Κοινοτοπία: Η μπλε-λιλά-μωβ πινελιά της Γιακαράντας στο αστικό μας τοπίο

Μπορεί να μην το έχουμε προσέξει αλλά και αν το έχουμε παρατηρήσει ίσως να μην έχουμε συνειδητοποιήσει την ομορφιά που χαρίζει σε πολλές γειτονιές και δρόμους της πόλης μας για καμιά 40αρια μέρες κάθε χρόνο στην εποχή της ανθοφορίας της η Γιακαράντα.

Η Κωνσταντινουπόλεως όταν δεν την κλαδεύουν-αποψιλώνουν όπως εφέτος, η Αυστραλίας, τα Υψηλά Αλώνια, η Έλληνος Στρατιώτου και δεκάδες άλλα σημεία της πόλης αποκτούν ένα ιδιαίτερο χρώμα αν κοιτάξει κανείς λίγο πιο ψηλά αλλά και όταν αρχίσουν να πέφτουν τα λουλούδια θα αντικρίσει ένα στρώμα μπλε-λιλά-μωβ να σπάει τη μονοτονία της ασφάλτου και του γκρι που μας περιβάλει.

Δεν είναι μόνο η Πάτρα που φιλοξενεί Γιακαράντες, στην Αθήνα η κεντρική αλέα που οδηγεί από τη λεωφόρο Αμαλίας στο Ζάππειο Μέγαρο, πολλές οδοί όπως η Αθηνάς, η Ρηγίλλης, η Καπνικαρέα και δεκάδες-εκατοντάδες άλλα σημεία της αλλάζουν χρώμα τέτοια εποχή. Στην Ελλάδα το πιθανότερο είναι ότι έφτασε το 1839 μαζί με τα 15.000 καλλωπιστικά φυτά που έφερε από τη Γένοβα ο αρχικηπουρός της βασίλισσας Αμαλίας για τη δημιουργία του Εθνικού (τότε Βασιλικού) Κήπου.

Σήμερα, άπειρες Γιακαράντες ανθίζουν στο Μπουένος Αϊρες, στη Νάπολι, στο Σίδνεϊ στο Περθ κ.α. Και οι ποιητές τις υμνούν. Μόνο στις λεωφόρους του Λος Αντζελες είναι φυτεμένες είκοσι χιλιάδες και περισσότερες από πενήντα χιλιάδες στην Πρετόρια. Και όταν ανθίζουν στην Πρετόρια, η πρωτεύουσα της Νότιας Αφρικής μετατρέπεται σε μια ονειρική μενεξεδένια πολιτεία.

Η Γιακαράντα είναι δέντρο των υποτροπικών και τροπικών περιοχών της Νότιας Αμερικής. Φυτευόμενη στο κατάλληλο εδαφοκλιματικό περιβάλλον, φτάνει στην ηλικία των 150 έως 200 χρόνων. Το λίκνο της εντοπίζεται στη Βολιβία και στην Αργεντινή, όπου αυτοφυείς πληθυσμοί της απαντώνται σε υψόμετρο από 500 έως 2400μ. Στις τροπικές περιοχές φύεται κυρίως στα υψίπεδα ενώ στις υποτροπικές σε χαμηλότερο υψόμετρο καθώς είναι φυτό ευαίσθητο στο ψύχος. Η απόλυτη ελάχιστη θερμοκρασία στις φυσικές οικοθέσεις της είναι 5C ενώ η μέση μηνιαία ανώτερη 34C.

Η Γιακαράντα είναι ένα πολυετές φυλλοβόλο ή ημιαειθαλές δέντρο αποτελούμενο – κυρίως – από έναν κορμό και βλαστούς ανοικτούς, μέτρια διακλαδισμένους.

Η κόμη της είναι λεπτής υφής, αραιή και ασύμμετρη με ακανόνιστο περίγραμμα. Την περίοδο της ανθοφορίας, και σε αυτό το φυτό η κόμη εξαφανίζεται κυριολεκτικά κάτω από το πλήθος των λουλουδιών.

Τα σωληνοειδούς σχήματος άνθη είναι ερμαφρόδιτα. Το εκπληκτικό χρώμα τους ποικίλει ως προς την απόχρωση του μπλε – άλλοτε είναι μπλε-μωβ, κάποιες φορές λιλά-μωβ και κάποιες άλλες μπλε της λεβάντας. Ο καρπός της Γιακαράντας, είναι κάψα σφαιρικού-πεπλατυσμένου σχήματος.

Η Γιακαράντα δεν αντέχει τις χαμηλές θερμοκρασίες και τον παγετό. Οι ελάχιστες θερμοκρασίες, που αποτελούν και το κατώτερο όριο αντοχής της, κυμαίνονται μεταξύ -1 και -4°C. Με τις υψηλές θερμοκρασίες η συμπεριφορά του φυτού είναι εξαιρετική. Η AHS κατατάσσει το φυτό στις ζώνες 6-11 και πράγματι, θερμοκρασίες που συχνά φτάνουν τους 40°C δεν έχουν καμιά αρνητική επίδραση στο φυτό.

Αξίζει να σημειωθεί, πως για την πλούσια ανθοφορία του δέντρου συμβάλλουν τόσο ο σχετικά κρύος χειμώνας όσο και η σχετικά θερμή άνοιξη. Έτσι εξηγείται και η – πολλές φορές – ανύπαρκτη ή σπάνια ανθοφορία του δέντρου, όταν φυτεύεται σε χαμηλό υψόμετρο ή κοντά στη θάλασσα στους τροπικούς.

H Γιακαράντα χρησιμοποιείται ως καλλωπιστικό φυτό, χάρις στο πανάλαφρο φύλλωμά της, στην εξαιρετικά ενδιαφέρουσα φόρμα που μπορεί να έχει και φυσικά χάρις στην πλούσια ανθοφορία της, η οποία κάτω από ιδανικές συνθήκες διαρκεί από 50 έως 60 ημέρες.

Παράλληλα στις αστικές φυτεύσεις, αντέχει στο εξαιρετικά επιβαρυμένο περιβάλλον των πόλεων – όπως απεδείχθη στην Αθήνα για παράδειγμα, τη δύσκολη εποχή της αιθαλομίχλης και των συναφών αέριων ρύπων της ατμόσφαιρας

 

Στην ποίηση…..

Kerk Str. Oost, Pretoria, Transvaal

 

Οι τζακαράντες παίζοντας καστανιέτες και χορεύοντας

ρίχναν γύρω στα πόδια τους ένα μενεξεδένιο χιόνι.

Αδιάφορα όλα τ’ άλλα, κι αυτό

Το Βένουσμπεργκ της γραφειοκρατίας με τους διπλούς

του πύργους και τα διπλά του επίχρυσα ρολόγια

ναρκωμένο βαθιά σαν ιπποπόταμος μες στο γαλάζιο.

Και τρέχαν τ’ αυτοκίνητα δείχνοντας

γυαλιστερές πλάτες όπως τα δελφίνια.

Στο τέλος του δρόμου μάς περίμενε

δρασκελώντας αργόσχολα μες στο κλουβί του

ο ασημένιος φασιανός της Κίνας

ο Ευπλόκαμος Νυχθήμερος, όπως τον λένε.

Και να σκεφτείς πως ξεκινήσαμε αποχαιρετώντας

με την καρδιά γεμάτη σκάγια

τον Ονοκρόταλο τον Πελεκάνο — αυτόν

που είχε ένα ύφος τσαλαπατημένου πρωθυπουργού

στο ζωολογικό κήπο του Καΐρου.

Οχτώβρης 1941

Γ. Σεφέρη από το Ημερολόγιο Καταστρώματος Β’

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω