Ούτε μια βαρετή στιγμή

Σουκρού Ιλικακ

Μετά τη μεγάλη ήττα του ΑΚΡ (κόμματος Ερντογάν) στις δημοτικές εκλογές, πολλοί σχολιαστές μιλούν για μια «νέα Τουρκία». Υποστηρίζουν ότι όλες οι ισορροπίες στην πολιτική έχουν αλλάξει και ότι τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο.

Οι άνθρωποι που μιλάω στην Τουρκία είναι υπερβολικά χαρούμενοι. Φαίνεται ότι ξεπέρασαν, σε μια νύχτα, την απελπισία που προκάλεσε η καταστροφή των περυσινών εθνικών εκλογών και ξαναγέμισαν τις μπαταρίες τους. Πράγματι, αυτές οι εκλογές ήταν σαν ένα δημοψήφισμα για το καθεστώς και οι πολίτες του έστειλαν μέσα από αυτές ένα πολύ ισχυρό μήνυμα.

Κατανοώ πολύ καλά πόσο πολύ ο δημοκρατικός κόσμος της χώρας, εξαιρετικά καταβεβλημένος, έχει ανάγκη αυτή την τόνωση ηθικού. Και δεν υποτιμώ καθόλου την επιτυχία. Ωστόσο, έχοντας κατά νου τις ιστορικές απογοητεύσεις των τελευταίων ετών και παρακολουθώντας την Τουρκία απέξω –κι όχι από το εσωτερικό της δυστοπίας– νομίζω πως χρειάζεται να είμαστε ιδιαίτερα συγκρατημένοι, έτσι ώστε να μην «αδειάσουν» πάλι οι μπαταρίες γρήγορα. Αλλωστε, έχω ακούσει αρκετές φορές τη φράση «φεύγουν σίγουρα αυτή τη φορά!».

Ο λόγος για τον οποίο διατηρώ επιφυλάξεις είναι οι προηγούμενες δημοτικές εκλογές (2019) και τα όσα συνέβησαν στη συνέχεια. Οι εκλογές είχαν καταλήξει επίσης σε μεγάλη ήττα για το ΑΚΡ, το οποίο έχασε τότε τις 2 μεγαλύτερες πόλεις, Κωνσταντινούπολη και Αγκυρα, μεταξύ άλλων. Και τι έγινε; Ολόκληρη η χώρα έζησε στο έλεος ενός ανθρώπου για ακόμα 4 χρόνια. Ο Eρντογάν έπαιξε με την αντιπολίτευση όπως η γάτα με το ποντίκι στις βουλευτικές εκλογές του 2023. Ο Ιμάμογλου, ο οποίος ήταν βέβαιο ότι θα κέρδιζε την προεδρία, εμποδίστηκε στο να συμμετάσχει, με εξαιρετικά σαθρές νομικές δικαιολογίες. Και κανείς δεν μπόρεσε να διατυπώσει οποιαδήποτε διαμαρτυρία.

Δεν είναι πλέον θεωρία συνωμοσίας, αλλά γεγονός ότι οι Δούρειοι Ιπποι, που στην κυριολεξία «αγόρασε» για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, επέβαλαν την υποψηφιότητα του Kιλιζντάρογλου, του πιο απίθανου υποψηφίου για να εκλεγεί. Ο Eρντογάν ξαναβγήκε έπειτα από εκλογική διαδικασία εξαιρετικά αμφίβολης αξιοπιστίας. Παρακολουθούσαμε με το στόμα ανοιχτό το γεγονός ότι η αντιπολίτευση δεν είχε καν μια βάση δεδομένων για να μπορέσει να αμφισβητήσει τα αποτελέσματα που παρουσίασε η κυβέρνηση.

Και έτσι, ο Eρντογάν πήγε στις δημοτικές εκλογές με την άνεση ότι η ήττα του 2019 δεν προκάλεσε την παραμικρή ζημιά στο καθεστώς του. Τώρα έχει μπροστά του 4 χρόνια χωρίς εκλογές, εκτός αν συμβεί κάτι εξαιρετικό. Είναι πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα για την πολιτική το 2028.

Ομως, για πρώτη φορά το ΑΚΡ δεν μπόρεσε να ελέγξει δικές του μάζες. Είτε ψήφισαν άλλα κόμματα, είτε δεν πήγαν στις κάλπες. Θα μπορούσαν να ξανακερδίσουν ψηφοφόρους, που έχασαν εξαιτίας επιδείνωσης των οικονομικών συνθηκών, βελτιώνοντας την οικονομία σε αυτά τα 4 χρόνια; Γιατί όχι; Ή αν τα πράγματα πάνε άσχημα, θα κατέβουν στις εκλογές, που είναι βέβαιο ότι θα χάσουν; Ή ένας αυταρχικός ηγέτης, που έχει τον πλήρη έλεγχο της Δικαιοσύνης, του Στρατού, της Αστυνομίας και των Μυστικών Υπηρεσιών θα εγκατέλειπε την εξουσία μετά τις εκλογές;

Πάντως, όσοι πιστεύουν ότι κάποια μέρα θα παρκάρει μπροστά από το παλάτι του ένα φορτηγό και θα μεταφέρει τα σεντούκια της Eμινέ στο ταπεινό τους σπίτι, δεν έχουν καταλάβει τίποτα για τη μεταμόρφωση που συμβαίνει στην Τουρκία.

Το τι θα κάνει στη συνέχεια ο Eρντογάν και πόσο αποφασιστικές θα είναι οι ενέργειές του είναι άγνωστο. Σχολιαστές γράφουν ότι είτε «θα βγάλει το ξύλο από την ντουλάπα», εντείνοντας δηλαδή τα μέτρα καταστολής, είτε θα κρατήσει ηπιότερη στάση, επιστρέφοντας στο κοινοβουλευτικό σύστημα. Θα το δούμε όλοι μαζί.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν υπάρχει ούτε μια βαρετή στιγμή στην Τουρκία. Νομίζω ότι έχουμε εισέλθει σε περίοδο μεγάλης έντασης, τόσο διεθνώς όσο και στο εσωτερικό.

Τα επόμενα χρόνια θα χαρακτηρίζονται από πολύ ενδιαφέρουσες εξελίξεις και μάλλον δεν θα προλάβουμε να πάρουμε ανάσα.

* Ο Şükrü Ilıcak είναι ιστορικός διδάκτωρ Πανεπιστημίου Χάρβαρντ-μεταδιδακτορικός ερευνητής Οθωμανικής Ιστορίας Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών.

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω