Ομοιος ομοίω αεί Πελόζι

Κωνσταντίνος Μάγνης

Τη ζημιά την έκανε ο Θουκυδίδης. Εγραψε μια ομιλία «όλα τα λεφτά» για λογαριασμό του Περικλή, όταν ο τελευταίος υποδέχθηκε νεκρούς του Πελοποννησιακού Πολέμου και εκφώνησε έναν επιτάφιο λόγο που θα μνημονεύεται εσαεί, ως μνημείο πολιτικού
πολιτισμού και πολιτειακής φιλοσοφίας. Ναι, εκείνον που λέει ότι φιλοκαλούμεν μετ’ ευτελείας και φιλοσοφούμεν άνευ μαλακίας. Από όλη την ομιλία εκείνη, αυτό το τσιτάτο μας έχει μείνει, ίσως επειδή κάνει ρίμα. Εντάξει, είχε και την έμπνευση να αποφανθεί ότι
εύδαιμον είναι το ελεύθερον και το ελεύθερον είναι εύδαιμον, εννοώντας ως εύδαιμον την ευτυχία, και ως ελεύθερον, το ελεύθερον. Ναι, αυτό που λέμε στους ταξιτζήδες. Εκτοτε όλοι
οι ηγέτες που σέβονται τον εαυτό τους ψοφάνε για μια ομιλία που θα αφήσει εποχή και που θα τους επιτρέψει να διαιωνιστούν ως ρήτορες που συμπύκνωσαν οραματικές συλλήψεις και ρηξικέλευθα ιδεολογήματα μνημειώδη.

Το έκαναν ο Ομπάμα και ο Μακρόν στην Αθήνα. Δεν θυμόμαστε λέξη, όπως με τις ομιλίες του Στεφανόπουλου- που κι αυτός
είχε κάνει μια τέτοια ομιλία υποδεχόμενος τον Κλίντον- αλλά τα είχαν πει περίφημα. Ανάλογο διάβημα έκανε στο Κογκρέσο και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος ισορρόπησε μεταξύ φιλοσοφίας και στοχευμένης επιχειρηματολογίας, και τα πήγε περίφημα.

Σήκωσε το Κογκρέσο όρθιο, με επικεφαλής την Πελόζι και την Κάμαλα Χάρις. Νουν απολύεις τον δούλον σου, είπε ο Συμεών, όταν βεβαιώθηκε ότι είχε γεννηθεί ο Χριστός και τον είχε μπροστά του (σκέψου να είχε κάνει λάθος: Χαράμι θα είχε πάει ο Συμεών και η φράση θα μνημονευόταν ανάμεσα στα μεγαλειώδη αυτογκόλ), αλλά ο Μητσοτάκης δεν έχει καμία διάθεση να απολυθεί: Εχει διπλές εκλογές μπροστά του.

Ο Ελληνας πρωθυπουργός μετήλθε μια σχετικά άγνωστη- σε μας τους πολλούς- απόφανση του Αριστοτέλη, τον οποίο μνημόνευσε επειδή ίσως οι δυτικοί τα πάνε καλά με τον Αριστοτέλη, αντίθετα με μας που τα πάμε καλύτερα με τον Πλάτωνα, τον Επίκουρο και τους
σοφιστές με έργα των οποίων ξεχειλίζουν οι βιβλιοθήκες μας. Ο Αριστοτέλης τέλος πάντων είχε πει πως όποιος ζει σύμφωνα με τη λογική, ζει καλύτερα και πιο ευχάριστα. Πιθανολογούμε ότι ο φιλόσοφος εννοεί τη σύνεση, το μέτρο και την επαγωγική διαδικασία με την οποία αντιλαμβάνεται κανείς τα δεδομένα και προσαρμόζει πάνω τους μια στρατηγική. Εννοεί επίσης μια λογική που ενσωματώνει την ηθική και την κοινά παραδεκτή
αίσθηση περί συλλογικού συμφέροντος. Διότι λογική είχε και ο Χίτλερ: «Αν εξαφανίσω τους Εβραίους, θα αποκτήσουμε πλήρη έλεγχο στο κεφάλαιο και τις πλουτοπαραγωγικές πηγές που είναι η ειδικότητά τους. Αρα θα εξαφανίσω τους Εβραίους». Και έζησε μεν πιο ευχάριστα για όσο διάστημα πετύχαινε τους σκοπούς του, αλλά δεν έζησε ασφαλώς «καλύτερα». Με τον όρο, υποθέτουμε ότι ο Αριστοτέλης εννοεί την ηθική ποιότητα και την ουσία.

Όχι, ο φιλόσοφος δεν εννοεί να ζούμε σύμφωνα με «τη δική μας» λογική, αλλά την αντικειμενική λογική, όσο και αν αυτή δεν είναι εύκολο να οριστεί. Να στρέφεσαι προς την πρόοδο, να μην σπαταλάς τον χρόνο σου και το κεφάλαιό σου, να μη βλάπτεις τον εαυτό σου, να τηρείς τους κανόνες του κοινωνικού πλαισίου που σε περιβάλλει, αλλά και να μη διστάζεις να ζητάς τις αλλαγές που ελευθερώνουν, να χρησιμοποιείς παραγωγικά τη συλλογιστική σου ικανότητα για να απαντάς σε προβληματισμούς και δυσκολίες, να
υιοθετείς κάθε σκέψη, εργαλείο, επιλογή που μπορεί να σε βοηθήσει.

Παράγουν όμως όλα αυτά μια ευχάριστη βιωτή; Όχι, αν υποχρεώνεται κανείς να αποκρούει τη γήινη φύση του χάριν του οφέλους και του δικαίου. Ναι, αν προσεγγίσει κανείς το
ευχάριστο με όρους θεολογικούς, που έχουν τη ρίζα τους επίσης στην αρχαιότητα: Ο φιλόσοφος εννοεί την τέρψη που αισθάνεται κανείς όταν απεργάζεται το καλό για τον εαυτό του και τους άλλους, όταν οξυγονώνεται από την ποιότητα και τη βελτίωση, κάτι που βλέπεις στα μάτια μιας μετρημένης νοικοκυράς, όταν βλέπει το σπίτι οργανωμένο και τον κόσμο σε σειρά. Φαίνεται ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανήκει σε αυτή τη συνομοταξία, των ανθρώπων που βρίσκουν ουσία μόνο στη δημιουργία και τη βελτίωση, κάτι που επικοινωνεί με το πνεύμα του Κ. Στεφανόπουλου που συνιστούσε στους ανθρώπους του να «μην ανοηταίνουν», να μην ξοδεύονται ανούσια και θορυβωδώς, αλλά να προσηλώνονται στο καλύτερο. Το οποίο σε κάνει να κατακτάς μια άλλου τύπου χαρά, διάφορη της ηδονής. Αυτό είναι το σημείο που μας κάνει να μπερδευόμαστε, το σημείο διάκρισης ανάμεσα στον μήρμυγκα και τον τζίτζικα, που αλλιώς εννοούσαν τη χαρά. Ο Αριστοτέλης ήταν με την πλευρά του μερμηγκιού, εξ ου και μας τάραξε τα συκώτια στα συγγράματα.

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω