«Φράγμα» από Φαρμάκη, SOS για Κορινθιακό

Κωνσταντίνος Μάγνης

Ο Μανωλιός άλλαξε το όνομά του, αλλά δεν αλλάζει τα ρούχα του. Η γνωστή παροιμία αντιστράφηκε: Η λεγόμενη εκτροπή του Αχελώου, από αρδευτικό έργο, εμφανίζεται πλέον ως υδροηλεκτρικό. Αλλά αυτό δεν αίρει τις οικολογικές του επιπτώσεις, που- σε περίοδο κλιματικών μεταβολών- φαίνεται ότι θα προσλάβουν κολοσσιαίες διαστάσεις. Οι οποίες θα αγγίξουν και την Αχαΐα, μέσω δραματικών αλλαγών στις εκβολές του ποταμού, που θα επιδράσουν στο οικοσύστημα του Κορινθιακού.

Μια δημόσια διένεξη δύο περιφερειαρχών δεν είναι συνηθισμένο ζήτημα. Ο (Αιτωλοακαρνάνας) Νεκτάριος Φαρμάκης έχει πάρει ζεστά το ζήτημα, το οποίο φέρεται ότι γνωρίζει από πρώτο χέρι, όχι μόνο λόγω εντοπιότητας και τριβής με τα αυτοδιοικητικά, αλλά και γιατί το είχε χειριστεί σαν δικηγόρος.

Ποιο είναι λοιπόν το ζήτημα;
Η ανακίνηση της… θρυλικής εκτροπής του ποταμού, στην οποία επιμένει κατά παράδοση η Θεσσαλία, εξ ου και πήρε πάνω του, εξίσου ζεστά ο περιφερειάρχης Κ. Αγοραστός, που ευελπιστεί σε πολιτικούς πόντους από το έργο, αλλά καλύπτει τη ζέση αυτή πίσω από εθνική ανησυχία: Οτι «θα χαθούν πόροι» αν το έργο ματαιωθεί.
Ευελπιστούν και άλλοι, βέβαια, σε κέρδη: Η ΔΕΗ σε παραγωγή ενέργειας, και ο κατασκευαστής σε επικούς τζίρους.
Πού βρίσκεται σήμερα το θέμα; Η ΔΕΗ, ως επισπεύδουσα, παρέδωσε για διαβούλευση μια μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η οποία φέρεται ότι συμπληρώνει με σοφίσματα τα κραυγαλέα κενά του φακέλου.

Γιατί ενίσταται ο περιφερειάρχης Δ. Ελλάδας;

Το έργο δεν είναι απλώς ξεπερασμένο. Πάσχει και νομικά. Το Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής της περιοχής, σχέδιο που έχει νομική ισχύ, απορρίπτει την ιδέα του μεγάλου φράγματος και τάσσεται υπέρ των πολλών, μικρότερου δυναμικού.

Τα υδρογεωλογικά στοιχεία δυνάμει των οποίων συντάχθηκε η μελέτη, είναι της περιόδου 1975-2004, συνεπώς ανήκουν σε… άλλον πλανήτη, αν λάβουμε υπόψη μας τις μεταβολές που ακολούθησαν και είναι σε διαρκή εξέλιξη (και επιδείνωση). Ηδη προβλέπεται περίοδος δραματικής ξηρασίας (και) για την Αιτωλοακαρνανία, συνεπώς ο νομός έχει ανάγκη για κατάλληλη διαχείριση των υδάτινων πόρων του, όπως και η Θεσσαλία των δικών της πόρων.

Αυτό συνιστά αυστηρή κατεύθυνση που δίνει στη χώρα και σε όλες τις χώρες η Ευρωπαϊκή Ενωση για τα επόμενα χρόνια.

Η μελέτη προβάλλει τη θεωρία ότι εφόσον ο Αχελώος έχει σηκώσει τρία φράγματα, μπορεί να αντέξει και τέταρτο, κάτι που πάσχει εμφανώς από λογική και επιστημονική άποψη.

Η δέσμευση νερού από τη φυσιολογική ροή του Αχελώου θα επηρεάσει καταστροφικά τις εκβολές του, επιφέροντας διάβρωση στις ακτές της Αιτωλοακαρνανίας και προοδευτικά της Αχαΐας.

Η μείωση του γλυκού νερού που εκβάλλει στον Κορινθιακό θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στη χλωρίδα και την πανίδα του.

Δεν υπάρχουν επαρκή σχέδια έκτακτης ανάγκης, ενώ εντοπίζεται σοβαρό έλλειμμα ελέγχου της ποσότητας νερού που θα δεσμεύεται υπέρ της Θεσσαλίας.

Το χωροταξικό σχέδιο της Θεσσαλίας δεν είναι συμβατό με μεγάλο φράγμα.

Η περιβαλλοντική μελέτη υπερβαίνει τον ρόλο της, ασκώντας κριτική σε αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, ενώ σκεπάζει τα κενά του έργου με μαιανδρικές διατυπώσεις.

Ο Ν. Φαρμάκης φέρεται αποφασισμένος να εμποδίσει το έργο αυτό με κάθε κόστος. Μάλιστα έχει εξηγήσει πριν εναντιωθούν οι Αιτωλοακαρνάνες, έχουν αντιδράσει οι Θεσσαλοί. Η Μεσοχώρα, πολίτες της οποίας προσέφυγαν κατά της εκτροπής, ανήκει στη Θεσσαλία.

Εν κατακλείδι, μιλώντας για τις αρδευτικές ανάγκες του θεσσαλικού κάμπου και τις υδροβόρες βαμβακοκαλλιέργειες, το θέμα παίρνει διάσταση πολιτικού ερωτήματος: Σε εποχές ανυδρίας, θα καθορίσει η καλλιέργεια τη διαχείριση του νερού ή θα καθορίσει το υδάτινο δυναμικό την καλλιέργεια;

Πώς βούλιαξε το έργο στις αδυναμίες του

Η περιφερειακή αρχή της Δ. Ελλάδας έκανε, τοποθετούμενη στο Συντονιστικό Οργανο, μια κατατοπιστική αναδρομή στην υπόθεση:

«Ένας από τους λόγους για τους οποίους το φράγμα της Μεσοχώρας είναι ακόμη ανενεργό -ίσως ο κυριότερος- είναι το ότι αποτέλεσε μέρος της πολυθρύλητης εκτροπής του Αχελώου, ενός γιγάντιου δημόσιου έργου που υπήρχε ως ιδέα ήδη από τη δεκαετία του 1920.

Ο σκοπός του έργου ήταν η μεταφορά νερού από τον Αχελώο ποταμό στη λεκάνη του Πηνειού για να καλύψει τις αρδευτικές ανάγκες του θεσσαλικού κάμπου.

Η κατασκευή των επιμέρους έργων της εκτροπής ξεκίνησε το 1986, είχε προϋπολογισμό γύρω στα 1,5 δισ. ευρώ (σε σημερινές τιμές) και περιελάβανε την κατασκευή τεσσάρων φραγμάτων και μιας γιγάντιας σήραγγας, μεταξύ πολλών άλλων. Το φράγμα θα δημιουργούσε έναν ταμιευτήρα (μία λίμνη δηλαδή) μεγέθους 7,8 τετραγωνικών χιλιομέτρων, της οποίας το νερό θα διοχετευόταν πρώτα προς το εργοστάσιο της Γλύστρας για την παραγωγή καθαρής υδροηλεκτρικής ενέργειας μέσα από μια σήραγγα μήκους 7,4 χιλιομέτρων, και στη συνέχεια θα συνέχιζε την πορεία του προς το επόμενο φράγμα, αυτό της Συκιάς.

Εκεί θα σχηματιζόταν ένας δεύτερος, μεγαλύτερος ταμιευτήρας, από όπου ένα μέρος των νερών θα διοχετευόταν μέσω μιας άλλης, γιγάντιας σήραγγας μήκους 17,4 χιλιομέτρων στην άλλη πλευρά της Πίνδου, στον θεσσαλικό κάμπο. Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε πως η λεκάνη του Αχελώου θα μετέφερε στη λεκάνη του Πηνειού περίπου 1,2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού το χρόνο.

Ωστόσο, το έργο αντιμετώπισε γρήγορα προβλήματα. Οι ενστάσεις ήταν πολλές, τόσο για τη σκοπιμότητά του όσο και για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του. Εν τέλει σύμφωνα με τον σχεδιασμό του έτους 1996 (ήπια εκτροπή 600εκ. m3 ), προβλεπόταν μόνο το ΥΗΕ της Συκιάς, η σήραγγα εκτροπής, ο σταθμός παραγωγής του Πευκοφύτου και η αναρρυθμιστική δεξαμενή και ο ΥΗΣ Μαυροματίου. Το 2014 ο σχεδιασμός των έργων εκτροπής αφορούσε 250εκ. m3, για το μέγεθος εκτροπής, όμως, το φράγμα της Μεσοχώρας έπαυε να είναι “έργο κεφαλής” και έγινε έργο που δεν συνδεόταν με τη μεταφορά νερού από τον Αχελώο ποταμό στη λεκάνη του Πηνειού, καθώς πλέον η μόνη του λειτουργία αφορά στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Κατά τη διάρκεια των χρόνων, το ΣτΕ αποφάσισε κατά της εκτροπής του Αχελώου έξι φορές».

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω