Χριστίνα Κόκκοτα

Το ταξίδι της «Χριστουγεννιάτικης Ιστορίας» (A Christmas Carol, 1843) μακρύ από τη γέννησή της μέχρι σήμερα, ως ανάγνωσμα, ως ταινία της μεγάλης και της μικρής οθόνης, ως θέαμα στη σκηνή του θεάτρου και της όπερας, ως πηγή έμπνευσης για σειρά κινουμένων σχεδίων του Walt Disney. Επίκαιρη στις μέρες των Χριστουγέννων για τη συναισθηματική φόρτιση που προκαλεί αλλά και διαχρονική για την ανθρωπιά της, που ξεπέρασε την εποχή, τη γλώσσα και την κουλτούρα της.  

Ο συγγραφέας της, Καρλ Ντίκενς, την εμπνεύστηκε από τα δικά τους αλγεινά βιώματα αλλά και τα βιώματα των λιγότερο προνομιούχων τάξεων και των περιθωριοποιημένων ανθρώπων, που στιγμάτισαν τον ίδιο και την εποχή του. Φόντο της το Λονδίνο της Βικτωριανής εποχής με κυρίαρχα χαρακτηριστικά την κοινωνική αδικία και συνακόλουθα τη φτώχεια, που συνέθεταν τη σκοτεινή πλευρά του άκρατου καπιταλισμού, που εγκαινίαζε στην Αγγλία η Βιομηχανική Επανάσταση.

Παραmονή Χριστουγέννων και ο γερο-παράξενος, μίζερος και μισάνθρωπος Εμπενίζερ Σκρουτζ ζει απομονωμένος, συσσωρεύοντας πλούτο. Απορροφημένος από τη λογική του χρήματος, βλέπει τους ανθρώπους ως πηγή οικονομικής εκμετάλλευσης. Δούλος της αυστηρής πειθαρχίας και της σκληρής εργασίας, μισεί το εορταστικό κλίμα των ημερών και απεχθάνεται όσους χαίρονται με αυτό. Δεν περιμένει κανέναν αλλά η πένα του Ντίκενς τον αναγκάζει να δεχθεί πνεύματα γνώριμων νεκρών από το παρελθόν και απρόσκλητους επισκέπτες που θα τον αλλάξουν.

Με τρόπο µεταφυσικό, το φάντασμα του παλιού του συνεργάτη Τζέικομπ Μάρλεϊ τον καλεί να αναθεωρήσει τη συμπεριφορά του, για να μην έχει την ίδια τύχη με εκείνον. Συγκλονιστικότερη όμως, για τον κεντρικό ήρωα, είναι η επίσκεψη των τριών πνευμάτων των Χριστουγέννων, που επιδρούν καταλυτικά μέσα του και συντελούν να γίνει άλλος άνθρωπος, με αποτέλεσμα να μεταβληθεί στον μεγαλύτερο ευεργέτη της πόλης του. Η ολόπλευρη μεταστροφή του Σκρουτζ –ιδεολογική, ηθική, συναισθηματική- αποτελεί την κορύφωση και την κάθαρση στη διάσημη νουβέλα, που όχι μόνο εντυπωσιάζει αλλά συγκινεί μέχρι σήμερα.

Το έργο παραMένει αγέραστο μέσα στο χρόνο και από τα εμβληματικότερα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, γιατί εισήγαγε «τη φιλοσοφία των Χριστουγέννων», το πνεύμα δηλαδή της αγάπης που οφείλει να εκτείνεται πέραν της γιορτής αλλά και γιατί περιέχει τα αναγκαία συναισθηματικά αντισώματα στη νοσηρότητα κάθε εποχής, κινητοποιώντας μέσα από τις σελίδες του, τα ανθρωπιστικά αντανακλαστικά μας για συμπάθεια και συμπαράσταση προς τους ευάλωτους ανθρώπους. Κομίζει, επιπλέον, με την ευτυχή κατακλείδα του, το αισιόδοξο μήνυμα της πνευματικής ανάνηψης του ανθρώπου, ικανοποιώντας την ανάγκη μας για χαρά και ελπίδα, μέσα στην περιρρέουσα συννεφιά του κόσμου.

Η συγκινητική νουβέλα, με τις αλλεπάλληλες προσαρμογές της για το θέατρο, ήταν και εξακολουθεί να είναι ένα ασφαλές θεατρικό «καταφύγιο» με εξασφαλισμένο κοινό σε παγκόσμια κλίμακα. Η άποψη αυτή επιβεβαιώθηκε πρόσφατα, στους χαλεπούς καιρούς της πανδημίας, όταν εν μέσω της ομηρείας του ιού, το BBC, ειδησεογραφικός οργανισμός διεθνούς εμβέλειας και κύρους, έγραψε στη διαδικτυακή του σελίδα: «Scrooge saves the theatres these Christmas».

Τις γιορτινές αυτές μέρες βρίσκει δικαιωματικά τη θέση της στην αχανή θεατρική Αθήνα, μεταφέροντας την μαγεία των Χριστουγέννων σε τρεις διαφορετικούς χώρους: στο Μέγαρο Μουσικής ως ροκ μιούζικαλ, σε διασκευή-σκηνοθεσία του Χρήστου Σουγάρη, με τον Πάνο Μουζουράκη ως έναν ξιπασμένο, παρηκμασμένο και δύστροπο αστέρα της μουσικής, μακρινό απόγονο του αρχετυπικού ήρωα. Για δεύτερη χρονιά στο θέατρο «Ακροπόλ», σε μουσικοθεατρική μορφή, με Σκρουτζ τον Σπύρο Μπιμπίλα και για έκτη χρονιά στον Πολυχώρο Πολιτισμού «Ιντεάλ» σε θεατρική μεταφορά της Γιούλης Ηλιοπούλου, με τον Τάκη Παπαματθαίου στο ρόλο του ήρωα-συμβόλου.

Μια επιστροφή στην αθωότητα της παιδικής μας ηλικίας, μια διαρκής υπόμνηση ανθρωπιάς και γενναιοψυχίας.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News