Ενας δαίμων εξηγείται

Ο διευθυντής σύνταξης της «Π» Κωνσταντίνος Μάγνης γράφει

Ολοι μας τείνουμε να χαρακτηρίζουμε παθολογική μια συμπεριφορά που μας ξενίζει, ακόμα και αν εμείς είμαστε ο ένας που θεωρεί ότι κινείται φυσιολογικά στη λεωφόρο, και βλέπουμε χιλιάδες να πηγαίνουν παρανόμως αντίθετα. Συνεπώς, αφήνουμε κατά μέρος την εκτίμησή μας ότι ένας άνθρωπος που πετάει βιτριόλι στο πρόσωπο και στο σώμα ενός άλλου ανθρώπου, δεν μπορεί να στέκει καλά στα μυαλά του. Aλλά και που την αφήνουμε, επιστρέφει. Πέταξε βιτριόλι σε άνθρωπο, έπειτα από φανατική παρακολούθηση μηνών. Μπορεί να είναι καλά;

Σύμφωνοι, καθένας μας μπορεί να φτάσει στα άκρα σε μια συνθήκη οργής, μίσους ή κινδύνου, αλλά εδώ δεν μιλάμε για βρασμό, δεν μιλάμε για αυθόρμητη χρήση ενός υλικού, ενός εργαλείου ή ενός όπλου που βρέθηκε μπροστά μας σε μια στιγμή παραφοράς. Όχι. Μιλάμε για ένα πρόσωπο που επί μήνες στριφογύριζε γύρω από τον στόχο, έχοντας στοιχειωθεί από την εντύπωση, την πεποίθηση ή την φρικτή εικασία  ότι « ο στόχος» απεργαζόταν κινήσεις και συνεννοήσεις που αποτελούσαν εφιάλτη για την επίδοξη δράστη. Αραγε ένας  ψυχίατρος θα συμφωνούσε με την υπόθεση ότι καμιά φορά, βαθειά μέσα μας, θα θέλαμε η φρικτή εικασία να αποδειχθεί βάσιμη παρά ψευδής; Η εξήγηση ίσως είναι ότι έχουμε ανάγκη από συναισθήματα ανασφάλειας, απογοήτευσης, ταπείνωσης, προδοσίας, γιατί αυτού του τύπου η έξαψη, η θυματοποίηση, μας δίνει άλλοθι που δικαιολογεί υστερήσεις και μειονεξίες μας. Δεν φταίω εγώ που είμαι βλάκας, ανέραστος, ενοχλητικός, επιθετικός, ανιαρός, δυνητικό κορόιδο. Φταίνε οι άλλοι που μου την έχουν στημένη. Δεν ξέρουμε εσείς, αλλά υπάρχουν πολλοί γύρω μας που προτιμούν να είναι κακά παρά καλά. Είναι το ναρκωτικό τους. Όταν τα πράγματα κάπως τους μυρίσουν, πετάνε το βότσαλο στο νερό και απολαμβάνουν το κύμα που λούζει και τους ίδιους.

Η γυναίκα της ιστορίας μας κατάστρεψε δύο ζωές, του θύματος και τη δική της, για μια        ομπζέσιον, που λένε οι αγγλοσάξονες, εννοώντας μια ιδέα που σε κυριεύει σαν δαίμονας. Για εμμονή μίλησε στο δικαστήριο. Τι να κάνουμε , κ. πρόεδρε, είχα μια εμμονή με το θύμα. Και αυτό το θεώρησε επαρκή εξήγηση. Για την ίδια, είναι. Ενδεχομένως να μπερδεύει την εξήγηση με τη δικαιολογία.  Δεν είναι η μόνη. Μεταξύ συναισθήματος και εκτόνωσης, δεν μεσολάβησε τίποτα. Η ηθική, η συνείδηση, ο φόβος της σύλληψης, η επίγνωση της ασύλληπτης αναίρεσης της αναλογικότητας μεταξύ υποτιθέμενου εγκλήματος του «στόχου» και της τιμωρίας που της προόρισε, η στοιχειώδης ανθρωπιά. Αν ένας άνθρωπος μένει ακατοίκητος από όλα αυτά, ανήκει στην περιοχή του εγκληματία ή του παράφρονα; Η επιστήμη φαίνεται ότι υιοθετεί το πρώτο, και επιτρέπει στην ποινική δικαιοσύνη να επιληφθεί, αντί να παραπέμψει την περίπτωση στον ψυχίατρο. Κι έτσι η δίκη γίνεται κανονικά.

Η κατηγορούμενη είπε ότι σκοπός της ήταν να κάνει το θύμα να πονέσει. Δεν της αρκούσε μια βρισιά, ένα μαλλιοτράβηγμα, συνήθη μέσα εκτόνωσης της ζοχάδας. Ηθελε να ρίξει τον άλλον στο καζάνι της κόλασης. Ακόμα και τώρα που βλέπει τις συνέπειες της πράξης της, συνέπειες που έχουν τσουρουφλίσει και την ίδια, εμφανίζει μια σπάνια αδυναμία να συλλάβει τη σημασία του αποτελέσματος του πλήγματος. Ενας φυσιολογικός (φυσιολογικότερος, εν πάση περιπτώσει) άνθρωπος  θα είχε καταπιεί τη γλώσσα του. Αλλά εδώ δεν συμβαίνει αυτό. Ακούστε κύριε πρόεδρε, να σας εξηγήσω, τα είχα με έναν άνδρα, αλλά διαπίστωσα ότι εκείνος έκανε παιχνιδάκια στο φέισμπουκ μ’ αυτήν, κι ενώ το αρνήθηκε, δεν έλεγε την αλήθεια, άρα κάτι γινότανε, ε, άνθρωπος είμαι κι εγώ, βουρλίστηκα, πήγαινα από πίσω της μπας και την πιάσω στα πράσα, εν τέλει βρήκα έναν πακιστανό και του παράγγειλα βιτριόλι. Τι να κάνουμε; Μου είχε κολλήσει η ιδέα στο κεφάλι. Αν δεν έριχνα το βιτριόλι, θα έσκαγα. Λοιπόν; Να έσκαγα;

Σε καθηλώνει αυτή η απόλυτη αποσύνδεση της δράστη από το αποτέλεσμα της επίθεσης. Διαβλέπεις ένα απέραντο ηθικό κενό. Αδυνατεί καν να προσφέρει στο θύμα μια επίφαση, έστω, μεταμέλειας, που θα μπορούσε να αποτελέσει ελάχιστη παρηγοριά στην απόγνωσή της. Ακόμα και τώρα, την τιμωρεί, έστω και αν επιδεινώνει τη θέση της. Είναι ψυχιατρικά ερμηνεύσιμο;  Το δικαστήριο κανονικά θα  έπρεπε να αποφανθεί: Να πας να σε δικάσει ο Ντοστογιέφσκι. Εμείς δεν συλλαμβάνουμε την περίπτωση. Δεν εμπίπτει στα γνωστικά μας όρια. Εάν ούτε καν η τιμωρία δεν μπορεί να τιμωρήσει, καμία δίκη δεν έχει νόημα. Τουλάχιστον την κλείνεις στο κελί, να μην την πληρώσει κανένας άλλος, και να μην την ξαναδεί μπροστά της ούτε η Ιωάννα ούτε κανείς.

 

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ