Πάτρα: Πόσο ακόμα θα συνεχίσει να μας τινάζει το ρεύμα; – Οικονομολόγοι αναλύουν στην «Π»

Χρήστος Βεργανελάκης

Εχει γίνει μακράν η πιο «βάιραλ» φράση εδώ και δύο μήνες τουλάχιστον: ανοίγεις το λογαριασμό του ρεύματος και κινδυνεύεις με εγκεφαλικό!

Ολη η Ελλάδα, και οικιακά και επιχειρηματικά, χορεύει στο ρυθμό της φρενήρους αύξησης των λογαριασμών. Με ανεξέλεγκτο ρυθμό.

Η εφημερίδα «Πελοπόννησος» ζήτησε από τρεις ειδικούς-οικονομολόγους να εξηγήσουν όσο πιο απλά και παραστατικά τι φταίει, ποιος φταίει και, κυρίως, πότε θα επιστρέψουμε σε καθεστώς λογικής.

Σαράντος Λέκκας: Να μάθουμε να ζούμε έτσι σε βάθος δεκαετίας!

Ο  Σαράντος Λέκκας είναι οικονομολόγος

Όπως είναι γνωστό το ηλεκτρικό ρεύμα παράγεται, είτε με τους παραδοσιακούς τρόπους, από στερεά καύσιμα (λιγνίτης), από υγρά (πετρέλαιο), από αέρια (φυσικό αέριο), είτε από τις ανανεώσιμες πηγές (άνεμο, ήλιο, νερό ).

Τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια λόγω της κλιματικής αλλαγής να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να στραφούμε αποκλειστικά στις ανανεώσιμες πηγές .

Αυτό ονομάζεται πράσινη μετάβαση.

Επειδή όμως δεν είμαστε ακόμη έτοιμοι για την κάλυψη των αναγκών μας σε ηλεκτρικό ρεύμα από ανανεώσιμες πηγές, αποφασίστηκε  στο μεταβατικό στάδιο η παραγωγή να γίνεται κυρίως με φυσικό αέριο.

Η εκτίναξη των διεθνών τιμών φυσικού αερίου αλλά και των δικαιωμάτων ρύπων , δηλαδή η τιμωρία των παραγωγών που χρησιμοποιούν ακόμη λιγνίτη, οδήγησε στην αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος σε επίπεδα περίπου διπλάσια από την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

Το πρόβλημα είναι μεγάλο ειδικά για χώρες όπως η Ελλάδα όπου το φυσικό αέριο εισάγεται ενώ από την άλλη πλευρά οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν είναι ακόμη σε θέση να καλύπτουν τις ανάγκες της χώρας. Το ερώτημα φυσικά που μπαίνει είναι μέχρι πότε το ηλεκτρικό ρεύμα θα παραμείνει τόσο ακριβό; Αισιόδοξη απάντηση δεν υπάρχει αφού όλες οι ενδείξεις είναι αρνητικές .

Η εξάρτηση από το φυσικό αέριο και η αργή αντικατάσταση του από τις ανανεώσιμες πηγές για την παραγωγή του ηλεκτρικού ρεύματος θα κρατά τις τιμές του ρεύματος σε επίπεδα αρκετά υψηλότερα από αυτά που γνωρίζαμε τα τελευταία χρόνια. Όσο η εξάρτηση θα παραμένει υψηλή το ίδιο θα παραμένουν και οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος αφού η χώρα μας δεν μπορεί να επηρεάζει τις διεθνείς τιμές του φυσικού αερίου.

Η μετάβαση επομένως από τον λιγνίτη στις ανανεώσιμες πηγές θα έχει κόστος και ειδικά τους χειμερινούς μήνες αυτό θα είναι αρκετά μεγάλο για τα ευάλωτα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Πρέπει επομένως να μάθουμε να ζούμε με αυτές τις συνθήκες σε βάθος δεκαετίας τροποποιώντας ανάλογα τους οικογενειακούς μας προϋπολογισμούς .

Γιώργος Λαγαρίας: Η κατάσταση είναι πλήρως αναστρέψιμη μέσα στους επόμενους μήνες

Ο Γιώργος Λαγαρίας είναι οικονομολόγος

Η Ελλάδα δεν παράγει σημαντικούς ενεργειακούς πόρους, και ως εκ τούτου εξαρτάται από τις διεθνείς αγορές για την εισαγωγή πετρελαίου, φυσικού αερίου καθώς και περίπου 15% των ηλεκτρικών αναγκών της. Μετά το τέλος των Λοκντάουν σε ανατολή και δύση, η ζήτηση για αγαθά αυξήθηκε κατακόρυφα. Σαν αποτέλεσμα, τα εργοστάσια, ειδικά στην Ασία έπρεπε να δουλεύουν 24 ώρες το εικοσιτετράωρο και χρειαζόταν περισσότερα καύσιμα. Επιπλέον, τα φορτηγά έπρεπε να κινούνται συνέχεια και τα πλοία δεν έφταναν για να μεταφέρουν τις παραγγελίες. Όλα αυτά οδήγησαν σε μια δραματική αύξηση στις τιμές μεταφορών και ενέργειας σε όλο τον κόσμο, ένα παγκόσμιο πληθωρισμό. Ειδικά για το Φυσικό Αέριο, ο κρύος περσινός χειμώνας (2020/21) στην Ευρώπη που εξάντλησε πολλά αποθέματα και η πρόσφατη Ουκρανική κρίση αύξησαν περεταίρω τις τιμές της ενέργειας. Οι αγορές και οι traders συνήθως κάνουν την κατάσταση χειρότερη, επιτείνοντας τις πιέσεις.

Θεωρώ, παρόλα αυτά πως η κατάσταση είναι πλήρως αναστρέψιμη, μέσα στους επόμενους μήνες. Αν όλα πάνε καλά, οι λογαριασμοί του ρεύματος και του φυσικού αερίου θα είναι αισθητά μικρότεροι τον επόμενο χειμώνα. Η απότομη αύξηση της ζήτησης ομαλοποιείται. Οι εφοδιαστικές αλυσίδες δέχονται λιγότερη πίεση, και συνεπώς μειώνουν τις ενεργειακές τους ανάγκες. Οι Ευρωπαϊκές χώρες κάποια στιγμή θα αναπληρώσουν τα αποθέματα τους.  Οι traders, μόλις δουν αναστροφή της τάσης, θα υποχωρήσουν. Η Ουκρανική κρίση έχει αρκετές πιθανότητες να εκτονωθεί τις επόμενες εβδομάδες. Από την άλλη, ένας πόλεμος στην περιοχή θα έχει μάλλον αρνητικές επιπτώσεις στις τιμές της ενέργειας και ίσως οδηγούσε σε ένα ακόμα δύσκολο οικονομικά χειμώνα.

Γιώργος Αδαλής: Τα Lockdown και η Ενεργειακή κρίση δίνουν ρυθμό στα τύμπανα του πολέμου

Ο Γιώργος Αδαλής είναι Οικονομολόγος-Μηχανικός Η/Υ, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Πατρών

Εάν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, η γενεσιουργός αιτία όσων ζούμε σήμερα είναι το πρώτο και το δεύτερο lockdown. Το μεγάλο κραχ στην αγορά ενέργειας του 2014 δεν είχε μπορέσει από μόνο του να ανακόψει την άνοδο της παγκόσμιας οικονομίας. Αν το 2020 δεν είχε σταματήσει βίαια η οικονομική ζωή στον πλανήτη, τίποτε από τα παρακάτω δεν θα είχε συμβεί!

Μείωση κατά 35% της ζήτησης σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο χωρίς ανάλογο περιορισμό της παραγωγής με αποτέλεσμα να καταρρεύσουν οι τιμές του πετρελαίου ακόμα και σε αρνητικά επίπεδα για πρώτη φορά στην  ιστορία. Οι δεξαμενές ήταν υπερπλήρεις και δεν χωρούσε σταγόνα από νέο πετρέλαιο. Η υπέρμετρη διασπορά φόβου για θάνατο από covid-19, εκτόξευσε την ανεργία στην Δύση. Ειδικά για τον κρίσιμο τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας το 1/3 δεν επέστρεψε ποτέ στις δουλειές του. Έσπασε έτσι η αλυσίδα εφοδιασμού του πετρελαίου και του φυσικού αερίου ειδικά του LNG. Τα μεταφορικά έφτασαν στον θεό με τιμές απίστευτα υψηλές και αυξήθηκε πολύ το κόστος παραγωγής σε όλα τα αγαθά.

Όταν αργότερα άρθηκαν τα lockdown, πολλοί τομείς ήταν αδύνατο να επανεκκινήσουν  και άρχισαν να συμβαίνουν νέα οικονομικά φαινόμενα με την ακριβώς αντίθετη φορά! Αύξηση της ζήτησης πετρελαίου και αερίου αλλά δυστυχώς ταυτόχρονα κρατούσαν σταθερή την παραγωγή αντί να την αυξάνουν. Ετσι, μπήκαμε σε έναν κύκλο όπου οι τιμές πετρελαίου και αερίου άρχισαν να αυξάνουν σε πολύ ψηλά επίπεδα ενώ οι δεξαμενές των αποθεμάτων άρχισαν να αδειάζουν επικίνδυνα.

Πληθωριστικές πιέσεις, χαμηλά αποθέματα και αδυναμία της εφοδιαστικής αλυσίδας να εκτελέσει όπως παλιά τις παραγγελίες, οδήγησαν σε μια εκρηκτική άνοδο των τιμών σε όλα τα προιόντα και αγαθά. Και κάπου εκεί ξεκίνησαν και δύο τεράστια προβλήματα ταυτόχρονα. Η καταστροφή της αγοράς ημιαγωγών (microchips) και της αγοράς λιπασμάτων με τα οποία ουδείς ήθελε να ασχοληθεί το 2021.

Δυστυχώς, η πίεση των πρασίνων να γίνει η μετάβαση εδώ και τώρα, υποχρέωσε χωρίς λόγο να κλείσουν πολλά λιγνιτικά και πυρηνικά εργοστάσια στην Ευρώπη και ΗΠΑ. Επιπρόσθετα, το 2021 είχαμε πολύ χαμηλές εντάσεις ανέμων και άπνοια με αποτέλεσμα οι ανεμογεννήτριες να μην συνεισφέρουν ούτε κατά το ήμισυ όσων υπολόγιζαν. Το πετρέλαιο από τα -40$/βαρέλι  το 2020 έφτασε φέτος στα 96$. Δηλαδή κατέγραψε άνοδο κατά 136$. Ενώ το φυσικό αέριο στην Ευρώπη, από τα 8€ εκτινάχτηκε ακόμα και στα 187€.

Η πίεση των πρασίνων διατάραξε το ενεργειακό μας μείγμα και οδήγησε σε εισαγωγές με πανάκριβες τιμές πολύ απλά διότι η ισχύς από ΑΠΕ απέτυχε να καλύψει την χαμένη ισχύ που προσέφεραν τα εργοστάσια λιγνίτη. Ενώ σημαντικό σφάλμα αποδείχτηκε επίσης, ο τρόπος υπολογισμού της κιλοβατώρας ηλεκτρικού ρεύματος για σπίτια και επιχειρήσεις. Ένας χρηματιστηριακός τρόπος που θα συνεχίσει να αυξάνει κι άλλο τις τιμές σφίγγοντας κι άλλο την θηλιά στα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα. Η ΕΕ χαρατσώνει όσους χρησιμοποιούν άνθρακα και επιδοτεί πλουσιοπάροχα όσους επενδύουν σε ΑΠΕ χωρίς όμως να την νοιάζει και πολύ ότι έχει δημιουργηθεί με τα καμώματά της ένα τεράστιο έλλειμμα ενέργειας!

Με δεδομένο ότι η Ενεργειακή κρίση θα συνεχιστεί όλη την δεκαετία, πρέπει η ίδια η ΕΕ να δηλώσει ευθέως ότι το πείραμα της πράσινης μετάβασης απέτυχε παταγωδώς. Ηρθε η ώρα η ΕΕ να βοηθήσει χώρες όπως Ελλάδα-Κύπρος να εξάγουν φυσικό αέριο και να προχωρήσει η γεωθερμία και τα υδροηλεκτρικά.

Το περίεργο ήταν ότι άπαντες γνώριζαν ότι το απότομο κλείσιμο των λιγνιτικών και η κατάργηση του πετρελαίου θα οδηγούσε σε ενεργειακή κρίση. Η οποία όμως δεν είναι το χειρότερο που θα μας συμβεί. Διότι όλο αυτό οδηγεί σε μείωση της αγροτικής παραγωγής και σε συνθήκες επισιτιστικής κρίσης η οποία έρχεται με φόρα. Και κάτι τελευταίο: Όποτε στον πλανήτη είχαμε ενεργειακή κρίση ή πανδημία, οδηγηθήκαμε σε ακραία φτώχεια. Τώρα τα έχουμε και τα δύο! Και όπως γνωρίζετε καλά, κάθε φορά που ήρθε φτώχεια στον πλανήτη, ξέσπασε κι ένας μεγάλος πόλεμος. Απλά τώρα, μετά από 75 χρόνια ειρήνης, οι Ευρωπαίοι με τις άστοχες πολιτικές των Βρυξελλών ακούνε εδώ και εβδομάδες, τα τύμπανα του πολέμου!

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω