Η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη μέσα από τα μάτια των πολιτών της – Τι δείχνει η νέα έρευνα DATA RC

Τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας της DATA Consultants για την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Π.Α.Μ.Θ.)

Η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη μέσα από τα μάτια των πολιτών της – Τι δείχνει η νέα έρευνα DATA RC

Η έρευνα κοινής γνώμης σε κατοίκους της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (ΠΑΜΘ), που διεξήχθη από την DATA RC, για λογαριασμό των Εφημερίδων «Χρόνο» και «Πελοπόννησο» και παρουσιάστηκε στο 2ο Αναπτυξιακό Συνέδριο Regional Growth Conference Ανατολική Μακεδονία & Θράκη (RGC ΠΑΜΘ), αναδεικνύει μια πολύπλευρη εικόνα για την καθημερινότητα, τις αντιλήψεις και τις προτεραιότητες των πολιτών της περιοχής.

Στο επίκεντρο των προβληματισμών τους βρίσκεται η οικονομική ανασφάλεια, καθώς το 61,8% των ερωτώμενων δηλώνει ότι ζει σε έναν τόπο που χαρακτηρίζεται κυρίως από «φτώχεια και ανεργία». Το δεύτερο σημαντικότερο πρόβλημα που εντοπίζουν οι πολίτες είναι η κακή κατάσταση του οδικού δικτύου, όπως το ανέφερε το 31,9% των ερωτώμενων, ενώ ακολουθούν οι ανεπάρκειες στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, τις οποίες επισημαίνει το 23,6%. Άλλα ζητήματα που απασχολούν, έστω σε μικρότερα ποσοστά, είναι η καθαριότητα των δημόσιων χώρων (13,7%) και το δημογραφικό πρόβλημα που συνδέεται με τη μείωση και τη γήρανση του πληθυσμού (10,2%).

Παρά το κλίμα προβληματισμού, η εικόνα της καθημερινότητας δεν είναι ενιαία ούτε απολύτως αρνητική. Το 72,3% των κατοίκων δηλώνει συνολικά ικανοποιημένο από την πόλη στην οποία ζει («συμφωνώ» ή «μάλλον συμφωνώ»), ποσοστό σαφώς χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 86,5%, αλλά υψηλότερο από εκείνο που καταγράφεται στην Αθήνα (64,8%), σύμφωνα με την έρευνα που διεξάγεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Quality of Life in European Cities 2023).

Ιδιαίτερα χαμηλό είναι το ποσοστό των πολιτών που θεωρούν ότι είναι εύκολο να βρουν μια καλή δουλειά στην περιοχή τους  (19,1%),  σε σύγκριση με το 41,4% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Η κατάσταση φαίνεται να έχει επιδεινωθεί σημαντικά, καθώς οι πολίτες απαντώντας για το αν ήταν εύκολο να βρουν καλή εργασία στην περιοχή τους πριν από πέντε χρόνια, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν κατά 10 μονάδες μεγαλύτερο (30,2%). Ανάλογη πτώση παρατηρείται και στον δείκτη που αφορά τη στέγαση: μόνο το 28,6% θεωρεί σήμερα ότι είναι εύκολο να βρει κατοικία σε λογική τιμή, ενώ  σε σύγκριση με πέντε χρόνια πριν οι πολίτες υποστήριξαν  σε διπλάσιο ποσοστό ότι ήταν εύκολο να βρει κατοικία σε λογική τιμή (58,6%).

Σε αντίθεση με τα παραπάνω, οι δείκτες που σχετίζονται με την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη προς τους συνανθρώπους εμφανίζονται εξαιρετικά θετικοί. Οι κάτοικοι της ΠΑΜΘ νιώθουν σε υψηλά ποσοστά ασφαλείς να κυκλοφορούν στην πόλη και τη γειτονιά τους τη νύχτα, τόσο περισσότερο από τον ευρωπαϊκό όσο και από τον αθηναϊκό μέσο όρο. Το 84,9% δηλώνει ότι εμπιστεύεται τους ανθρώπους της γειτονιάς του, ενώ το 76% δηλώνει το ίδιο για τους κατοίκους της πόλης του, ποσοστά σημαντικά υψηλότερα από τον μέσο όρο της Ευρώπης (75% και 61,4% αντίστοιχα) και πολύ πιο θετικά από την Αθήνα (57,8% και 34,1%).

Δείτε την παρουσίαση 

Στο ερώτημα για τους τομείς όπου θεωρούν απαραίτητες τις επενδύσεις, οι πολίτες προτάσσουν τη βιομηχανία και τη μεταποίηση (54,4%) και τον πρωτογενή τομέα (49,5%). Ακολουθούν οι υποδομές και οι μεταφορές (29,6%), ο τουρισμός (27,9%), η εκπαίδευση και καινοτομία (27,7%) και η ενέργεια (14,2%). Ωστόσο, το 64,6% των πολιτών θεωρεί ότι η Περιφέρεια δεν προσελκύει επαρκώς επενδύσεις, ενώ μόλις το 6,6% εκτιμά ότι το κάνει σε ικανοποιητικό βαθμό. Οι κυριότεροι λόγοι για αυτή την αδυναμία εντοπίζονται στη γραφειοκρατία και τα θεσμικά εμπόδια (40,7%), στην έλλειψη υποδομών (22,6%) και στην έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού (10,6%).

Ιδιαίτερης σημασίας είναι και η στάση των πολιτών απέναντι στο περιβάλλον με το 77,4% να θεωρεί πολύ σημαντικό οι επενδύσεις να συνοδεύονται από προστασία του περιβάλλοντος, ενώ μόλις το 0,9% δηλώνει ότι δεν το θεωρεί σημαντικό. Τέλος, εντυπωσιακή είναι η συναίνεση γύρω από την ιδέα ότι η αναπτυξιακή προοπτική της περιοχής μπορεί να είναι συμβατή με την κοινωνική συνοχή και την ποιότητα ζωής, με το 89% να συμφωνεί πλήρως ή υπό προϋποθέσεις με αυτή τη θέση.

Η εικόνα που προκύπτει είναι αυτή μιας Περιφέρειας με έντονες κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις, αλλά και με ισχυρό αίσθημα εμπιστοσύνης και διάθεση για πρόοδο. Οι πολίτες της ΠΑΜΘ δηλώνουν έτοιμοι να υποστηρίξουν την ανάπτυξη, αρκεί αυτή να στηρίζεται σε αρχές κοινωνικής δικαιοσύνης, περιβαλλοντικής υπευθυνότητας και πραγματικής βελτίωσης της καθημερινότητας.

Σχόλια:

Με την ερώτηση αυτή επιδιώξαμε την καταγραφή των σημαντικότερων προβλημάτων που απασχολούν τους κατοίκους της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Π.Α.Μ.Θ.). Αλλά και της «εικόνας» που έχουν για τον τόπο που ζουν.

Περισσότεροι από έξι στους δέκα (61,8%) ανέφεραν ότι ζουν σε ένα τόπο που χαρακτηρίζεται από «φτώχεια» και «ανεργία».  Δεν υπάρχει άλλη Ελληνική περιφέρεια με ανάλογη εικόνα. Θεωρούμε ότι αυτή η «άποψη – στάση» περιγράφει περισσότερο «εικόνα» που έχουν για τον τόπο που ζουν και την πορεία του. Αυτό διότι παράλληλα (όπως καταγράφεται σε επόμενη ερώτηση) αισθάνονται ικανοποιημένοι με τον τόπο που ζουν και παράλληλα εκφράζουν αίσθημα ασφάλειας.  

Ως δεύτερο σημαντικότερο πρόβλημα αναφέρεται η κακή κατάσταση του οδικού δικτύου (31,9%), ενώ ως τρίτο σημαντικότερο πρόβλημα αναδεικνύεται τα των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης (23,6%).

Στην πρώτη πεντάδα περιλαμβάνεται η καθαριότητα των κοινόχρηστων χώρων (13,7%) και το δημογραφικό ζήτημα που σχετίζεται με την μείωση αλλά και τη γήρανση του πληθυσμού (10,2%).

Σε μικρότερα ποσοστά αναφέρονται προβλήματα που αφορούν τις δημόσιες συγκοινωνίες, τα σχολεία και τις εκπαιδευτικές υποδομές, καθώς και την αποκομιδή απορριμμάτων.

 Όπως φαίνεται στο σχήμα που ακολουθεί, ανά Περιφερειακή Ενότητα, η «φτώχεια και ανεργία» αναφέρεται σε όλες ως το σημαντικότερο, αλλά με διαφορετική ένταση. Σε μεγαλύτερο ποσοστό στην Π.Ε. Έβρου (74,8%) και την Π.Ε. Ροδόπης (64,8%).

Το «οδικό δίκτυο – κατάσταση δρόμων», καταγράφεται ως το δεύτερο πιο σημαντικό πρόβλημα, ιδιαίτερα από τους πολίτες της Π.Ε. Ξάνθης και της Π.Ε. Δράμας (στην οποία το πρόβλημα καταγράφεται ως τρίτο, αφού ως δεύτερο καταγράφεται το θέμα των «υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης»).

Ακολούθως, ανά Π.Ε., οι πολίτες αναφέρουν προβλήματα με διαφορετική σειρά και ένταση.

  • Στην Π.Ε. Δράμας: τα σχολεία και η γήρανση του πληθυσμού,
  • Στην Π.Ε. Καβάλας: οι δημόσιες συγκοινωνίες και το κυκλοφοριακό
  • Στην Π.Ε. Ξάνθης & στην Π.Ε. Ροδόπης: η καθαριότητα δημόσιων χώρων και τα αδέσποτα
  • Στην Π.Ε. Έβρου: η γήρανση του πληθυσμού και οι δημόσιες συγκοινωνίες

 

Η παρούσα ενότητα έχει στηριχθεί στην έρευνα Quality of Life in European Cities, η οποία διεξάγεται από το 2007 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και προσφέρει πολύτιμα δεδομένα για την ποιότητα ζωής στις ευρωπαϊκές πόλεις, συγκεντρώνοντας τις εμπειρίες και τις απόψεις των κατοίκων 83 πόλεων[1] σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η πιο πρόσφατη έκδοση της Έκθεσης αφορά την έρευνα του 2023, από την οποία, μεταξύ άλλων, προκύπτει ότι, αν και η γενική ικανοποίηση από τη ζωή στις ευρωπαϊκές πόλεις έχει μειωθεί σε σχέση με το 2019, παραμένει υψηλή, με σχεδόν εννέα στους δέκα να δηλώνουν ικανοποιημένοι με τη ζωή στην πόλη τους.

Στην έρευνα μας έχουν συμπεριληφθεί επτά ερωτήσεις από την έρευνα Quality of Life in European Cities , οι οποίες αποτυπώνουν το επίπεδο ικανοποίησης των πολιτών, όπως το αντιλαμβάνονται οι ίδιοι, αναφορικά με βασικούς πυλώνες της καθημερινότητάς τους.  Οι πυλώνες αυτοί σχετίζονται γενικά με το βαθμό ικανοποίησής τους από την πόλη που ζουν, με την ευκολία εύρεσης στέγης και εργασίας, με το αίσθημα ασφάλειας αλλά και την εμπιστοσύνη στις ανθρώπινες σχέσεις, καθώς επίσης και με το πώς αξιολογούν την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής τους στον Δήμο που ζουν συνολικά.

Παράλληλα, στην έρευνα μας, οι ίδιες ερωτήσεις έχουν αποτυπωθεί για δύο διαφορετικές χρονικές στιγμές: μία που αφορά το σήμερα και μία που αναφέρεται σε πέντε χρόνια πριν.  Με αυτόν τον τρόπο καθίσταται δυνατή η διερεύνηση των μεταβολών στην αντίληψη των πολιτών σχετικά με την ποιότητα ζωής, επιτρέποντας τη σύγκριση και την κατανόηση των τάσεων και των αλλαγών που έχουν συντελεστεί στο πέρασμα του χρόνου. Όπως προκύπτει:

  • Η γενική ικανοποίηση από την πόλη που ζουν οι κάτοικοι της Π.Α.Μ.Θ. καθίσταται αρκετά υψηλή (ποσοστό 72,3% «Συμφωνώ» & «Μάλλον συμφωνώ»). Ποσοστό χαμηλότερο σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (86,5%), όπως και από την προ πενταετίας καταγραφή (78,4%), ενώ παραμένει σημαντικά υψηλότερο από εκείνο της Αθήνας (64,8%).
  • Αναφορικά με την ευκολία εύρεσης εργασίας στην πόλη τους, μόλις το 19,1% των κατοίκων της Π.Α.Μ.Θ. θεωρούν ότι είναι εύκολο να βρουν μια καλή δουλειά στον τόπο διαμονής τους. Το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (41,4%), ενώ κινείται σε παρόμοια επίπεδα με το αντίστοιχο ποσοστό που καταγράφηκε στην Αθήνα (20,1%). Συγκριτικά με πέντε χρόνια πριν, παρατηρείται αισθητή πτώση στον συγκεκριμένο δείκτη, καθώς το 30,2% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι ήταν πιο εύκολο να βρει εργασία. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει επιδείνωση των συνθηκών στην τοπική αγορά εργασίας.
  • Όσον αφορά τη στέγαση, καταγράφεται πολύ χαμηλός ο βαθμός ικανοποίησης τόσο στην Ευρώπη (31,7%) όσο και στην ΠΑΜΘ (28,6%). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι για τον ίδιο δείκτη πριν 5 χρόνια οι κάτοικοι της ΠΑΜΘ δηλώνουν σε ποσοστό 58,6% ότι ήταν εύκολο να βρουν στέγαση σε λογική τιμή, γεγονός που φανερώνει μια ραγδαία επιδείνωση της κατάστασης σχετικά με το στεγαστικό.
  • Σχετικά με την ασφάλεια των κατοίκων, οι κάτοικοι της Π.Α.Μ.Θ. νιώθουν ασφαλείς «να περπατήσουν μόνοι τη νύχτα στην γειτονία» αλλά και «στην πόλη τους» σε πολύ υψηλά ποσοστά. Πολύ ποιο ασφαλείς από τους Ευρωπαίους και Αθηναίους πολίτες. Ωστόσο οι δείκτες παρουσιάζουν μικρή υποχώρηση τα τελευταία πέντε έτη.
  • Αναφορικά με το αίσθημα εμπιστοσύνης στους ανθρώπους, η πλειοψηφία των κατοίκων της Π.Α.Μ.Θ. δηλώνει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι στη γειτονιά τους είναι άξιοι εμπιστοσύνης, σε ποσοστό 84,9%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για την πόλη τους διαμορφώνεται στο 76,0%.Οι δείκτες αυτοί είναι αισθητά υψηλότεροι σε σύγκριση με τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, οι οποίοι ανέρχονται σε 75,0% για τη γειτονιά και 61,4% για την πόλη. Αντίθετα, στην Αθήνα καταγράφονται πολύ χαμηλότερα επίπεδα εμπιστοσύνης, καθώς μόνο το 57,8% των κατοίκων δηλώνει ότι εμπιστεύεται τους ανθρώπους στη γειτονιά του, ενώ το ποσοστό αυτό υποχωρεί στο 34,1% σε επίπεδο πόλης.
  • Σε γενικές γραμμές οι κάτοικοι της ΠΑΜΘ είναι αρκετά ικανοποιημένοι από την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητά τους στο Δήμο που ζουν, σε ποσοστό 72,6%. Σε σχέση με 5 χρόνια πριν δεν έχουν αλλάξει σημαντικά οι συνθήκες, καθώς ο αντίστοιχος δείκτης καταγράφεται σε παρόμοια επίπεδα (76,1%).
  • Συνοψίζοντας, η Π.Α.Μ.Θ., αναδεικνύεται ως μια περιοχή όπου οι κάτοικοι έχουν υψηλό βαθμό ικανοποίησης από την καθημερινότητα τους, τόσο σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, όσο και σε σχέση με μεγάλα αστικά κέντρα όπως η Αθήνα. Συγκεκριμένα, καταγράφει καλύτερες επιδόσεις σε 4 από τους 7 βασικούς δείκτες που εξετάστηκαν, γεγονός που ενισχύει τη θετική εικόνα της περιοχής. Ωστόσο, προβλήματα εντοπίζονται σε δύο κρίσιμους τομείς: την εύρεση εργασίας και τη στέγαση, όπου οι δείκτες ικανοποίησης παραμένουν σημαντικά χαμηλότεροι, τόσο σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο όσο και με παλαιότερα επίπεδα.

[1] 83 πόλεων εντός της ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία.

Αναφορικά με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά:

  • Χαμηλότερη ικανοποίηση από την πόλη που ζουν σήμερα δηλώνουν οι κάτοικοι του Έβρου και της Ροδόπης, μέσης ηλικίας (36-59 ετών), με ανώτατο μορφωτικό επίπεδο.
  • Δυσκολία εύρεσης εργασίας στη πόλη που ζουν δηλώνουν περισσότερο οι γυναίκες, οι άνω των 36 ετών, με ανώτατη μόρφωση, καθώς και οι κάτοικοι της Δράμας, της Ροδόπης και του Έβρου.
  • Δυσκολία στην εύρεση στέγασης στη πόλης τους, δηλώνουν σε μεγαλύτερο βαθμό  οι γυναίκες, οι  πολίτες  μέσης ηλικίας, με ανώτατη μόρφωση, καθώς και οι κάτοικοι της Καβάλας, της Ξάνθης και  της Ροδόπης.
  • Οι γυναίκες και οι κάτοικοι της Ξάνθης και της Ροδόπης νιώθουν λιγότερο ασφαλείς να περπατήσουν μόνοι τους τη νύχτα είτε στη πόλη τους είτε στη γειτονιά τους
  • Οι γυναίκες, οι πολίτες μέσης ηλικίας (36-59 ετών) και οι κάτοικοι της Ξάνθης και της Καβάλας είναι εκείνοι που δηλώνουν σε μικρότερο βαθμό ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είτε στην πόλη τους είτε στη γειτονιά τους είναι άξιοι εμπιστοσύνης

Οι πολίτες της ΠΑΜΘ ανέδειξαν ως προτεραιότητα, για επενδύσεις τον τομέα της βιομηχανίας – μεταποίησης (54,4%) και τον πρωτογενή τομέα (49,5%). Ακολουθούν οι υποδομές και οι μεταφορές (29,6%), ο τουρισμός (27,9%), η εκπαίδευση και η καινοτομία (27,7%) και η ενέργεια (14,2%). Ένα πολύ μικρό ποσοστό (0,9%) απάντησε πως δεν είναι απαραίτητη καμία επένδυση.

Ως προς τα δημογραφικά, παρατηρούνται σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των Περιφερειακών Ενοτήτων (ΠΕ). Συγκεκριμένα, οι κάτοικοι των ΠΕ Καβάλας και Δράμας εμφανίζονται να αποδίδουν σαφώς μικρότερη σημασία στις επενδύσεις στη βιομηχανία και μεταποίηση, σε σύγκριση τόσο με τις υπόλοιπες ΠΕ όσο και με τον συνολικό μέσο όρο της Περιφέρειας.

Αντιθέτως, επενδύσεις στον πρωτογενή τομέα προκρίνονται κυρίως από τους κατοίκους των ΠΕ Ροδόπης και Έβρου. Οι τομείς των υποδομών και της εκπαίδευσης και καινοτομίας αναδεικνύονται σε προτεραιότητα για τους κατοίκους των ΠΕ Καβάλας και Ξάνθης, ενώ ο τουρισμός φαίνεται να αποτελεί σημαντικό επενδυτικό τομέα για τους κατοίκους των ΠΕ Δράμας και Ξάνθης.

Ένα από τα βασικά ερωτήματα που τέθηκαν στους πολίτες αφορούσε την επάρκεια της ΠΑΜΘ στην προσέλκυση επενδύσεων. Οι απαντήσεις ανέδειξαν ένα ξεκάθαρο κλίμα προβληματισμού. Συγκεκριμένα, το 64,6% των πολιτών θεωρεί ότι υπάρχει μεγάλο έλλειμμα στην προσέλκυση επενδύσεων, ενώ ένα επιπλέον 23,3% απαντά ότι η Περιφέρεια ανταποκρίνεται μερικώς, αλλά η κατάσταση χρειάζεται σημαντική βελτίωση. Αντιθέτως, μόλις το 6,6% εκτιμά πως η Περιφέρεια προσελκύει επενδύσεις σε ικανοποιητικό βαθμό.

Σε επίπεδο γεωγραφικής κατανομής, παρατηρούνται αξιοσημείωτες διαφορές. Οι κάτοικοι των ΠΕ Δράμας και Καβάλας εμφανίζονται πιο αισιόδοξοι. Αντίθετα, στις ΠΕ Ξάνθης και Έβρου, κυριαρχεί η αντίληψη ότι η Περιφέρεια αδυνατεί σε σημαντικό βαθμό να προσελκύσει επενδύσεις.

Τα αποτελέσματα αυτά αναδεικνύουν όχι μόνο μια γενικευμένη αίσθηση ανεπάρκειας, αλλά και τοπικές διαφοροποιήσεις, οι οποίες πιθανόν σχετίζονται με την άνιση κατανομή αναπτυξιακών παρεμβάσεων και επενδυτικής δραστηριότητας στην Περιφέρεια.

Αναφορικά με τα βασικότερα εμπόδια για την υλοποίηση επενδύσεων στην περιοχή, οι πολίτες της ΠΑΜΘ αναδεικνύουν ως κυριότερο πρόβλημα τη γραφειοκρατία και τα θεσμικά εμπόδια, με ποσοστό 40,7%. Ακολουθούν η έλλειψη υποδομών (22,6%) και η έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού (10,6%), ενώ άλλα εμπόδια, όπως η αδιαφορία της πολιτείας (5,7%), οι αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας (3,4%), η απόσταση από την Αθήνα (2,5%) και οι περιβαλλοντικοί περιορισμοί (2,3%) καταγράφονται με μικρότερα ποσοστά.

Σε επίπεδο γεωγραφικής κατανομής, διαπιστώνονται ενδιαφέρουσες διαφοροποιήσεις:

  • Η γραφειοκρατία αναφέρεται ως βασικό εμπόδιο κυρίως από τους κατοίκους της ΠΕ Ξάνθης και της ΠΕ Έβρου, πιθανώς αντικατοπτρίζοντας την έντονη εμπειρία καθυστερήσεων και διοικητικών δυσλειτουργιών στις περιοχές αυτές.
  • Την έλλειψη υποδομών υπογραμμίζουν ως σημαντικό εμπόδιο οι κάτοικοι των ΠΕ Καβάλας, Έβρου και Ροδόπης, γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη για ενίσχυση των τεχνικών, μεταφορικών και ψηφιακών υποδομών σε αυτές τις περιοχές.
  • Το ζήτημα της έλλειψης εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα τις ΠΕ Ροδόπης και Δράμας, ενδεχομένως λόγω της απορρόφησης εργατικού δυναμικού σε άλλες περιοχές ή της αδυναμίας σύνδεσης της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας.

Τα ευρήματα αυτά καταδεικνύουν ότι, πέρα από την κυρίαρχη εικόνα θεσμικής δυσλειτουργίας, υπάρχουν και τοπικά προσδιορισμένες ανάγκες, οι οποίες πρέπει να ληφθούν υπόψη στο σχεδιασμό μιας αποτελεσματικής και στοχευμένης αναπτυξιακής στρατηγικής για την Περιφέρεια.

Η προστασία του περιβάλλοντος αναδεικνύεται ως καθοριστικός παράγοντας για την πλειονότητα των πολιτών της ΠΑΜΘ όσον αφορά την υλοποίηση επενδύσεων. Συγκεκριμένα, το 77,4% θεωρεί ότι η περιβαλλοντική διάσταση είναι πολύ σημαντική, ενώ ένα επιπλέον 16,0% τη χαρακτηρίζει σημαντική, αν και όχι αποκλειστικό κριτήριο.

Αντίθετα, ένα πολύ μικρό ποσοστό (3,3%) υποστηρίζει ότι η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι ιδιαίτερα σημαντική, δίνοντας προτεραιότητα στην αναπτυξιακή διάσταση, ενώ μόλις 0,9% δηλώνει ότι δεν τον/την απασχολεί το ζήτημα.

Η συμβατή σχέση μεταξύ επενδυτικής ανάπτυξης, κοινωνικής συνοχής και ποιότητας ζωής αξιολογείται θετικά από τη μεγάλη πλειονότητα των πολιτών της ΠΑΜΘ. Συγκεκριμένα, ένα 44,8% θεωρεί ότι η ανάπτυξη μέσω επενδύσεων είναι συμβατή, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται συγκεκριμένοι όροι και πλαίσια. Παράλληλα, το 44,2% εκφράζει απόλυτη συμφωνία, δηλώνοντας ότι η επενδυτική δραστηριότητα μπορεί να συνυπάρξει αρμονικά με την κοινωνική ευημερία και την ποιότητα ζωής. Αντίθετα, ένα 6,9% εκφράζει αρνητική στάση, θεωρώντας ότι η ανάπτυξη με αυτόν τον τρόπο δημιουργεί περισσότερα προβλήματα παρά λύσεις.

Οι κάτοικοι των ΠΕ Δράμας και Έβρου εμφανίζονται πιο θετικοί, με υψηλότερα ποσοστά να θεωρούν πως η ανάπτυξη μέσω επενδύσεων είναι απόλυτα συμβατή με την κοινωνική συνοχή. Αντίθετα, οι κάτοικοι της ΠΕ Καβάλας και της ΠΕ Ροδόπης εκφράζουν περισσότερες επιφυλάξεις, με αυξημένα ποσοστά να πιστεύουν ότι αυτού του είδους η ανάπτυξη ενδέχεται να επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις.