«Ερμαφρόδιτη κατάσταση στη Λιβύη, πίεση στην Κρήτη»: Ο διοικητής της Υπηρεσίας Ασύλου για τη νέα έξαρση μεταναστευτικών ροών

Με αφορμή την έντονη μεταναστευτική πίεση που δέχεται η Κρήτη και τα νέα μέτρα της κυβέρνησης, ο Μάριος Καλέας, διοικητής της Υπηρεσίας Ασύλου, εξηγεί γιατί η κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί, πώς λειτουργούν οι διαδικασίες επιστροφής και τι δείχνουν τα νέα δεδομένα για τη γεωπολιτική στα νότια σύνορα της χώρας.

«Ερμαφρόδιτη κατάσταση στη Λιβύη, πίεση στην Κρήτη»: Ο διοικητής της Υπηρεσίας Ασύλου για τη νέα έξαρση μεταναστευτικών ροών

Στις τελευταίες εξελίξεις του προσφυγικού και μεταναστευτικού ζητήματος αναφέρθηκε ο Μάριος Καλέας, διοικητής της Ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου και αναπληρωτής πρόεδρος του ΔΣ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για το Άσυλο, μιλώντας στην εκπομπή News Room της ΕΡΤNews.

Ο κ. Καλέας χαρακτήρισε εντυπωσιακές τις εικόνες από την Κρήτη, επισημαίνοντας ότι η κατάσταση στο νησί είναι, ή τουλάχιστον μέχρι πρότινος ήταν, ανεξέλεγκτη. Όπως είπε, μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2025 καταγράφηκαν 9.200 αφίξεις, αριθμός αυξημένος κατά 350% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024, προκαλώντας σοβαρή πίεση τόσο στις τοπικές υποδομές όσο και στην κοινωνία του νησιού.

«Η κατάσταση θα επιδεινωθεί»

Ο κ. Καλέας ανέφερε πως εδώ και δύο χρόνια υπήρχαν σαφείς ενδείξεις ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει. «Υπήρχαν οι προπομποί και οι οιωνοί ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί. Εδώ και δύο χρόνια έχουμε τα πρώτα μηνύματα ότι κάτι πάει να συμβεί νοτίως της Κρήτης», δήλωσε, εξηγώντας πως η Λιβύη, χώρα σε χρόνια εμφύλια σύρραξη με δύο κέντρα εξουσίας, συνορεύει με το Σουδάν, το Τσαντ, τον Νίγηρα και την Αίγυπτο — όλες περιοχές σε αναταραχή ή βαθιά κρίση.

Ειδικά για την Αίγυπτο, σημείωσε πως «βρίσκεται σε οικονομική παρακμή, φιλοξενεί γύρω στα πέντε εκατομμύρια μετανάστες, και ο τοπικός πληθυσμός αναζητά διεξόδους».

Βάσει των στοιχείων του Υπουργείου, το 65–70% των νεοεισερχόμενων προέρχονται από Αίγυπτο, Πακιστάν και Μπαγκλαντές, ενώ οι υπόλοιποι κυρίως από το Σουδάν. Το 90–95% είναι άντρες ηλικίας 18–34 ετών. Υπάρχει και σημαντικό ποσοστό ασυνόδευτων ανηλίκων, με την ηλικία τους να αναμένεται να εξακριβωθεί.


Τα μέτρα και ο ρόλος τους

Σχολιάζοντας τα πρόσφατα μέτρα της κυβέρνησης, ο κ. Καλέας είπε πως δεν είναι τόσο για την παρούσα κατάσταση όσο για την αποφυγή πιθανής κρίσης. «Είναι προληπτικά και διαχειριστικού χαρακτήρα και λιγότερο θεραπευτικά», είπε. Όπως ανέφερε, το σχετικό ΦΕΚ αναμένεται να δημοσιευθεί τη Δευτέρα και θα ισχύσει για αφίξεις από εκεί και έπειτα.

Η διαδικασία επιστροφής
Όσοι φθάνουν από εδώ και στο εξής στην Κρήτη θα συλλαμβάνονται, θα εκδίδεται διοικητική πράξη επιστροφής και θα κρατούνται σε ειδικούς χώρους έως ότου οι προξενικές αρχές των χωρών καταγωγής εκδώσουν ταξιδιωτικά έγγραφα. Η διαδικασία περιλαμβάνει ταυτοποίηση και έκδοση εγγράφων για επιστροφή.

Ο κ. Καλέας υπενθύμισε πως η Πολωνία το 2022 και ξανά τον Μάιο του 2025 ανέστειλε την εξέταση αιτημάτων ασύλου επικαλούμενη υβριδική απειλή στα σύνορά της με τη Λευκορωσία. Παρόμοια μέτρα έλαβαν Λιθουανία και Λετονία. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως τόνισε, είναι η Ισπανία με τις πόλεις Θέουτα και Μελίγια, όπου εφαρμόζεται άμεση επαναπροώθηση χωρίς δυνατότητα αίτησης ασύλου – μια πρακτική που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το 2020 υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Πώς αναγνωρίζεται ο πρόσφυγας

Η διαδικασία αναγνώρισης διεθνούς προστασίας ξεκινά με την υποβολή αίτησης στην Υπηρεσία Ασύλου, η οποία εξετάζει την υπόθεση εξατομικευμένα. Οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες λαμβάνουν άδεια παραμονής για τρία χρόνια και μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα «Ήλιος», που προσφέρει εκμάθηση ελληνικής, επαγγελματική κατάρτιση και 12μηνη επιδότηση ενοικίου. Ωστόσο, το οικονομικό βοήθημα για τους αιτούντες παύει με την αναγνώριση.

Ο κ. Καλέας έκλεισε σημειώνοντας πως πολλοί αναγνωρισμένοι πρόσφυγες ή αιτούντες μεταβαίνουν σε άλλα κράτη-μέλη, κυρίως στη Γερμανία, ενώ ειδικές δομές και προγράμματα προστασίας ισχύουν για τα ασυνόδευτα ανήλικα.