Οταν «αγαπάμε» μέχρι θανάτου… – Κοινωνικοί Λειτουργοί μιλούν στην “Π”

Χρήστος Βεργανελάκης

Η κατάσταση δείχνει ώρες-ώρες εκτός ελέγχου… Πάντα υπήρχαν στο αστυνομικό δελτίο εγκλήματα πάθους και στυγνές δολοφονίες, αλλά εδώ και κάμποσο καιρό η συχνότητα έχει γίνει ανησυχητική. Κι ακόμα πιο ανησυχητική η «ένταση» και το «είδος».
Μετά το σοκαριστικό έγκλημα στα Γλυκά Νερά, ακολούθησε ομοβροντία δολοφονιών:
Στη Φολέγανδρο 26χρονη έχασε τη ζωή της από τον 30χρονο φίλο της ο οποίος, όπως αποκάλυψε, την έσπρωξε από τα βράχια επειδή είχαν… καυγαδίσει.
Στο χωριό Σωτηρίτσα, στην Αγιά Λάρισας, 54χρονος άντρας πήγε στην ταβέρνα όπου εργαζόταν η 43χρονη σύζυγός του και μητέρα των τριών παιδιών τους και την εκτέλεσε, πυροβολώντας την οκτώ φορές με πιστόλι.
Στη Δάφνη, 40χρονος άνδρας, αλβανικής καταγωγής, τραυμάτισε θανάσιμα με μαχαίρι τη σύζυγό του, μέσα στο σπίτι τους, «επειδή τη ζήλευε».

Εν ψυχρώ δολοφονίες, γυναικοκτονίες, εκφοβισμός, σεξουαλικές επιθέσεις, αυτοκτονίες, ρητορικές μίσους, εγκατάλειψη. Φαινόμενα που πυκνώνουν, αναδεικνύοντας διαφορετικές κλιμακώσεις και εκφάνσεις μιας βίαιης πραγματικότητας. Μια νέα γυναίκα χάθηκε στις διακοπές της και βρέθηκε νεκρή, μία θηλυκότητα που δολοφονήθηκε, ένας άνθρωπος που οδηγήθηκε στον θάνατο, βιασμοί ή μία θλιβερή ιστορία κάποιου που διαφοροποιείται από τα κοινωνικά στερεότυπα.
Ζητήσαμε από δύο κοινωνικούς επιστήμονες που δραστηριοποιούνται στον χώρο, να σχολιάσουν τα πρόσφατα γεγονότα. Πολλά θα μπορούσαν να γραφτούν και να ειπωθούν. Από αυτά σίγουρα δεν θα λείψουν οι έννοιες της πατριαρχίας, της δικαιοσύνης, της ισότιμης μεταχείρισης, του σεβασμού της ζωής και της διαφορετικότητας. Η προστασία της ζωής, όμως, είναι ο κοινός παρονομαστής και το βασικό ζητούμενο γύρω από τα συμβάντα που μας απασχολούν τους τελευταίους μήνες.

Ζωίτσα Σακκούλη – Αντίσταση στην αλλαγή
Δεν θα μπορούσαμε παρά να παρατηρήσουμε όλη εκείνη τη διαμάχη που προκύπτει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με αφορμή τα σοκαριστικά γεγονότα του τελευταίου καιρού. Πόσες διαφωνίες εξαντλήθηκαν για τον όρο «γυναικοκτονία»; Πόσοι έσπευσαν να σχολιάσουν πως αναφερόμαστε σε όρο υποτιμητικό για τις γυναίκες και πόσοι για νεολογισμούς;
Ας βάλουμε λοιπόν το ζήτημα σε μια απλή βάση. Ο όρος «γυναικοκτονία», «femicide» ή «feminicide», χρησιμοποιείται ήδη από τον 19ο αιώνα. Αναφέρεται στη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών λόγω του φύλου τους. Περιγράφει τα εγκλήματα που προκύπτουν ως αποτέλεσμα κοινωνικών αντιλήψεων, που υπαγορεύουν τις θηλυκότητες ως υποτακτικές στην ανδρική εξουσία. Ο δράστης είναι συνήθως ο πρώην/νυν σύζυγος ή σύντροφος. Οπως ήδη ευρέως κυκλοφόρησε, η γυναικοκτονία στοιχίζει καθημερινά τη ζωή 137 γυναικών παγκοσμίως.
Σπεύσαμε να συζητάμε τη στάση των γυναικών απέναντι στους άνδρες, που για πολλούς στο διάλογο αυτό σήμαινε πως κατηγορούμε όλους τους άντρες πως είναι κακοποιητικοί. Μια θέση αναληθή. Ομως να μείνουμε στο «σπεύσαμε» και τα μόνα καλά που προκύπτουν από την έννοια αυτή. Μιλήσαμε για την αυτοδιάθεση, για την προστασία των ανηλίκων, για την αυτονομία, για τα όρια. Και ξαναμιλήσαμε για την πατριαρχία, την ενδοοικογενειακή βία και όλα τα σχετικά δεινά. Οσο και αν διαφωνήσαμε πάντως για τους όρους και τους λόγους των γεγονότων, να θυμηθούμε μόνο όταν είπαμε πολλοί μέσα μας, πως κατά βάθος, εξαρχής σκεφτήκαμε πως έγιναν τα πράγματα. Και αυτό, όχι γιατί είμαστε ειδικοί ή έχουμε δει πολλές ταινίες, αλλά γιατί στην πραγματικότητα, η μνήμη της έμφυλης βίας είναι καταγεγραμμένη στην ιστορία των οικογενειών μας και την ξέρουμε καλά. Ας μιλήσουμε λοιπόν για αληθινές λύσεις, η αντίσταση στην αλλαγή μάς στοιχίζει ακριβά…

* Η Ζωίτσα Σακκούλη είναι MSc κοινωνική λειτουργός, εκπαιδεύτρια ενηλίκων.

Κατερίνα Γουργουρίνη – Ανθρωποι «στα αζήτητα»
Ανθρωποι που υπάρχουν χωρίς να υπάρχουν. Κανείς δεν τους αναγνωρίζει και κανείς δεν τους αναζητά. Αόρατες παρουσίες με ορατά προβλήματα. Η εξαφάνισή τους δεν προκαλεί απορία, αναστάτωση ή απόδοση ευθυνών. Αντιθέτως, αντιμετωπίζεται με εκκωφαντική σιωπή ή με ετεροχρονισμένες ενέργειες των αρμοδίων.
Πρόσφατα, στην πόλη μας, δύο αδέλφια απεβίωσαν μοναχικά στο σπίτι τους, γεγονός που ανακαλύφθηκε μέρες αργότερα. Η ένδειξη ενδιαφέροντος για την τύχη των αδελφών περιορίστηκε σε λιγοστούς, ευαισθητοποιημένους πολίτες.
Λίγο καιρό πριν, ένας άνθρωπος εξαφανίστηκε από δημόσια ψυχιατρική δομή, εγκαταλείφθηκε μετά από τροχαίο δυστύχημα και μεταφέρθηκε ως «αγνώστων στοιχείων» στο ψυγείο ενός νοσοκομείου για δύο μήνες. Ο θάνατός του δεν απασχόλησε ιδιαίτερα τα μέσα ενημέρωσης, όπως σε άλλες περιπτώσεις, ενώ τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του στάθηκαν αφορμή για επικριτικά, απαξιωτικά σχόλια. Πολλές φορές, στο κοινωνικό ζύγι η αξία της ανθρώπινης ζωής εκτιμάται διαφορετικά. Το ειδικό βάρος τροποποιείται, βάσει της εξωτερικής εικόνας, της εθνικότητας, της επαγγελματικής ιδιότητας, της οικονομικής κατάστασης ή της όποιας μορφής διαφορετικότητας ενυπάρχει.
Ενας άνθρωπος μετατράπηκε μετά θάνατον σε αγνώστων στοιχείων γιατί τα «γνωστά» του στοιχεία εν ζωή, δεν ήταν τα κοινωνικά αποδεκτά. Και δυστυχώς δεν είναι ο μοναδικός. Ψυχικά πάσχοντες, εξαρτημένοι, άστεγοι, μετανάστες, αποφυλακισμένοι συχνά διαβιούν και αποβιώνουν «στα αζήτητα».
Την ανησυχία μιας τέτοιας εξέλιξης, εκφράζουν τα χαρακτηριστικά λόγια ενός αστέγου πριν κάποια χρόνια στην Αθήνα: «Ο φόβος μου είναι να πεθάνω μόνος, να μη με πάρει χαμπάρι κανένας… Τον θάνατο δεν τον επιδιώκω αλλά δεν τον φοβάμαι… Ξέρω ότι θα με πάνε στα αζήτητα».

* Η Κατερίνα Γουργουρίνη είναι MSc κοινωνική λειτουργός, υποψήφια διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News