Κύματα από τα βάθη: Τι αποκάλυψαν οι επιστήμονες για το φαινόμενο που συγκλόνισε τη Σαντορίνη το 2025
Μια πρώτη ολοκληρωμένη επιστημονική εξήγηση για τη σπάνιας έντασης σεισμική δραστηριότητα αρχών 2025 στη Σαντορίνη δίνουν ερευνητές από διεθνή ομάδα, στην οποία συμμετέχουν και Έλληνες. Η μελέτη στο Science αποκαλύπτει μια εντυπωσιακών διαστάσεων μαγματική διείσδυση, που εξαπλώθηκε σε βάθος μεγαλύτερο των 10 χιλιομέτρων, δημιουργώντας χιλιάδες σεισμούς σε ελάχιστο χρόνο.
Μια τεράστια μαγματική φλέβα, ικανή –όπως υπολογίζουν οι επιστήμονες– να γεμίσει 200.000 ολυμπιακές πισίνες, βρίσκεται πίσω από την έξαρση των σεισμών που αναστάτωσε τη Σαντορίνη στις αρχές του 2025. Η διεθνής έρευνα, δημοσιευμένη στο Science, αξιοποίησε 25.000 σεισμούς ως «εικονικούς μετρητές τάσης» για να χαρτογραφήσει με πρωτόγνωρη ακρίβεια την πορεία του μάγματος κάτω από τον θαλάσσιο βυθό.
Η διεθνής ομάδα επιστημόνων, στην οποία συμμετείχαν και Έλληνες ερευνητές, κατέληξε στα πρώτα ασφαλή συμπεράσματα για την προέλευση των χιλιάδων σεισμών που σημειώθηκαν στη Σαντορίνη στις αρχές του 2025. Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science, καταγράφει ότι η δραστηριότητα προκλήθηκε από μια τεράστια μαγματική διείσδυση – ένα κατακόρυφο στρώμα μάγματος που εξαπλώθηκε σε μήκος άνω των 20 χιλιομέτρων και σε βάθος μεγαλύτερο των 10 χιλιομέτρων κάτω από τον θαλάσσιο πυθμένα.
Οι ερευνητές περιγράφουν τον όγκο του μάγματος με εντυπωσιακές αναλογίες: επαρκεί για να γεμίσει σχεδόν 200.000 ολυμπιακές πισίνες, να κατασκευάσει 200 Μεγάλες Πυραμίδες της Γκίζας, να επαναλάβει το μέγεθος της Ακρόπολης περίπου 200 φορές ή να «χτίσει» το Empire State Building 500 φορές. Με λίγες λέξεις, αρκετό υλικό για να καλύψει ολόκληρο το Μανχάταν ή τα νησιά Βερμούδες με στρώμα μάγματος πάχους 9 μέτρων.
Η δραστηριότητα εκείνης της περιόδου, μοναδική σε πλήθος σεισμών σε τόσο περιορισμένο χρονικό διάστημα, περιελάμβανε εκατοντάδες αισθητούς σεισμούς – ορισμένοι άνω των 5 Ρίχτερ – και προκάλεσε τοπική κατάσταση έκτακτης ανάγκης, κλείσιμο σχολείων και ανησυχία μεταξύ κατοίκων και επισκεπτών. Το κυριότερο ζήτημα τότε ήταν αν η έξαρση προερχόταν από ηφαιστειακή δραστηριότητα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε έκρηξη ή αν αποτελούσε προοίμιο μεγαλύτερου τεκτονικού σεισμού, όπως εκείνου των 7,7 βαθμών το 1956.
Η ερευνητική ομάδα κατέγραψε την αιτία της κρίσης χρησιμοποιώντας προηγμένα συστήματα μηχανικής μάθησης που προσδιόρισαν με λεπτομέρεια τις θέσεις περισσότερων από 25.000 σεισμών. Οι σεισμοί αυτοί λειτούργησαν ως «μετρητές τάσης» στο υπέδαφος, επιτρέποντας τη χαρτογράφηση της κίνησης του μάγματος με ακρίβεια που δεν είχε επιτευχθεί ξανά.
Τα ευρήματα αναδεικνύουν μια μαγματική φλέβα που διείσδυσε στο υπέδαφος προκαλώντας τη σεισμική δραστηριότητα, αποκλείοντας την ολίσθηση τεκτονικών ρηγμάτων ως κύρια αιτία. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η διαδικασία δεν ήταν σταδιακή ούτε ομαλή. Αντίθετα, το μάγμα μετακινήθηκε σε κύματα: άνοιγε νέες ρωγμές, έκλεινε άλλες και προωθούνταν προς τα εμπρός σε παλμούς πίεσης, δημιουργώντας σεισμούς με καταρρακτώδη ρυθμό.
Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι αυτή η κυματική διαδικασία μαγματικών διεισδύσεων αποτελεί πιθανό βασικό μηχανισμό σε πολλά ενεργά ηφαίστεια του κόσμου. Παράλληλα, οι τεχνικές που αναπτύχθηκαν μπορούν να βοηθήσουν στη μελλοντική παρακολούθηση σεισμικών κρίσεων σε πραγματικό σχεδόν χρόνο, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου η δραστηριότητα εντοπίζεται βαθιά στη θάλασσα ή σε μεγάλα βάθη, μακριά από τα παραδοσιακά όργανα μέτρησης.
Η Σαντορίνη, τμήμα του ελληνικού ηφαιστειακού τόξου, έχει γνωστό ιστορικό ισχυρών ηφαιστειακών εκρήξεων, με κορυφαία τη μινωική έκρηξη γύρω στο 1620 π.Χ. Αν και η κρίση του 2025 δεν εξελίχθηκε σε έκρηξη, η μελέτη υπογραμμίζει τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι τοπικές κοινωνίες και τη σημασία της υψηλής ακρίβειας γεωφυσικής παρακολούθησης.
Η «Πελοπόννησος» και το pelop.gr σε ανοιχτή γραμμή με τον Πολίτη
Η φωνή σου έχει δύναμη – στείλε παράπονα, καταγγελίες ή ιδέες για τη γειτονιά σου.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
