Γιάννης Παππάς: «Η ενασχόληση με τη λογοτεχνία νοηματοδοτεί τη ζωή σου»

Κρίστυ Κουνινιώτη

Ως Πατρινοί, το Καρναβάλι είναι άμεσα συνδεδεμένο με τη ζωή μας, σχεδόν από τα γεννοφάσκια μας. Κυλάει στις φλέβες μας, το ζούμε σε όλη του την ένταση και αδημονούμε για το ετήσιο αντάμωμά μας μαζί του. Και να που τώρα, έρχεται ένα βιβλίο να καλύψει ένα κενό που ανακάλυψε ένας… Αρτινός, που ζει 32 χρόνια στην Πάτρα, προφανώς έχοντας κολλήσει το μικρόβιο. Ο λόγος για τον φιλόλογο-ποιητή-μεταφραστή Γιάννη Παππά και το και εξαιρετικά ενδιαφέρον ογκώδες πόνημά του «Καρναβάλι, Μάσκα και Μεταμφίεση στη Νεοελληνική Λογοτεχνία» (εκδ. 24 γράμματα) στο οποίο «υπογράφει» την εισαγωγή-ανθολόγηση-επιμέλεια. Σήμερα, το συστήνει στην «Π».

-Πότε και πώς συλλάβατε την ιδέα του βιβλίου «Καρναβάλι, Μάσκα και Μεταμφίεση στη Νεοελληνική Λογοτεχνία»;

Η ιδέα ήταν πολύ παλιά. Ζώντας στην Πάτρα από το 1992, σε μια κατεξοχήν καρναβαλική πόλη, διαπίστωσα ότι δεν υπήρχε στην ελληνική βιβλιογραφία μια ανθολογία η οποία να συμπεριλαμβάνει λογοτεχνικά κείμενα που γράφτηκαν για το καρναβάλι, τη μάσκα και τη μεταμφίεση στη νεοελληνική λογοτεχνία. Αυτό ήταν μια πρόκληση και μια πρόσκληση να ασχοληθώ με το πρωτότυπο και άκρως ερεθιστικό αυτό θέμα.

– 500 σελίδες το πόνημά σας, στο οποίο διαβάζουμε μια εκτενή κατατοπιστική εισαγωγή σας για να ακολουθήσει στη συνέχεια η ανθολόγηση από έναν μεγάλο όγκο Ελλήνων ποιητών και πεζογράφων: 140 τον αριθμό. Βάλτε μας στην όλη διαδικασία δημιουργίας του τόμου.

Οταν ξεκίνησα την έρευνα για να βρω τα κείμενα που αναφέρονται στο θέμα δεν πίστευα ότι θα είναι τόσα πολλά. Η ανθολογία βασίστηκε, στο μεγαλύτερο μέρος, σε δική μου έρευνα αλλά και στη βοήθεια που προσέφεραν οι ίδιοι οι συγγραφείς που μου στείλανε τα κείμενά τους και θα ήθελα να τους ευχαριστήσω θερμά για την προθυμία τους και για την εμπιστοσύνη τους.

-Με ποια κριτήρια έγινε η αναζήτηση/επιλογή των πεζών αποσπασμάτων και ποιημάτων που συμπεριλάβατε και ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση;

Το κριτήριο ήταν η ποιότητα των κειμένων. Η ευθύνη του ανθολόγου είναι μεγάλη για να μπορέσει να δημιουργήσει ένα έργο στο οποίο θα συμμετέχουν όλοι οι σημαντικοί συγγραφείς που έχουν ασχοληθεί με το θέμα ή αναφέρονται περισσότερο ή λιγότερο στο θέμα αυτό μέσα στο έργο τους. Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν να μπορέσεις, ως ανθολόγος και επιμελητής του βιβλίου να πείσεις τόσους συγγραφείς να σου εμπιστευτούν τα κείμενά τους.

-Τα κείμενα/ποιήματα ανήκουν χρονολογικά σε διαφορετικές εποχές –από τον 19ο αιώνα έως σήμερα. Τι θελήσατε να διαφανεί μέσα απ’ αυτή τη λογοτεχνική πορεία;

Σ’ αυτή τη μεγάλη διαδρομή του χρόνου, μέσω των  λογοτεχνικών κειμένων, παρατηρούμε την  εξέλιξη των καρναβαλικών δρωμένων, των εθίμων, των συνηθειών, των αντιλήψεων καθώς και της ίδιας της ελληνικής κοινωνίας. «Η λογοτεχνία», όπως σημειώνει ο καθηγητής Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος, «αντιπροσωπεύει την κορυφαία εκδήλωση της δημιουργικότητας του νέου ελληνισμού». Και συνεχίζει λέγοντας ότι «σύμφωνα  με  τη  θεωρία  της  λογοτεχνίας,  ο  συγγραφέας  όταν  δημιουργεί λειτουργεί –συνειδητά ή μη– ως φορέας της συλλογικής συνείδησης. Εκφράζοντας  τον  εαυτό  του,  διερμηνεύει  ταυτόχρονα  την  εποχή,  τον  πολιτισμό, την κοινωνία που  τον  εξέθρεψε.

–Διαπιστώνουμε, πάντως, ότι η χρήση προσωπείων και κατ’ επέκταση η μεταμφίεση στην καθημερινότητά μας με στόχο την απόκρυψη του πραγματικού εαυτού ισχύει πάντα. Είναι ίσως επειδή «το ψεύτικο κρατάει περισσότερο» όπως γράφει ο Τίτος Πατρίκιος; Τι λέτε;

Συμφωνώ απόλυτα με τον αγαπημένο φίλο Τίτο. Σήμερα ζούμε σε μια εποχή όπου το ψεύτικο και το δήθεν είναι κυρίαρχα στοιχεία στη ζωή μας. Αυτό που αναζητούμε οι περισσότεροι είναι το γνήσιο, το αληθινό αυτό που θα δώσει νόημα στην καθημερινότητά μας. Δυστυχώς, το ψεύτικο και το ευτελές το προωθούν σε μεγάλο βαθμό και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που είναι κυρίαρχα στην εποχή μας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αλλοίωση του αισθητικού κριτηρίου των πολιτών οι οποίοι ικανοποιούνται ικανοποιημένοι με το ευτελές, το επιφανειακό, το εφήμερο. Ετσι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οι άνθρωποι φορούν μάσκες κρύβοντας το πραγματικό τους πρόσωπο από τους άλλους, αλλά ακόμη και από τον ίδιο τους τον εαυτό.

-Μετράτε τρεις ποιητικές συλλογές, μια συλλογή διηγημάτων, μεταφράσεις, έχετε επιμεληθεί ανθολογίες… Ποια τα «δώρα» της ενασχόλησής σας με τη λογοτεχνία;

Η ενασχόληση, με πολλούς τρόπους, με τη λογοτεχνία, δίνει ένα νόημα στην άχαρη και πεζή πραγματικότητα. Νοηματοδοτεί τη ζωή σου και σου προσφέρει εσωτερική ικανοποίηση και πληρότητα. Μπαίνει μια αχτίδα φωτός μέσα σου και σε κάνει να βλέπεις με μεγαλύτερη αισιοδοξία τη ζωή. «Διάβασε για να ζήσεις» έγραψε ο μεγάλος Γάλλος συγγραφέας Φλωμπέρ. Η λογοτεχνία σού δίνει τη δυνατότητα να κατανοείς τους άλλους και να βιώνεις την ενσυναίσθηση. Κατανοώντας τους άλλους και τον χαρακτήρα τους, κατανοείς και συνειδητοποιείς καλύτερα τον εαυτό σου. Για μένα η ζωή δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια διαρκής προσπάθεια κατανόησης του ίδιου μας του εαυτού και του κόσμου που μας περιβάλλει. Γράφοντας ή διαβάζοντας λογοτεχνικά έργα ταξιδεύεις σε άλλους τόπους, σε άλλες εποχές και γνωρίζεις άλλους ανθρώπους και πολιτισμούς, χωρίς ποτέ να χρειαστεί να επισκεφτείς ο ίδιος αυτά τα μέρη και να γνωρίσεις από κοντά αυτούς τους ανθρώπους. Ετσι, γνωρίζοντας το παρελθόν κατανοείς καλύτερα το παρόν και  διαβλέπεις, ίσως, το μέλλον.

-Ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση, ποια η γνώμη σας για την ψήφιση του νομοσχεδίου για τα μη κρατικά πανεπιστήμια; Είστε υπέρ ή κατά και γιατί;

Δεν είμαι υπέρ της ίδρυσης των μη κρατικών πανεπιστημίων. Πιστεύω ότι ο νόμος αυτός θα επιφέρει μεγαλύτερες ανισότητες στην εκπαίδευση. Κατά τη γνώμη μου η παιδεία και η υγεία θα πρέπει να παρέχονται δωρεάν σε όλους κάτι που προβλέπει ρητά και το Σύνταγμα. Αυτό που θα έπρεπε να γίνει είναι η ενίσχυση των δημόσιων πανεπιστημίων τα οποία πλήττονται  από μεγάλη υποχρηματοδότηση, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Πιστεύω πως η Πολιτεία έχει βάλει στόχο την αποδυνάμωση των δημόσιων δομών της παιδείας αλλά και της υγείας με σκοπό την ενίσχυση των ιδιωτικών συμφερόντων στους νευραλγικούς αυτούς τομείς.

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω