Χριστίνα Κόκκοτα

Η πρώτη μου επαφή με το έργο του Ιταλού συγγραφέα Στέφανο Μασσίνι ήταν το 2015, όταν παρακολούθησα στο θέατρο act την «Ανεπίδεκτη Διόρθωσης» (Donna non Deducabile, 2007) ένα θεατρικό ντοκουμέντο – δοκίμιο αφιερωμένο στη μνήμη της ασυμβίβαστης και ακτιβίστριας δημοσιογράφου Aννας Πολιτκόφσκαγια, θύματος του ρωσικού πολιτικού κατεστημένου.

Εκτοτε, το συγγραφικό του άστρο ανέβαινε διαρκώς με σημείο αποκορύφωσης το έργο του «Η Τριλογία των Λήμαν Μπράδερς» (The Lehman Trilogy), ένα αυθεντικό θεατρικό αφήγημα, που προκάλεσε και διήγειρε το ενδιαφέρον της παγκόσμιας κοινότητας, παίχθηκε σε μεγάλες σκηνές του κόσμου και βραβεύτηκε, σκηνοθετημένο από σπουδαίους σκηνοθέτες του μεγέθους του Λούκα Ρονκόνι και του Σαμ Μέντες. Στην απογείωση του έργου συνέβαλε όχι μόνο η περιέργεια του κοινού για πρόσωπα και γεγονότα, που επηρέασαν τις τύχες του πλανήτη, αλλά και η θεατρικά παραγωγική οπτική του Μασσίνι πάνω σ’ αυτά.

Μέσα από μια ιστορία μετανάστευσης, φιλοδοξίας, επικής οικονομικής επιτυχίας, κοινωνικής και πολιτικής ανόδου αλλά και πτώσης και ερειπίων, ο συγγραφέας τολμά να αφηγηθεί, διά μέσου των αδελφών Λήμαν και των απογόνων τους, την ιστορία του σύγχρονου καπιταλισμού και του ρόλου του στη διαμόρφωση της σύγχρονης Αμερικής. Με ευρηματική αφήγηση και ζωηρή θεατρική γλώσσα, καλύπτει στο δικαιολογημένα εκτεταμένο έργο του μια ιστορική διαδρομή 160 και πλέον χρόνων: από τα μέσα του 19^ου αι., τον Αμερικανικό Εμφύλιο και τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έως το κραχ του 1929 και τη Μεγάλη Απογοήτευση (Great Depression), που ακολούθησε, φθάνοντας μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο,  τον μύθο του αμερικανικού ονείρου και την οικονομική κρίση του 2008.

Το 1844 τρεις αδελφοί γερμανοεβραϊκής καταγωγής -οι Χένρυ, Εμάνουελ και Μάγερ Λήμαν- αφήνοντας πίσω τους όνομα και πατρίδα, μεταναστεύουν από τη Βαυαρία στην Αλαμπάμα, προς αναζήτηση της ευκαιρίας για μια καλύτερη ζωή στη χώρα του καπιταλιστικού παραδείσου. Σύντομα το εμπορικό μικρομάγαζο της Αλαμπάμα δεν τους χωράει. Αρχίζουν να επενδύουν σε κάθε τομέα, που θα τους αποφέρει κέρδος – εμπόριο βάμβακος και καπνού, σιδηροδρόμους, χρηματιστήριο, ίδρυση της ομώνυμης Τράπεζας Επενδύσεων -χτίζοντας μέσω τριών διαδοχικών γενεών και των απογόνων τους μια οικονομική δυναστεία, που θα κυριαρχήσει αδιατάρακτα μέχρι το μοιραίο 2008. Είναι το έτος, που η διογκωμένη φούσκα θα σκάσει θορυβωδώς και η κατάρρευση της Λήμαν Μπράδερς θα αφήσει το δραματικό της αποτύπωμα σε όλον τον πλανήτη, λίγο προτού συμπληρωθεί η πρώτη δεκαετία του αιώνα, που διανύουμε.

Ο Μασσίνι δεν αφήνει τη γραφή του να επηρεαστεί από την ιλιγγιώδη αναρρίχηση των Λήμαν. Ωθεί τους θεατές να κατανοήσουν την άνοδο και την πτώση της παντοδύναμης οικογένειας με όρους μαρξιστικής ερμηνείας, καθώς παρακολουθούν τη διαδρομή του ανθρώπου -ελεύθερου για δημιουργία- να συνθλίβεται στις μυλόπετρες της αλλοτρίωσής του από το καπιταλιστικό σύστημα. Είτε με όρους αρχαίας τραγωδίας καθώς οι ήρωες του έργου, παρασυρμένοι από τη δίνη της δύναμης και της εξουσίας και αδύναμοι να συνειδητοποιήσουν ότι η αιωνιότητα της ευημερίας είναι ασύλληπτη, ξεχνούν τα όριά τους, υποκύπτοντας τελικά στο αναπόφευκτο του ανθρώπινου πεπρωμένου. Αλλωστε, όταν η πίστη στο πρωταρχικό όραμα για μια καλύτερη ζωή εξατμισθεί, καθώς ο χρόνος και το σύστημα δουλεύουν σε βάρος του, δεν μένει τίποτα από το αμερικάνικο όνειρο παρά ένα τραχύ και βίαιο ξύπνημα.

Στην Ελλάδα «η Τριλογία των Λήμαν Μπράδερς» παρουσιάζεται για πρώτη φορά κατά την τρέχουσα χειμερινή σεζόν στο θέατρο «Ιλίσια». Ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, έχοντας στη διάθεσή του τη ρέουσα μετάφραση της Κοραλίας Σωτηριάδου και προπάντων μια τριπλέτα άξιων ερμηνευτών, ενορχήστρωσε σκηνοθετικά το έργο, κινούμενος στο μεταίχμιο μεταξύ της πολιτικής και της τραγικής ανάγνωσής του.

Με φόντο το γεωμετρικών σχημάτων λειτουργικό και ευπροσάρμοστο στις διαφορετικές συνθήκες σκηνικό της Ευαγγελίας Θεριανού και την ευθύβολη συμβολή της μουσικής του Θοδωρή Οικονόμου, απόλυτα εναρμονισμένης με τη  μεταιχμιακή σκηνοθετική γραμμή, τρεις ευέλικτοι και ευάγωγοι ηθοποιοί, οι Μάκης Παπαδημητρίου, Αργύρης Ξάφης και Μιχάλης Οικονόμου, όχι μόνο υποδύονται με εξαιρετικό σθένος και σκηνική αντοχή τους αδελφούς Λήμαν αλλά και επωμίζονται πολλαπλούς δευτερεύοντες ρόλους, που απορρέουν από την αφήγηση, μεταπηδώντας με άνεση από τον ένα στον άλλον, αν και κρατούν σταθερή την όψη τους (μέσα στα στυλιστικά αυστηρά κοστούμια της Κλαιρ Μπρέισγουελ).

Ενα ρεσιτάλ ερμηνείας, που εξαργυρώνεται με την ανταπόκριση του κοινού. Μια ευτυχής σκηνική σύνθεση από το θέατρο του Νέου Κόσμου, η οποία και για το θέμα της και για τη σκηνική της πραγμάτωση πληροί όλες τις προϋποθέσεις για να αναδειχθεί παράσταση της χρονιάς.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News