Γεννηθήτω φως

Του Κωνσταντίνου Μάγνη, Διευθυντή Σύνταξης της εφημερίδας «Πελοπόννησος».

To σύμπαν είναι απέραντο- εκτός αν φτάσουμε σε πινακίδα που θα γράφει «αδιέξοδο»- και όσο ισχύει αυτό, ατέλειωτα θα είναι τα άστρα, οι αριθμοί και οι λέξεις. Πάντα θα ανακαλύπτεται ένα καινούργιο άστρο-κι ας είναι νεκρό τη στιγμή της ανακάλυψης- που θα αντιστοιχεί σε έναν ακόμα μεγαλύτερο αριθμό, και το πέτρωμά του ή τα αέρινα και ρευστά στοιχεία του θα αποτελούν πρόκληση για τους λεξικογράφους. Όμως στην περίπτωση του Βαγγέλη Παπαθανασίου, οι διαστημικής έμπνευσης όροι που χρησιμοποιήθηκαν για να περιγράψουν ποιητικά και εγκωμιαστικά τον άνθρωπο και το έργο, περατώθηκαν μέσα σε μερικές ώρες. Η έξοδός του μας αιφνιδίασε: Δεν είχαμε προκάνει να μελετήσουμε επαρκώς την αστροφυσική, αντίθετα ο ίδιος φαίνεται ότι ήταν επιμελέστερος. Πολλές συνθέσεις του έδιναν μια αίσθηση ότι ήταν στην πραγματικότητα η γλώσσα των πλανητών όταν μιλούν
μεταξύ τους, όπως τη συλλαμβάνει ένας υπερευαίσθητος δορυφόρος ή ένας ονειροπόλος αστρονόμος. Μη νομίζετε ότι στο διάστημα επικρατεί σιωπή, σκότος και πάγος. Ταξιδεύουν
ηχητικά κύματα λογής λογής. Ο Παπαθανασίου τα συγκέντρωνε και τα έκανε παρτιτούρα.

Κάπως έτσι πρέπει να δημιούργησε το περίφημο Αλμπίντο, τον πρώτο δίσκο του που ακούσαμε, στα τελειώματα της δεκαετίας του ’70, μένοντας παραξενεμένοι και μαγεμένοι ταυτόχρονα. Οι πιο μυημένοι εξηγούσαν ότι ήταν «ηλεκτρονική μουσική», ενώ δεν ήταν
παρά τα σκέρτσα που κάνουν τα πλήκτρα όταν προγραμματιστούν να μασκαρεύουν τη νότα σε ήχο εξωγήινων προδιαγραφών.

Ο Παπαθανασίου ξεκίνησε την καριέρα του σαν ποπ δημιουργός, αλλά η φύση του δεν του επέτρεπε να περιοριστεί σε μπαλαντογραφίες για τη μουσική του Ντέμη Ρούσου, ρέιν εντ
τίαρς και τα τοιαύτα. Συνειδητοποίησε πως ο ίδιος αποτελούσε σώμα αστρικό, και αυτό ήταν αποτέλεσμα ενός συνδυασμού επιρροών και ιδιοσυγκρασίας. Σύντομα άφησε τον Ρούσο να αναφωνεί εκείνο το ακατανόητο «ντρίγκι μάνα μου- ντρίγκι- ντρίγκι- ντρι», φόρεσε στολή κοσμοναύτη και έφυγε για το σύμπαν, από το οποίο μας τηλεγραφούσε τις μουσικές του. Υπήρξε γενικά υποβλητικός, στιβαρός και κρυπτογραφικός, έστω και από
διαίσθηση παρά υπό το κράτος συλλήψεων και στοχασμών. Η μουσική του κυμαίνεται ανάμεσα στο έπος και το απόκοσμο, αποκαλύπτοντας κατά διαστήματα μια διάθεση για λυγμώδη έξαρση, η οποία κατά βάση συγκρατείται μέσα σε μια μονοτονία φαινομενικά αινιγματική, που όμως δεν εννοεί κάτι παραπάνω από την κενή νοήματος παλμική δόνηση των αλληλοδιαπλεκόμενων συμπαντικών δυνάμεων.

Εγκατεστημένος στον δικό του γαλαξία- στούντιο, σχετικά απόκοσμος πλέον ο ίδιος και αυτόνομος ως σούι γκένερις αντιύλη, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου ερμήνευσε με τους αστρικούς του ήχους κάθε γήινη ιδέα και δράση που κλήθηκε να χορογραφήσει μουσικά,
σαν συνθέτης που μετέτρεπε το θέαμα σε ακρόαμα. Μελωδικός και πομπώδης μαζί, μυστηριώδης και σκοτεινός άλλοτε, έδωσε συμπαντική απόχρωση στα αντικείμενα που επεξεργάστηκε, πασπαλίζοντάς τα με τη σκόνη του μεγαλειώδους. Συλλάμβανε την ομηρική διάσταση των προσπαθειών του ανθρώπου, της μάχης του να ξεπεράσει τα όριά του, τις δυνάμεις του, τον αιώνα του. Το έργο του είναι ένας Οδυσσέας, ένας Μωυσής, ένας θαλασσοπόρος που αγωνίζεται είτε για να ξεφύγει από τη μοίρα του είτε για να τη
συναντήσει (τίποτα από τα δύο δεν γίνεται ή και τα δύο, σύμφωνα με τον Οιδίποδα), με ηχοχρώματα που συχνά αποπνέουν μια ελληνικότητα, όπως αυτή φυσάει μέσα από τους ανέμους των μύθων.

Χαζεύεις το έργο του ανθρώπου. Υπήρξε καθηλωτικά μεγάλο και τρανό. Δεν υπήρξε άλλος Ελληνας πρωτομάστορας που να δέχθηκε τόσες παραγγελιές από τους μεγαλοεργολάβους του σύγχρονου πολιτισμού. Ενας Φειδίας ή Μικελάντζελο της μουσικής. Ιδιόρρυθμος και δυσπρόσιτος, ενσάρκωνε τη σπάνια αντίφαση να αντλείται τόσο φως από τόσο σκοτάδι.

Ο άνθρωπος έφυγε. Ας πούμε ότι χάθηκε στο διάστημα μέσα στη στολή του αστροναύτη. Δεν θα μας βλέπει, δεν θα τον βλέπουμε, αλλά έτσι ήταν πάντα με εκείνον. Θα τον ακούμε, και αυτό του ήταν αρκετό, και καθώς ανακαλούμε τις μουσικές από το Αλμπίντο, τώρα
ξέρουμε ότι ο συνθέτης του γεννήθηκε σε έναν διαστημικό σταθμό, και απλά μας έστελνε τη μουσική που ανάβλυσε την ώρα του μπιγκ μπανγκ, που ήταν η πρώτη και η τελευταία λέξη.

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ