Μεγάλες φουρτούνες

Κωνσταντίνος Μάγνης

Στα «Εγκλήματα της Οδού Μοργκ», στυγερά, αποτρόπαια και ανεξήγητα σε σχέση με τους φυσικούς κανόνες, αποδείχθηκε ότι δολοφόνος ήταν ένας πίθηκος. Τσάμπα έκανε ο Εντγκαρ Αλαν Πόε τον αναγνώστη να σπάει το κεφάλι του πώς στο καλό ο δράστης τρύπωνε σε διαμερίσματα στα οποία άνθρωπος τεχνικά δεν θα μπορούσε να έχει πρόσβαση. Πάει καιρός που το διαβάσαμε, και δεν μπορούμε να θυμηθούμε τι κίνητρο μπορούσε να έχει ένας πίθηκος να δολοφονεί τον ξένο κόσμο. Από τότε πάντως κάθε φορά που πέφταμε σε μαϊμού περιοριζόμαστε στα πολύ τυπικά για να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο. Ουχ: Σας προδώσαμε το τέλος του διηγήματος. Η αλήθεια είναι ωστόσο ότι στα έργα του Πόε δεν έχει και μεγάλη σημασία το τέλος. Κυρίως τον ενδιαφέρουν όσα έχουν προηγηθεί, μια εργώδης προσπάθεια να σε κάνει να φρίξεις.

Φρίττεις «μια χαρά» και στην πραγματική ζωή. Όπως στην περίπτωση του φαραωνικού ιστιοφόρου που το κατάπιε μια καταιγίδα στη Σικελία, μαζί με αρκετούς από τους μεγαλόσχημους επιβάτες του. Δεν ήξερες με τι να πρωτοσυγκλονιστείς. Με την καταιγίδα; Με τις προδιαγραφές του σκάφους; Με την τραγική ειρωνεία του θανάτου των επιβατών που έπεσαν θύματα της ίδιας της ισχύος τους, καθόσον ο μέτριος άνθρωπος δεν θα έτριβε ιστιοφόρο πενήντα μέτρων στα μούτρα του Αιόλου; Ή με τη μυθιστορηματική έκβαση της τύχης του κεντρικού ήρωα, που λίγο καιρό νωρίτερα είχε απαλλαγεί από μια δικαστική περιπέτεια από εκείνες που για να καταλάβεις τη φύση τους χρειάζεσαι ντοκτορά στο σύγχρονο εμπορικό δίκαιο της εποχής του νεοκαπιταλισμού; Οι σεναριογράφοι των σειρών του Νέτφλιξ έχουν ήδη τους ήρωές τους για ένα σίριαλ που θα σπάσει ταμεία. Ο τίτλος θα μπορούσε να είναι Υβρις. Όπως και το όνομα του σκάφους. Μπαγιέσιαν το έλεγαν κανονικά, σα να λέμε το σκάφος του σύγχρονου μπαγάσα.

Οι σεναριογράφοι της διπλανής πόρτας δεν αρκούνται σ’ αυτά. Προεξοφλούν αστυνομικού χαρακτήρα εξήγηση στην τραγωδία. Ο καπετάνιος σήκωσε την καρίνα, προκειμένου να μεταβληθούν οι όροι ισορροπίας του σκάφους δυσμενώς, ενόψει της κακοκαιρίας. Θα μπορούσε να πνιγεί και ο ίδιος, αντιτείνεις, αλλά έχουν έτοιμη την απάντηση: Όχι, και η απόδειξη είναι ότι δεν πνίγηκε. Και γιατί ο πίθηκος να σκοτώσει τον κόσμο; Διότι εξυπηρετούσε σχέδιο αντίπαλων επιχειρηματικών δικτύων ή και μυστικών υπηρεσιών που θα έπαιρναν τη ρεβάνς του συστήματος. Η εντολή ήταν, πήγαινέ τους με το σκάφος στα ανοιχτά, και μόλις δεις μπουμπουνητά, σήκω την καρίνα, άνοιξε τη μπουκαπόρτα, ξέχνα τα φινιστρίνια ανοιχτά, και πού’ σαι:

Βεβαιώσου ότι θα είναι ψιλοπιωμένοι στις καμπίνες τους, μακριά από λέμβους. Πάρε τώρα τα μισά της αμοιβής. Και τα άλλα μισά άμα στεγνώσεις. Και πού’ σαι: Μην έχεις τα λεφτά πάνω σου, γιατί ναυαγό με ένα εκατομμύριο στην τσέπη ούτε η Αθηνά δεν πρόβλεψε όταν έριχνε τον Οδυσσέα στις ακτές της Κέρκυρας, να τον εντοπίσει η Ναυσικά πάνω στο κρίκετ.

Κάπως έτσι, η πραγματικότητα σπάει τα ταμεία με τη βοήθεια της φαντασίας του κοινού, της περίεργης ανάγκης μας η αλήθεια να είναι διαφορετική και περισσότερο φτιασιδωμένη. Τα ραντάρ της καχυποψίας, όμως, μας μετατοπίζουν από την περιοχή της ουσίας. Και η ουσία είναι οι τρομακτικές δυνάμεις που είναι σε θέση πλέον να εκδηλώνει ο φυσικός παράγοντας υπό συνθήκες που το σχολείο δεν μας δίδαξε ποτέ, γιατί τις θεωρούσε υποθέσεις εργαστηρίου.

Οι φυσικοί εξηγούν ότι το πλοίο το σήκωσε ο αέρας και το βούλιαξε κάτω από την επιφάνεια του νερού, έτσι που έμπασε από τις ανοιχτές κερκόπορτες. Αυτά τα προκαλούν οι υδροσίφωνες που οι ναυτικοί ήξεραν από τον καιρό του Ομήρου, αλλά πλέον θα αποτελούν καθημερινότητά μας λόγω μεταβολής του κλιματικού πλαισίου. Μην ψάχνετε για δολοφόνους καπετάνιους. Ο δράστης είναι ο πίθηκος, που στερείται κινήτρου. Οι μεταφυσικοί σεναριογράφοι, βέβαια, διατείνονται ότι η έκβαση είναι μια εκδοχή Νέμεσης: Μεγάλα καράβια, μεγάλες φουρτούνες, έλεγε ο λαός. Ο Οιδίποδας πάει να ξεφύγει από τον χρησμό και τον επιβεβαιώνει. Οι μεγαλόσχημοι της ιστορίας μας ήθελαν να ξεφύγουν από τον τρόπο ζωής των κοινών θνητών, άρα απέφυγαν και των πολλών ανθρώπων της κηδείες.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News