αφορά το καίριο μυστικό της ζωής της, απαιτεί επώδυνη επεξεργασία. Ταυτόχρονα, επειδή οι θετοί γονείς έχουν αποκρύψει το μυστικό, η αλήθεια μοιάζει περισσότερο τρομαχτική και αμφισβητείται η αξιοπιστία τους. Οταν καλούνται οι γονείς να αποκαλύψουν οποιαδήποτε αλήθεια αφορά το παιδί τους, καλούνται να είναι παρόντες και υποστηρικτικοί στην επεξεργασία του.

Και η απώλεια, ο αποχωρισμός πώς μπορούν να λειτουργήσουν ώστε να γίνουμε δυνατότεροι;
Η απώλεια και ο αποχωρισμός είναι αναπόφευκτα γεγονότα στη διάρκεια του βίου και μας συμφιλιώνουν με την αλλαγή και τις μεταβατικές φάσεις της ζωής. Απαραίτητη προϋπόθεση κάθε καινούργιου ανοίγματος είναι το κλείσιμο της προηγούμενης φάσης. Διαφορετικά, όλα παραμένουν σε εκκρεμότητα και οι εμπειρίες της ζωής δεν μεταβολίζονται, δεν αξιοποιούνται. Η απώλεια μας υπενθυμίζει το εφήμερο της ύπαρξης και μας καλεί να αξιοποιήσουμε το πολύτιμο παρόν.

Από την πολύχρονη εμπειρία σας ως ψυχοθεραπεύτρια, θεωρείτε ότι οι συνθήκες-εμπόδια για τον Παράδεισο, τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί ή όχι σε σχέση με το παρελθόν;
Είναι σίγουρο ότι οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν γίνει σήμερα πιο απαιτητικές. Στην εποχή μας που η αυτονόμηση και η ελευθερία αποτελούν ύψιστα αγαθά, που ζητάμε συνεχώς την αλλαγή και το καινούργιο, μοιάζει δύσκολη η επένδυση σε μακροχρόνιες σχέσεις, καθώς απαιτεί δέσμευση και φροντίδα. Ομως τελικά καταλαβαίνουμε πόσο σημαντικό στη ζωή είναι ο συνδυασμός της ελευθερίας και του αισθήματος του «ανήκειν».

Ο δικός σας Παράδεισος από ποια υλικά είναι φτιαγμένος;
Από δυνατές στιγμές ουσιαστικού μοιράσματος ψυχής με τους αγαπημένους μου. Από προσωπικές υπερβάσεις. Από τη χαρά να έχω συμβάλει στην προσωπική ανάπτυξη εκείνων που με εμπιστεύονται στο γραφείο μου. Από στιγμές που η δημιουργικότητα με συνεπαίρνει. Από στιγμές μέθεξης με τη Φύση: ένα ηλιοβασίλεμα, ένα μπάνιο στη θάλασσα. Από βιώματα αισθητικής τελειότητας στον χώρο της τέχνης και του πολιτισμού. Από ταξίδια που διευρύνουν τον ορίζοντα της καρδιάς και του μυαλού.

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω