Peloponnisos FM 104.1

Ακούστε Live

Online Εφημερίδα

Η υψηλή ποίηση της Μεγάλης Εβδομάδας

30 Απρ. 2021 9:00

Πελοπόννησος Newsroom

Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας ακούγονται μια σειρά ύμνων των οποίων όμως η θρησκευτική χρήση έχει περιορίσει κατά κάποιον τρόπο την αξία τους στο συγκεκριμένο διάστημα και μένουν «ανενεργοί» τον υπόλοιπο χρόνο.

Και όμως, η υμνολογία της Μεγάλης Εβδομάδας αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα δείγματα της συνολικής εκκλησιαστικής ποίησης, ενώ η ορθόδοξη υμνολογία αποτελεί από μόνη της ένα ξεχωριστό κεφάλαιο του παγκόσμιου πολιτισμού.

Οπως σημειώνει ο Φίλιππος Τακόπουλος, θεολόγος στο Κολλέγιο Αθηνών για την σημασία της υμνολογίας της Μεγάλης Εβδομάδας: «Η αγίας μας Εκκλησίας μέσα από την εκκλησιαστική ποίηση και υμνολογία, τις ημέρες αυτές της Μεγάλης Εβδομάδος, έρχεται να φωτίσει την πορεία της ζωής των μελών της και να επανατοποθετήσει τις πνευματικές εκείνες πυξίδες και τους οδοδείκτες στον πνευματικό τους αγώνα με σκοπό την όδευση προς την Αγία Ανάσταση, όπου καλούνται πάντες αφού συσταυρωθούν μετά του σταυρωθέντος Χριστού να συναναστηθούν μετ’ Αυτού εορτάζοντες την λαμπροφόρο εκείνη ημέρα της Αναστάσεως».

Ο Φίλιππος Τακόπουλος μάλιστα επέλεξε για την «Π» χαρακτηριστικούς ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας, τους οποίους και σας παρουσιάζουμε.

Ἀντιìφωνον ΙΒ’

Ἦχος πλ. δ’
Ταìδε λεìγει Κυìριος τοῖς Ἰουδαιìοις. Λαοìς μου τὶ ἐποιìησά σοι, ἢ τί σοι παρηνωìχλησα; τουÌς τυφλουìς σου ἐφωìτισα, τουÌς λεπρουìς σου ἐκαθαìρισα, ἄνδρα ὄντα ἐπὶ κλιìνης ἠνωρθωσαìμην. Λαοìς μου, τὶ ἐποιìησά σοι, καὶ τὶ μοι ἀνταπεìδωκας; ἀντὶ τοῦ μαìννα χοληìν, ἀντὶ τοῦ ὕδατος ὄξος, ἀντὶ τοῦ ἀγαπᾶν με, σταυρῷ με προσηλωìσατε, οὐκεìτι στεìγω λοιποìν, καλεìσω μου τὰ ἔθνη, κἀκεῖνα μὲ δοξαìσουσι, συÌν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ πνευìματι, κἀγὼ αὐτοῖς δωρηìσομαι, ζωηÌν τηÌν αἰωìνιον.

Ἀντιìφωνον ΙΕ’

Ἦχος πλ. β’
Σηìμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξυìλου, ὁ ἐν ὕδασι τηÌν γῆν κρεμαìσας. Στεìφανον ἐξ ἀκανθῶν περιτιìθεται, ὁ τῶν Ἀγγεìλων Βασιλευìς. Ψευδῆ πορφυìραν περιβαìλλεται, ὁ περιβαìλλων τοÌν οὐρανοÌν ἐν νεφεìλαις. Ῥαìπισμα κατεδεìξατο, ὁ ἐν Ἰορδαìνῃ ἐλευθερωìσας τοÌν Ἀδαìμ. Ἣλοις προσηλωìθη, ὁ Νυμφιìος τῆς Ἐκκλησιìας. Λοìγχῃ ἐκεντηìθη, ὁ ΥἱοÌς τῆς Παρθεìνου. Προσκυνοῦμεìν σου τὰ Παìθη Χριστεì. Δεῖξον ἡμῖν, καὶ τηÌν ἔνδοξοìν σου Ἀναìστασιν.

Δοìξα ΠατριÌ… Ἦχος πλ.β’
Ἐξεìδυσαìν με τὰ ἱμαìτιά μου, καὶ ἐνεìδυσαìν με χλαμυìδα κοκκιìνην, ἔθηκαν ἐπὶ τηÌν κεφαληìν μου, στεìφανον ἐξ ἀκανθῶν, καὶ ἐπὶ τηÌν δεξιαìν μου χεῖρα, ἔδωκαν καìλαμον, ἵνα συντριìψω αὐτουìς, ὡς σκευìη κεραμεìως.

Καὶ νῦν… ἦχος ὁ αὐτοÌς
ΤοÌν νῶτοìν μου ἔδωκα εἰς μαστιìγωσιν, τὸ δὲ προìσωποìν μου οὐκ ἀπεστραìφη ἀπὸ αἰσχυìνης ἐμπτυσμαìτων, βηìματι Πιλαìτου παρεìστην, καὶ σταυροÌν ὑπεìμεινα, διὰ τηÌν τοῦ κοìσμου σωτηριìαν.

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ – ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΑΠΟΚΑΘΗΛΩΣΕΩΣ

Ἦχος β’

Σηìμερον σὲ θεωροῦσα, ἡ ἄμεμπτος Παρθεìνος, ἐν Σταυρῷ Λοìγε ἀναρτωìμενον, ὀδυρομεìνη μητρῷα σπλαìγχνα, ἐτεìτρωτο τηÌν καρδιìαν πικρῶς, καὶ στεναìζουσα ὀδυνηρῶς ἐκ βαìθους ψυχῆς, παρειαÌς συÌν θριξὶ καταξαιìνουσα, κατετρυìχετο, διὸ καὶ τοÌ στῆθος τυìπτουσα, ἀνεìκραγε γοερῶς. Οἴμοι θεῖον Τεìκνον! οἴμοι τὸ φῶς τοῦ Κοìσμου! τὶ ἔδυς ἐξ ὀφθαλμῶν μου, ὁ ἈμνοÌς τοῦ Θεοῦ; ὅθεν αἱ στρατιαὶ τῶν Ἀσωμαìτων, τροìμῳ, συνειìχοντο λεìγουσαι. Ἀκαταìληπτε Κυìριε δοìξα σοι.

Ἐπὶ ξυìλου βλεìπουσα, κρεμαìμενον Χριστεì, σὲ τοÌν παìντων Κτιìστην καὶ Θεοìν, ἡ σὲ ἀσποìρως τεκοῦσα, ἐβοìα, πικρῶς. Υἱέ μου, ποῦ τὸ καìλλος ἔδυ τῆς μορφῆς σου; οὐ φεìρω καθορᾶν σε, ἀδιìκως σταυρουìμενον, σπεῦσον οὖν ἀναìστηθι, ὅπως ἴδω κἀγωì, σοῦ τηÌν ἐκ νεκρῶν, τριηìμερον ἐξαναìστασιν.

Δοξαστικό αποστίχων Ἦχος πλ. α’

Ἰδιοìμελον
Σὲ τοÌν ἀναβαλλοìμενον, τὸ φῶς ὥσπερ ἱμαìτιον, καθελωÌν ἸωσηÌφ ἀπὸ τοῦ ξυìλου, συÌν Νικοδηìμῳ, καὶ θεωρηìσας νεκροÌν γυμνοÌν ἄταφον, εὐσυμπαìθητον θρῆνον ἀναλαβωìν, ὀδυροìμενος ἔλεγεν. Οἴμοι, γλυκυìτατε Ἰησοῦ! ὃν πρὸ μικροῦ ὁ ἥλιος ἐν Σταυρῷ κρεμαìμενον θεασαìμενος, ζοìφον περιεβαìλλετο, καὶ ἡ γῆ τῷ φοìβω ἐκυμαιìνετο, καὶ διεῤῥηìγνυτο ναοῦ τὸ καταπεìτασμα, ἀλλ’ ἰδοὺ νῦν βλεìπω σε, δι’ ἐμὲ ἑκουσιìως ὑπελθοìντα θαìνατον, πῶς σε κηδευìσω Θεέ μου; ἢ πῶς σινδοìσιν εἰληìσω; ποιìαις χερσὶ δὲ προσψαυìσω, τὸ σοÌν ἀκηìρατον σῶμα; ἢ ποῖα ᾄσματα μεìλψω, τῇ σῇ ἐξοìδῳ Οἰκτιìρμον; Μεγαλυìνω τὰ Παìθη σου, ὑμνολογῶ καὶ τηÌν Ταφηìν σου, συÌν τῇ Ἀνασταìσει, κραυγαìζων. Κυìριε δοìξα σοι.

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ – ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ

ΣΤΑΣΙΣ ΠΡΩΤΗ

Ἦχος πλ. α’ Τά Ἐγκωìμια

Ἡ ζωὴ ἐν ταìφῳ, κατετεìθης Χριστεì, καὶ Ἀγγεìλων στρατιαὶ ἐξεπληìττοντο, συγκαταìβασιν δοξαìζουσαι τηÌν σηìν.

Μεìτρα γῆς ὁ στηìσας, ἐν σμικρῷ κατοικεῖς, Ἰησοῦ παμβασιλεῦ ταìφῳ σηìμερον, ἐκ μνημαìτων τουÌς θανεìντας ἀνιστῶν.

Ὁ ὡραῖος καìλλει, παρὰ παìντας βροτουìς, ὡς ἀνειìδεος νεκροÌς καταφαιìνεται, ὁ τηÌν φυìσιν ὡραϊìσας τοῦ παντοìς.

Οἴμοι, φῶς τοῦ Κοìσμου! οἴμοι φῶς τὸ ἐμοìν! Ἰησοῦ μου ποθεινοìτατε ἔκραζεν, ἡ Παρθεìνος θρηνῳδοῦσα γοερῶς.

ΣΤΑΣΙΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

Ἦχος πλ. α’

Ἄξιοìν ἐστι, μεγαλυìνειν σε τοÌν Ζωοδοìτην, τοÌν ἐν τῷ Σταυρῷ ταÌς χεῖρας ἐκτειìναντα, καὶ συντριìψαντα τὸ κραìτος τοῦ ἐχθροῦ.

Ὄμμα τὸ γλυκυì, καὶ τὰ χειìλη σου πῶς μυìσω, Λοìγε; πῶς νεκροπρεπῶς δὲ κηδευìσω σε; φριìττων ἀνεβοìα ὁ Ἰωσηìφ.

Ὣσπερ πελεκαìν, τετρωμεìνος τηÌν πλευραìν σου Λοìγε, σουÌς θανεìντας παῖδας ἐζωìωσας, ἐπισταìξας ζωτικουÌς αὐτοῖς κρουνουìς.

Ἔφριξεν ἰδωìν, τὸ ἀοìρατον φῶς σε Χριστέ μου, μνηìματι κρυπτοìμενον ἄπνουν τε, καὶ ἐσκοìτασεν ὁ ἥλιος τὸ φῶς.

ΣΤΑΣΙΣ ΤΡΙΤΗ

Ἠχος γ’

Αἱ γενεαὶ πᾶσαι, ὕμνον τῇ ταφῇ σου, προσφεìρουσι, Χριστέ μου.

Ὢ γλυκύ μου ἔαρ, γλυκυìτατοìν μου τεìκνον, ποῦ ἔδυ σου τὸ καìλλος;

Ὢ φῶς τῶν ὀφθαλμῶν μου, γλυκυìτατοìν μου τεìκνον, πῶς ταìφω νῦν καλυìπτῃ;

Ἔῤῥαναν τοÌν ταìφον, αἱ Μυροφοìροι μυìρα, λιìαν πρωΐ ἐλθοῦσαι.

Τροπάριο «Τον ήλιον κρύψαντα…» του Γεωργίου Ακροπολίτου σε ήχο πλ. α΄

Ψάλλεται μετά την περιφορά του Επιταφίου

Τὸν ἥλιον κρύψαντα τὰς ἰδίας ἀκτίνας,
καὶ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ διαρραγέν, τῷ τοῦ Σωτῆρος θανάτῳ,
ὁ Ἰωσὴφ θεασάμενος, προσῆλθε τῷ Πιλάτῳ καὶ καθικετεύει λέγων·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, τὸν ἐκ βρέφους ὡς ξένον ξενωθέντα ἐν κόσμῳ·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ὁμόφυλοι μισοῦντες θανατοῦσιν ὡς ξένον·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ξενίζομαι βλέπειν τοῦ θανάτου τὸ ξένον·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὅστις οἶδεν ξενίζειν τοὺς πτωχούς τε καὶ ξένους·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν Ἑβραῖοι τῷ φθόνῳ ἀπεξένωσαν κόσμῳ·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ἵνα κρύψω ἐν τάφῳ, ὃς ὡς ξένος οὐκ ἔχει τὴν κεφαλὴν ποῦ κλῖναι·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ἡ Μήτηρ καθορῶσα νεκρωθέντα ἐβόα·
Ὦ Υἱὲ καὶ Θεέ μου, εἰ καὶ τὰ σπλάγχνα τιτρώσκομαι,
καὶ καρδίαν σπαράττομαι, νεκρόν σε καθορῶσα,
ἀλλὰ τῇ σῇ ἀναστάσει θαρροῦσα μεγαλύνω.
Καὶ τούτοις τοίνυν τοῖς λόγοις δυσωπῶν τὸν Πιλᾶτον
ὁ εὐσχήμων λαμβάνει τοῦ Σωτῆρος τὸ σῶμα,
ὃ καὶ φόβῳ ἐν σινδόνι ἐνειλήσας καὶ σμύρνῃ, κατέθετο ἐν τάφῳ
τὸν παρέχοντα πᾶσι ζωὴν αἰώνιον καὶ τὸ μέγα ἔλεος.

ΜΕΓΑΛΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ – ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΟΡΘΡΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

Από τον Αναστάσιμο Κανόνα

Νῦν παìντα πεπληìρωται φωτοìς, οὐρανοìς τε καὶ γῆ, καὶ τὰ καταχθοìνια, ἑορταζεìτω γοῦν πᾶσα κτιìσις, τηÌν Ἔγερσιν Χριστοῦ, ἐν ᾗ ἐστερεìωται.

Θαναìτου ἑορταìζομεν νεìκρωσιν Ἅδου τηÌν καθαιìρεσιν, ἄλλης βιοτῆς, τῆς αἰωνιìου ἀπαρχηìν, καὶ σκιρτῶντες ὑμνοῦμεν τοÌν αἴτιον, τοÌν μοìνον εὐλογητοÌν τῶν Πατεìρων, ΘεοÌν καὶ ὑπερεìνδοξον.

Ὢ θειìας, ὢ φιìλης, ὢ γλυκυταìτης σου φωνῆς, μεθ’ ἡμῶν ἀψευδῶς γαìρ, ἐπηγγειìλω ἔσεσθαι, μεìχρι τερμαìτων αἰῶνος Χριστεì, ἣν οἱ πιστοιì, ἀìγκυραν ἐλπιìδος, κατεìχοντες ἀγαλλοìμεθα.

Αίνοι

Στιìχ. Οὕτως ἀπολοῦνται οἱ ἁμαρτωλοὶ ἀπὸ προσωìπου τοῦ Θεοῦ, καὶ οἱ διìκαιοι εὐφρανθηìτωσαν.

Αἱ Μυροφοìροι γυναῖκες, ὄρθρου βαθεìος, ἐπιστᾶσαι προÌς τὸ μνῆμα τοῦ Ζωοδοìτου, εὗρον Ἀìγγελον, ἐπὶ τοÌν λιìθον καθηìμενον, καὶ αὐτοÌς προσφθεγξαìμενος, αὐταῖς οὕτως ἔλεγε. Τὶ ζητεῖτε τοÌν ζῶντα μετὰ τῶν νεκρῶν; τὶ θρηνεῖτε τοÌν ἄφθαρτον ὡς ἐν φθορᾷ; ἀπελθοῦσαι κηρυìξατε, τοῖς αὐτοῦ Μαθηταῖς.

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω