Μαθήματα και διδάγματα

Ο Ανδρέας Τσώκος είναι πολιτευτής Αχαΐας ΝΔ

Η επέτειος των 50 ετών από τη Μεταπολίτευση έχει έντονα πανηγυρικό και συμβολικό χαρακτήρα.

Επιβάλλει αποτιμήσεις για το παρελθόν και στοχασμό για το μέλλον, για τον προσανατολισμό της πατρίδας σε έναν ταχύτατα μεταβαλλόμενο κόσμο, με προκλήσεις, κρίσεις και ευκαιρίες.

Οφείλουμε να προσεγγίζουμε τις ιστορικές επετείους με περίσκεψη και σοβαρότητα. Η απόδοση της πρέπουσας τιμής στο «1974» εγείρει δυσκολίες.

Πέντε δεκαετίες συνεχών αλλαγών πέρασαν και για πρώτη φορά στην ιστορία έχουμε μισό αιώνα Δημοκρατία, ειρήνη και ηρεμία. Η παρακαταθήκη είναι πολύτιμη. Αναμφίβολα, από μερίδα πολιτών που βίωσαν την εποχή, υπάρχουν και αρνητικά συναισθήματα, όπως η επιβολή των μνημονίων. Στο τέλος, όμως, πρέπει να θυμόμαστε τι αφήνει για το μέλλον η περίοδος, τι μαθήματα μας δίνει και τα θετικά που έχουμε καταφέρει όλοι μαζί.

Είναι μισός αιώνας ομαλής, ειρηνικής και προοδευτικής πορείας. Η χώρα άφησε πίσω τραύματα του παρελθόντος και στη συνείδηση των πολιτών εδραιώθηκαν οι δημοκρατικοί θεσμοί.

Στη διετία 1974-76, συντελέστηκαν μεγάλες πολιτικές τομές, που ορίζουν τη Μεταπολίτευσης. Από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, τα γεγονότα της Κύπρου, την άφιξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή (Ιούλιο 1974), όπου οδηγηθήκαμε σε σημαδιακά γεγονότα: στις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου, στο δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου και στη δίκη των πρωταιτίων της Χούντας (1975).
Κορυφαία στιγμή προς την ευημερία και ανάπτυξη υπήρξε -αφού σηματοδότησε την επάνοδο της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι- η επανεπικύρωση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και η ένταξή μας στην ΕΟΚ.

Η Μεταπολίτευση υπήρξε, παράλληλα με την πολιτειακή μετάβαση, μια κοινωνική και πολιτισμική τομή, με τη φιλελευθεροποίηση ηθών και προτύπων, εμβάθυνση στην ισότητα των φύλων, ελευθερία της πολιτικής και καλλιτεχνικής έκφρασης, κοινωνική κινητικότητα και εξωστρέφεια. Η Ελλάδα κατάφερε να γίνει μια σύγχρονη δημοκρατική και αστικοποιημένη κοινωνία, με τους νέους στο κέντρο της εικόνας, διεκδικώντας τη θέση τους με ευκαιρίες για όλους.

Αυτό, που τότε είχε αποκληθεί το «ελληνικό θαύμα» μπορεί να φαίνεται σήμερα δεδομένο, αλλά τίποτα στη σύγχρονη Δημοκρατία δεν είναι αυτονόητο. Η κατάκτηση της Φιλελεύθερης Δημοκρατίας και της Δυτικής ευρωπαϊκής ταυτότητας έγινε με μεγάλο κόπο. Εάν κάτι πρέπει να αφήσει η επέτειος από τη Μεταπολίτευση είναι η ανάγκη της διαρκούς προσπάθειας, η συνειδητοποίηση ότι ποτέ στη ζωή δεν υπάρχει συγκεκριμένο τέλος. Η Δημοκρατία και η κοινωνία επέδειξαν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα και άντλησαν δύναμη από το πλούσιο μεταπολιτευτικό κεκτημένο. Σήμερα μπορούμε να αντιμετωπίσουμε με καλύτερες προϋποθέσεις, αναστοχαζόμενοι πάνω στις κατακτήσεις και τις παθογένειες, τις πολύπλευρες προκλήσεις του μέλλοντος.

Εάν θέλουμε να έχουμε μια Δημοκρατία με στιβαρές αρχές Ελευθερίας και Δικαιοσύνης, πρέπει να είναι μια «μαχόμενη Δημοκρατία», όπως χαρακτηρίστηκε και ορίστηκε 7 Ιουνίου του 1975, στο Σύνταγμα, που έχουμε ακόμη και κατά την κρίση της δεκαετίας του 2010 απέδειξε ότι έχει την ικανότητα να αναγνωρίζει τα σοβαρά πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα και να κρατά στέρεες τις βάσεις του πολιτεύματος.

Οπως η Δημοκρατία πρέπει να προστατεύεται ενεργά για να προοδεύσει, έτσι και η προσπάθειά μας πρέπει να είναι συνεχής, για να έχουμε συνεπή και συνετή, ρεαλιστική και αξιόπιστη πολιτική, που αντιστοιχεί σε ένα μέλος της ΕΕ, σε μια ταραγμένη περιοχή του πλανήτη.

Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Τσάτσου στην ψήφιση του Συντάγματος: «Η αρετή των πολιτευμάτων κατά μικρότερον ποσοστόν προέρχεται από τους νόμους και κατά πολύ μεγαλύτερον από τους ανθρώπους, οι οποίοι το εφαρμόζουν».

Η Μεταπολίτευση σφράγισε την εθνική μας εξέλιξη, αποτελώντας σημαντική παρακαταθήκη για τα χρόνια που έρχονται. Οι γενιές των γονιών μας, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις, εργάστηκαν σκληρά για την εδραίωση της Δημοκρατίας και συνακόλουθα της πλέον ευημερούσας περιόδου του Ελληνικού κράτους, την οποία απολαμβάνουμε και οφείλουμε να παραδώσουμε, όπως μας την παρέδωσαν, με ένα καλύτερο αύριο για τα παιδιά μας!