«Ετσι ανακαλύφθηκε η Αρχαία Ελίκη!» – Το παρασκήνιο που αποκαλύπτει στην «Π» ο Αιγιώτης δημοσιογράφος Φάνης Ζουρόπουλος

Παναγιώτης Ρηγόπουλος

Η ιστορική Εκθεση με τον γενικό τίτλο «Από τη λήθη στο φως – Η πορεία της ανακάλυψη της Αρχαίας Ελίκης» εγκαινιάζεται αύριο Δευτέρα (ώρα 12:00), στην αίθουσα Εκδηλώσεων του ΔΔ Νικολαιίκων Δήμου Αιγιάλειας (1ος όροφος), πλατεία Νικολαιίκων. Θα διαρκέσει έως τις 20 Δεκεμβρίου. (ανοικτή κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Κυριακή, 10:00-12:30 και 17:00-19:30).

Στην ιστορική αυτή έκθεση, που πραγματοποιείται με τη συνδιοργάνωση της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος και σκοπό έχει να αφηγηθεί στο ευρύτερο κοινό της Αιγιάλειας και της Αχαΐας τη μακρόχρονη πορεία του ερευνητικού έργου για την ανακάλυψη και ανάδειξη της Αρχαίας Ελίκης και τα σημαντικά αποτελέσματά του, παρουσιάζεται, για πρώτη φορά, ποικίλο αρχειακό υλικό.

Πώς όμως ξεκίνησε η τεράστια προσπάθεια για την ανασκαφή της Αρχαίας Ελίκης;
Ηταν ένα δύσκολο εγχείρημα, που πέρασε από πολλές αμφισβητήσεις, δυσκολίες και εμπόδια. Καταλυτικό ρόλο έπαιξαν δημοσιογράφοι και άλλα γνωστά πρόσωπα του Αιγίου, που κατάφεραν να αναδείξουν το αίτημα για την ανακάλυψή της και βέβαια η αρχαιολόγος Ντόρα Κατσωνοπούλου, που από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 ξεκίνησε, ως επικεφαλής διεθνούς επιστημονικής ομάδας, αυτό το τεράστιο εγχείρημα.

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΙΚΗ ΚΑΙ… Γ΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Ο καταξιωμένος αιγιώτης δημοσιογράφος και εκδότης Φάνης Ζουρόπουλος ήταν από τους πρωτεργάτες του τιτάνιου αγώνα που οδήγησε στην αποκάλυψη της Αρχαίας Ελίκης. Εξιστορεί στην «Π» όλες τις άγνωστες πτυχές και φάσεις αυτής της αρχαιολογικής επιτυχίας:

Η πρώτη φορά που ακούστηκε η λέξη «Αρχαία Ελίκη» στην Αιγιάλεια ήταν όταν στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ο μεγάλος Ελληνας αρχαιολόγος Σπύρος Μαρινάτος, αφού πραγματοποίησε μια αυτοψία στην περιοχή έκανε στα αθηναϊκά ΜΜΕ τη διαβόητη δήλωση: «Η ανακάλυψη της βυθισμένης πολιτείας της Ελίκης, θα ισοδυναμεί με είδηση ίσης σημασίας και δυναμικότητας, όσο και η είδηση της κήρυξης του Γ’ Παγκοσμίου πολέμου»!

Σε τοπικό επίπεδο είχαν προηγηθεί μόνο μια ιστορική ερευνά των Γ. Παναγόπουλου και Λευτέρη Παπαθεοδωρόπουλου, καθώς και κάποια αρθρογραφία στον τοπικό Τύπο, των Κώστα Ριζοπούλου, Ανδρέα Μαγκλάρα και Γιάννη Ανδρικόπουλου.

1977: ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Η δήλωση του Μαρινάτου σήμανε συναγερμό…
Οι τοπικοί ιστορικοί άρχισαν να ψάχνουν και πάλι αρχαία κείμενα, μαρτυρίες και ιστορικές πήγες. Ο Γ. Παναγόπουλος για να «ανεβάσει» το θέμα κόλλησε τη λέξη «ΕΛΙΚΕΙΑ» στη γιορτή των λουλουδιών «Ανθεστήρια» και ο Ηλίας Κόνδης, πρόεδρος της Περιηγητικής Λέσχης Αιγίου και δραστήριος περί τα πολιτιστικά πράγματα, διοργάνωσε το 1977 πρώτο «Συνέδριο για την Αρχαία Ελίκη», που έγινε στο ξενοδοχείο «Ελίκη» των Βαλιμητίκων, που επίσης … βυθίστηκε και εξαφανίστηκε με τον σεισμό του 1995!

Στο συνέδριο είχε κληθεί και ο τότε υπουργός Πολιτισμού Χ. Νιάνιας, ο οποίος δεν υποσχέθηκε καμία βοήθεια για έναρξη ανασκαφών, απλά έκανε έναν χαιρετισμό.
Τα χρόνια πέρασαν χωρίς συνέχεια, εκτός από μια προσπάθεια μερικών τοπικών πνευματικών ανθρώπων, να φέρουμε έναν έμπειρο δύτη, τον Αλέξη Παπαδόπουλο, να ψάξει τον βυθό, μήπως βρει κανένα αντικείμενο, που τελικά δεν έγινε, γιατί χρειαζόταν άδεια από το τμήμα Εναλίων Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ.

ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΙ ΓΙΑ… ΑΡΧΑΙΟΚΑΠΗΛΕΙΑ

Παρ’ ολίγο μάλιστα να πάμε και κατηγορούμενοι για… αρχαιοκαπηλία, αφού μάς συνέλαβε το Λιμενικό, εμένα, τον Ριζόπουλο και τον Μαγκλάρα και τον δάσκαλο Λευτέρη Παπαθεοδωρόπουλο.
Μέχρι τότε πιστεύαμε ότι η Ελίκη ήταν βυθισμένη στη θάλασσα και προς τα εκεί στρέφονταν οι έρευνες.

Ακολούθησε μια συνέντευξη στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών στην Αθήνα, που κανόνισε πάλι ο Ηλίας Κόνδης, όπου ενημερώσαμε τα αθηναϊκά ΜΜΕ και το θέμα πήρε μια ακόμα πανελλαδική δημοσιότητα.

Ενα πρωινό Κυριακής, σχεδόν ξημερώματα, χρόνια μετά, μου τηλεφωνεί ο Γ. Παναγόπουλος, ο οποίος είχε χάσει τις εκλογές δεν ήταν πια δήμαρχος, αλλά συνέχιζε να ψάχνει το θέμα και μου είπε «έλα σπίτι μου γρήγορα».

Είχε μόλις επικοινωνήσει τηλεφωνικά με την Ντόρα Κατσωνοπούλου που σπούδαζε τότε στο Πανεπιστήμιο Κόρνελ της ΝΥ και τον είχε ενημερώσει ότι είχε αποκτήσει επαφή με τον διάσημο καθηγητή Ετζερτον, ο οποίος συμφώνησε να έρθει από την Αμερική και να ερευνήσει τον βυθό του Κορινθιακού με ειδικά ηχοβολιστικά σόναρ, για να εντοπίσει ευρήματα από τη βυθισμένη πολιτεία…

«ΙΕΡΕΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΙΚΗΣ»

Εκεί μπαίνει στο «παιχνίδι» και η Ντόρα Κατσωνοπούλου και τα σόναρ του Ερτζετον δείχνουν τελικά ότι η Ελίκη δεν βυθίστηκε στη θάλασσα, όπως πιστεύαμε, αλλά ήταν θαμμένη στο υπέδαφος, μεταξύ Νικολέικων- Ριζόμυλου- Ελίκης!

Από εκεί ξεκινάει ο τιτάνιος αγώνας της Ντόρας Κατσωνοπούλου, που για δεκαετίες ερεύνησε σπιθαμή-σπιθαμή τη γη της Αιγιάλειας, με τα γνωστά αποτελέσματα και αφού τράβηξε τα πάνδεινα από -δυστυχώς- συναδέλφους της αρχαιολόγους, αλλά και το ΥΠΠΟ.
Η ΕΦΑΕΛ ιδρύθηκε μετά και βοήθησε στις έρευνες, αλλά το βάρος το σήκωσε η Ντόρα, που τελικά δικαιώθηκε και οι αγώνες της απέδωσαν καρπούς. Της αξίζει ο τίτλος της «Ιέρειας της Αρχαίας Ελίκης»!

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω