Χριστίνα Κόκκοτα

400 χρόνια συµπληρώνονται φέτος από τη γέννηση (1622) του Jean Baptiste Poquelin, του γνωστού µας Μολιέρου και η παγκόσµια θεατρική κοινότητα αποτίει φόρο τιµής σε έναν από τους κορυφαίους θεατράνθρωπους όλων των εποχών, ο οποίος ανήγαγε την κωµωδία στο επίπεδο της τραγωδίας, πλάθοντας χαρακτήρες διαχρονικούς και οικουµενικούς και αφήνοντας ανεξίτηλο το αποτύπωµά του στις σελίδες του Παγκόσµιου θεάτρου.

Με πρώτη δικαιωµατικά τη Γαλλία, που ήδη από την αρχή του έτους γιορτάζει τον δικό της λατρεµένο Μολιέρο, τον µεγαλύτερο κλασικό «ποιητή» της, µε παραστάσεις των κωµωδιών του στην Comedie Francaise, αλλά και σε άλλα θέατρα, εκθέσεις βιβλίων και µελετών, εµπνευσµένων από το έργο του, διαλέξεις και συναφείς εκδηλώσεις, που θα ολοκληρωθούν τον Απρίλιο.

Από τη γιορτή δε θα µπορούσε να εξαιρεθεί και η Ελλάδα, καθώς ο Μολιέρος, µαζί µε τον Σαίξπηρ και τον Γκολντόνι, συγκαταλέγεται ανάµεσα στις πρώτες επαφές του νεοελληνικού θεάτρου µε το θέατρο της Δυτικής Ευρώπης, πριν ακόµα τον εθνικό ξεσηκωµό του 1821. Ηδη διεξήχθηκαν και περατώθηκαν µε επιτυχία, τον Νοέµβριο, οι εργασίες του επετειακού συνεδρίου µε θέµα «Η πρόσληψη του Μολιέρου στη νεοελληνική παιδεία και στο νεοελληνικό θέατρο, 18ος-10ος αι.» µε οργανωτικό φορέα το «Εθνικό Ιδρυµα Ερευνών» και τη συνεργασία της Γαλλικής Σχολής Αθηνών.

Σε επίπεδο σκηνικής πράξης, το έργο του Γάλλου κλασικού έχει την τιµητική του µε έµφαση στον «Μισάνθρωπο» (1666), την πιο πικρή και σκοτεινή αλλά ίσως και την πιο σηµαντική κωµωδία του για τη δισηµία της και το φιλοσοφικό της υπόβαθρο, της οποίας ο κεντρικός ήρωας αποτελεί κατά µία κρατούσα άποψη το alter ego του κωµωδιογράφου. Εξαιρετικά επίσης επίκαιρη σε µια εποχή, που έχει ανάγει την υποκρισία και την επίδειξη, τον ανταγωνισµό και την αναρρίχηση σε κανόνες κοινωνικής ευπρέπειας.

Ο σκεπτικιστής Αλσέστ, άτεγκτος και ασυµβίβαστος, που διακατέχεται από το «ελάττωµα» της άκρατης ειλικρίνειας, εναντιώνεται στη ζωή της βασιλικής αυλής, όπου κυριαρχεί το ψεύδος, ο φαρισαϊσµός, η κολακεία, η επιτήδευση και οι αλλεπάλληλες ίντριγκες. Δισανεκτικός απέναντι στα ήθη ενός κόσµου διαβρωµένου από την ελαφρότητα, την υπερβολή και την κενότητα, αν και απεγνωσµένα ερωτευµένος µε τη φιλάρεσκη και χειριστική Σελιµέν, επιλέγει να αποστρέψει το πρόσωπό του από την περιρρέουσα φαυλότητα.

Αντίθετα µε τον συγκαταβατικό φίλο του Φιλέντ, φεύγει από ένα σύµπαν που προσβάλλει την ηθική και την αισθητική του, έτσι που ο Jan Kott να αναρωτιέται αν εγκαταλείπει την κοινωνία για να περιπλανηθεί σε µια «no man’s land» ή για να σκοτωθεί. Αναχωρητής της ζωής και αποσυνάγωγος από επιλογή, απαυδισµένος από τη µαταιότητα της κοσµικής πραγµατικότητας, που αντιµάχεται το ιδανικό του για κοινωνική ηθική και αγνότητα, διαχωρίζει τον εαυτό του από την κοινωνική αγέλη.

Οι τιµητικές παρουσιάσεις του «Μισάνθρωπου» δεν είναι ούτε µία ούτε δύο αλλά τρεις. Η αιχµηρή γραφή του Μολιέρου κέντρισε το ενδιαφέρον δύο σηµαντικών σκηνοθετών, του πολυσχιδούς Γιάννη Κακλέα, που επέλεξε για το ρόλο του Αλσέστ τον Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλο και την Ευγενία Σαµαρά για εκείνον της δαιµονικής Σελιµέν (Θέατρο «Εµπορικόν») και της Μαρίας Μαγκανάρη, που τοποθετεί την παράσταση στο χρονικό πλαίσιο των δεκαετιών του ’80 και του ’90, µε τον Κώστα Κουτσολέλο στο ρόλο του αινιγµατικού κεντρικού ήρωα («Θησείον»). Μια τρίτη παράσταση αναµένεται την άνοιξη, µε την υπογραφή του θρυλικού Πέτερ Στάιν, µε Αλσέστ τον Βασίλη Χαραλαµπόπουλο.

«Κάθε µισός αιώνας και ο Μισάνθρωπός του», σηµείωνε προφητικά ο Ντιντερό και, αιώνες µετά, δικαιώνεται πλήρως.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News