Η ριζική αναμόρφωση των ιατροδικαστικών υπηρεσιών: Ένα νέο κεφάλαιο για τη Δικαιοσύνη και την κοινωνική εμπιστοσύνη
Η Υπηρεσιακή Γραμματέας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Βασιλική Γιαβή, ανέλυσε τις βαθιές αλλαγές που πραγματοποιούνται με στόχο όχι μόνο τη βελτίωση της ποινικής δικαιοσύνης, αλλά και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών σε έναν κρίσιμο θεσμό.
Μία από τις σημαντικότερες θεσμικές παρεμβάσεις των τελευταίων δεκαετιών βρίσκεται σε εξέλιξη στον χώρο της ιατροδικαστικής υπηρεσίας της Ελλάδας. Στην εκπομπή «Υγείας Θέματα» του Peloponnisos FM 103,9, με τη Μαρία Σιορώκου και τον Βασίλη Καψαμπέλη, η Υπηρεσιακή Γραμματέας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Βασιλική Γιαβή, ανέλυσε τις βαθιές αλλαγές που πραγματοποιούνται με στόχο όχι μόνο τη βελτίωση της ποινικής δικαιοσύνης, αλλά και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών σε έναν κρίσιμο θεσμό.
Ιατροδικαστικές υπηρεσίες: Ένας κατακερματισμένος και δυσλειτουργικός μηχανισμός 115 ετών
Για περισσότερο από έναν αιώνα, οι ιατροδικαστικές υπηρεσίες λειτουργούσαν χωρίς:
- αξιολόγηση,
- επιχειρησιακό σχεδιασμό,
- τυποποιημένες διαδικασίες,
- επαρκείς υποδομές,
- συντονισμό μεταξύ των υπηρεσιών της χώρας.
Το αποτέλεσμα ήταν τεράστιες καθυστερήσεις στις ιατροδικαστικές εκθέσεις, άνιση αντιμετώπιση των υποθέσεων και συχνά πλήρης αδυναμία εξυπηρέτησης των αναγκών της ποινικής δικαιοσύνης. Η κατάσταση αυτή αποκαλύφθηκε αμετάκλητα μέσα από πρόσφατες υποθέσεις υψηλής δημοσιότητας, οι οποίες ανέδειξαν τις βαθιές παθογένειες του συστήματος και επιτάχυναν την ανάγκη για ριζική μεταρρύθμιση.
Τα νέα επιστημονικά πρωτόκολλα: Εγγύηση ενιαίας και αξιόπιστης διερεύνησης
Στον δυτικό κόσμο, η ιατροδικαστική διερεύνηση βασίζεται σε αυστηρά πρωτόκολλα. Στην Ελλάδα, όμως, μέχρι σήμερα:
- δεν υπήρχε κοινή διαδικασία,
- ο κάθε ιατροδικαστής μπορούσε να γράφει διαφορετικά πράγματα για την ίδια υπόθεση,
- δεν υπήρχε κανένας μηχανισμός ελέγχου της ποιότητας.
Η αναμόρφωση προβλέπει τη δημιουργία πέντε βασικών πρωτοκόλλων από ειδικές επιτροπές που περιλαμβάνουν ιατροδικαστές, νομικούς, δικαστές, εκπροσώπους υπουργείων και της Πυροσβεστικής. Αυτά αφορούν:
- Παιδική κακοποίηση
- Εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας (βιασμοί)
- Μαζικές καταστροφές
- Οργάνωση και λειτουργία των υπηρεσιών
- Διαχείριση άγνωστων σορών
Τα πρωτόκολλα:
- καθορίζουν συγκεκριμένες διαδικασίες,
- διασφαλίζουν επιστημονική ομοιομορφία,
- καθιστούν κάθε έκθεση αξιολογήσιμη και αξιόπιστη.
Εάν ο ιατροδικαστής αποκλίνει από τη διαδικασία, η έκθεση θεωρείται ελλιπής — για πρώτη φορά μπαίνει σαφές πλαίσιο ποιότητας.
Ο νέος Κώδικας Δεοντολογίας: Σαφείς κανόνες, λογοδοσία και πειθαρχικός έλεγχος
Μετά από δεκαετίες λειτουργίας χωρίς κανένα δεοντολογικό πλαίσιο, συντάσσεται για πρώτη φορά Κώδικας Δεοντολογίας των ιατροδικαστών.
Την επιτροπή προεδρεύει ο Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου κ. Νικόπουλος, με τη συμμετοχή:
- εκπροσώπων ιδιωτών και δημοσίων ιατροδικαστών,
- νομικών,
- του Γενικού Διευθυντή της υπηρεσίας.
Ο κώδικας:
- ορίζει καθήκοντα, όρια και συμπεριφορές,
- επιτρέπει την εφαρμογή πειθαρχικού δικαίου,
- θέτει σαφή πλαίσια λογοδοσίας σε περίπτωση παρέκκλισης.
Πρόκειται για μία θεμελιώδη αλλαγή που ενισχύει την αξιοπιστία του θεσμού.
Η επίδραση στην ποινική δικαιοσύνη: Ταχύτητα, ακρίβεια και θεσμική θωράκιση
Οι μεταρρυθμίσεις αναμένεται να προκαλέσουν καθοριστική αλλαγή στη λειτουργία της ποινικής δικαιοσύνης:
- Δραστική μείωση καθυστερήσεων
Μέχρι σήμερα, μία ιατροδικαστική έκθεση μπορούσε να εκδοθεί σε 3 έως 5 χρόνια, καθυστερώντας και τις δικαστικές αποφάσεις. Με την οργανωτική αναβάθμιση και την τυποποίηση, η διαδικασία επιταχύνεται σημαντικά.
- Ορθή αντιμετώπιση υποθέσεων
Τα νέα πρότυπα μειώνουν τον κίνδυνο λαθών και αποτρέπουν αποφάσεις που αποδίδουν ευθύνη σε ανεπαρκείς εξετάσεις.
- Νομοθετικές ρυθμίσεις για ευαίσθητους τομείς
Στο πλαίσιο της αναμόρφωσης προχωρούν και νέες ρυθμίσεις, όπως το ακαταδίωκτο των γιατρών που καταγγέλλουν περιστατικά παιδικής κακοποίησης, καλύπτοντας ένα σημαντικό νομικό κενό.
Αναβάθμιση υποδομών: Από χώρους ντροπής σε σύγχρονες υπηρεσίες
Όπως εξήγησε η Βασιλική Γιαβή, υπηρεσίες που μέχρι πριν από έναν χρόνο κανείς ντρεπόταν να μπει μέσα, σήμερα θυμίζουν άλλη χώρα.
Οι κτιριακές υποδομές αναβαθμίζονται συνολικά, εξοπλίζονται με σύγχρονα μέσα και οργανώνονται σύμφωνα με διεθνή πρότυπα.
Ο στόχος είναι διπλός:
- σεβασμός στον άνθρωπο, που βρίσκεται στο κέντρο της ιατροδικαστικής διαδικασίας,
- αξιοπιστία και ασφάλεια για το σύστημα απονομής δικαιοσύνης.
Η μεγάλη εικόνα: Ανάκτηση εμπιστοσύνης και κοινωνική θωράκιση
Η συνολική παθογένεια, με έλλειψη ελέγχου, συντονισμού, προσωπικού και εξοπλισμού, φάνηκε πιο έντονα σε περιπτώσεις όπως αυτές της Πάτρας.
Η αναμόρφωση στοχεύει:
- στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών,
- στη διασφάλιση ορθής και ενιαίας επιστημονικής διαδικασίας,
- στη δημιουργία ενός συστήματος που θωρακίζει την ποινική δικαιοσύνη,
- στην ενίσχυση του ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα των υπηρεσιών,
- στην κάλυψη θεσμικών και επιχειρησιακών κενών σε κρίσιμους τομείς.
Οι ιατροδικαστές, η Γενική Διεύθυνση, οι επιτροπές και ο Υπουργός Δικαιοσύνης έχουν «αγκαλιάσει» τη μεταρρύθμιση, βλέποντας τις υπηρεσίες να μεταμορφώνονται και τη χώρα να κάνει ένα μεγάλο βήμα μπροστά.
Συμπέρασμα
Η αναμόρφωση των ιατροδικαστικών υπηρεσιών δεν αποτελεί απλώς μία τεχνοκρατική αλλαγή. Είναι μία θεσμική τομή που επηρεάζει την ποιότητα της δικαιοσύνης, την προστασία των πιο ευάλωτων ομάδων και, τελικά, την ίδια την κοινωνική συνοχή.
Με ενιαία πρωτόκολλα, νέο κώδικα δεοντολογίας, αναβαθμισμένες υποδομές και σαφή πλαίσια λογοδοσίας, η Ελλάδα δημιουργεί έναν σύγχρονο, αξιόπιστο και ανθρώπινο μηχανισμό ιατροδικαστικής διερεύνησης — ένα σύστημα αντάξιο των αναγκών της κοινωνίας και των απαιτήσεων της δικαιοσύνης.
Για περισσότερες λεπτομέρειες και πλήρη ανάλυση της αναμόρφωσης, μπορείτε να ακούσετε ολόκληρη τη συνέντευξη της Βασιλικής Γιαβή στην εκπομπή «Υγείας Θέματα» του Peloponnisos FM 103,9:
Η «Πελοπόννησος» και το pelop.gr σε ανοιχτή γραμμή με τον Πολίτη
Η φωνή σου έχει δύναμη – στείλε παράπονα, καταγγελίες ή ιδέες για τη γειτονιά σου.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
