Ο «Ατυχής» Πόλεμος του 1897

Βασίλης Μπεκίρης

Παρά τα οικονομικά προβλήματα που ταλάνιζαν την Ελλάδα μετά τη χρεοκοπία της το 1893, το όνειρο της εθνικής ολοκλήρωσης συνεχιζόταν με αμείωτη ένταση και οι συνεχόμενες επαναστάσεις των Κρητικών δημιουργούσαν πολιτικά προβλήματα, αφού γινόταν μικροπολιτική εκμετάλλευση του αγώνα τους.

Αυτή η δημαγωγική συμπεριφορά οδήγησε στα γεγονότα του 1897 και την παραλίγο καταστροφή της Ελλάδας. Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Δημήτριος Ράλλης πίεζε υπό την απειλή εμφυλίου πολέμου την κυβέρνηση του Θεόδωρου Δηλιγιάννη να επέμβει δυναμικά στην επανάσταση των Κρητικών, με αποτέλεσμα να σταλθεί ένα εκστρατευτικό σώμα 1.200 ανδρών στο Κολυμπάρι της Κρήτης.

Οι Ελληνες νίκησαν τους Οθωμανούς στις 7 Φεβρουάριου 1897, αλλά οι Μεγάλες Δυνάμεις αρνήθηκαν την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα και περίπου έναν χρόνο
αργότερα τοποθέτησαν ύπατο αρμοστή τον πρίγκιπα Γεώργιο για να διευθετεί τα ζητήματα της αυτονομίας της. Στην ηπειρωτική Ελλάδα και με τη βοήθεια της Ελληνικής Εταιρείας, μιας εθνικιστικής ομάδας που επιζητούσε τη σύγκρουση με την Τουρκία για την απελευθέρωση των αλύτρωτων περιοχών, εξοπλίστηκαν αρκετές χιλιάδες άτακτοι με σκοπό να εισβάλουν στη Μακεδονία και την Ηπειρο, κάτι που επι­χείρησαν με παταγώδη αποτυχία στις αρχές Απριλίου, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στην Τουρκία να επιτεθεί στην Ελλάδα στις 17 του ίδιου μήνα.

Ο τουρκικός στρατός είχε τη συνδρομή Γερμανών συμβούλων, ενώ στον ελληνικό συμμετείχαν 3.000 Ιταλοί Γαριβαλδίνοι και εκατο­ντάδες άλλοι φιλέλληνες, που πήραν μέρος στη μάχη του Δομοκού. Η μάχη που δόθηκε στη Μελούνα της Θεσσαλίας ήταν καταστροφι­κή για τους Ελληνες, οι οποίοι εκτός του ότι υστερούσαν αριθμητικά, δεν ήταν καλά εκπαιδευμένοι, είχαν κακό εξοπλισμό και γενικώς δεν είχαν τη στρατιωτική συνοχή που χρειαζόταν για να αντιμετωπίσουν μια κατά μέτωπο και συντονισμένη επίθεση των Τούρκων. Αποτέλε­σμα της ήττας ήταν η άτακτη υποχώρηση και η ανασύνταξη του ελ­ληνικού στρατού στα Φάρσαλα.

Η εγκαταλελειμμένη και εκκενωμένη Λάρισα καταλήφθηκε από τους Τούρκους, ωστόσο στο Βελεστίνο οι Ελληνες αντιμετώπισαν νικηφόρα τους Τούρκους υπό τις διαταγές του συνταγματάρχη Σμολένσκη.

Ακολούθησε, όμως, η ήττα στη μάχη των Φαρσάλων στις 23 Απριλίου και η υποχώρηση στον Δομοκό, όπου οι Τούρκοι, στις 5 Μαΐου, διέσπασαν τη γραμμή άμυνας των Ελλήνων και κατευθύνθηκαν στη Λαμία. Ταυτόχρονα, στην Ηπειρο οι Ελληνες υπό τις διαταγές του συνταγματάρχη Θρασύβουλου Μάνου κατάφεραν να νικήσουν τους Τούρκους, να τους τρέψουν σε υποχώρηση και να εισβάλουν στα τουρκικά εδάφη.

Ο Σμολένσκης διατάχτηκε να υπε­ρασπίσει τις Θερμοπύλες, ωστόσο με επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων σταμάτησε η προέλαση των Τούρκων και υπογράφηκε συνθήκη ειρήνης στις 19 Μαΐου χωρίς κανένα εδαφικό όφελος για την Τουρκία. Το οριστικό τέλος του ελληνοτουρκικού πολέμου δόθηκε στις 4 Δε­κεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη, όπου η Ελλάδα υποχρεώθηκε να καταβάλει στην Τουρκία αποζημίωση 4.000.000 τουρκικών λιρών. Για να μπορέσει να αντεπεξέλθει οικονομικά, δανείστηκε χρήματα από το εξωτερικό. Ταυτόχρονα, ύστερα από απαίτηση της Γερμανίας, μπήκε σε καθεστώς διεθνούς οικονομικού ελέγχου με συνέπεια να εκχωρή­σει πηγές των δημοσίων εσόδων της στους πιστωτές της και να δημιουργηθούν έτσι τα περίφημα μονοπώλια στο τσιγαρόχαρτο, στο αλάτι, στο πετρέλαιο, στον καπνό, στα σπίρτα, στα τραπουλόχαρτα κλπ.

Ωστόσο, το στρατιωτικό μάθημα που πήρε μέσω της ήττας της σε εκείνον τον πόλεμο θα φέρει τελικά εκείνες τις αλλαγές στο στράτευ­μα, ώστε μια δεκαετία αργότερα να καταφέρει τις λαμπρές νίκες στους Βαλκανικούς Πολέμους.

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω