Συνάντηση Τραμπ-Ερντογάν: «Μεγάλο παζάρι» για τα F35, F16 και τους Patriot, η καρφίτσα και η θεολογική σχολή της Χάλκης ΒΙΝΤΕΟ

Πελοπόννησος Newsroom

Επιστροφή στο 2019 για τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις σήμανε η άφιξη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον Λευκό Οίκο για την πολυαναμενόμενη συνάντησή του με τον Ντόναλντ Τραμπ.

Το κλίμα της συνάντησης ήταν πολύ θερμό, με τον Ντόναλντ Τραμπ να μιλάει για όλα τα θέματα της πολιτικής επικαιρότητας σε πιο ανάλαφρο ύφος και γλώσσα όπως συνηθίζει, ενώ ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ήταν πιο αυστηρός κι όπως είπε έθεσε όλα τα ζητήματα για τις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας, επισκεπτόμενος τον Λευκό Οίκο, μετά από 6 χρόνια.

Οι δύο πρόεδροι, που είχαν συναντηθεί για τελευταία φορά τον Νοέμβριο του 2019, αυτή τη φορά είχαν πολλά περισσότερα να πουν, τόσο για τον κόσμο που από τότε έχει να διαχειριστεί δύο μείζονες πολέμους στη γειτονιά της Τουρκίας (Ουκρανία και Μέση Ανατολή), αλλά και για τις σχέσεις των χωρών τους που πέρασαν μια περίοδο απομάκρυνσης κατά την προεδρία του Τζο Μπάιντεν.

Δεν θα μπορούσε να μείνει ασχολίαστο και το μήνυμα του αμερικανού προέδρου που είχε προαναγγείλει ότι θέλει να έχει θετική έκβαση η συμφωνία για τα μαχητικά με την Τουρκία, φορώντας, μαζί με την αμερικανική σημαία, μία καρφίτσα με ένα μαχητικό αεροσκάφος F-35.

Ο Τραμπ, πλέκοντας το εγκώμιο του Ερντογάν, είπε μεταξύ άλλων πως «είναι ένας άνθρωπος που τον σέβονται πολύ. Στη χώρα του, στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο όπου τον γνωρίζουν. Είναι τιμή μου να τον φιλοξενώ».

Η συνάντηση ξεκίνησε λίγο μετά τις 6:30 το απόγευμα με τους δύο ηγέτες να παραχωρούν δηλώσεις και να απαντούν σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, ενώ όπως ανέφερε ο Ντόναλντ Τραμπ θα παραχωρούσε δείπνο στον τούρκο ομόλογό του και θα συζητούσαν.

O Τούρκος ηγέτης έφτασε στην Ουάσινγκτον με μια «βαριά» λίστα αγορών, αιτημάτων και προτάσεων. Συναντήθηκε κατ’ ιδίαν με έναν Αμερικανό πρόεδρο που πάντα έχει ανοιχτά τα αυτιά όταν η κουβέντα πηγαίνει στις business, πρόθυμο μάλιστα να βάλει στην άκρη «τυπικότητες», όπως ίσως τις διαφωνίες του Κογκρέσου και τη νομοθεσία.

Το πολύ καλό κλίμα φρόντισε να το δείξει από την πρώτη κιόλας στιγμή ο Τραμπ, σε αυτές τις επί παντός επιστητού δηλώσεις που κάνει όταν έχει δίπλα του ξένους ηγέτες. Κάπως ασυνήθιστα για τον ίδιο το έδειξε και με την καρφίτσα που φορούσε στο πέτο, δίπλα στην αμερικανική σημαία: ένα F-35, το μαχητικό που διακαώς επιθυμεί να πάρει η Τουρκία.

Η συνάντηση και το γεύμα κράτησαν πάνω από δύο ώρες (παρά τη μικρή καθυστέρηση στην άφιξη του Τούρκου προέδρου), λεπτομέρεια που έχει τη βαρύτητά της.

«Θα συζητήσουμε για τα F-35 και τους Patriot και για όσα ζητά εδώ και καιρό η Τουρκία», είπε από την αρχή κιόλας ο Τραμπ που υποσχέθηκε και ταχεία άρση των κυρώσεων σε βάρος της Άγκυρας αν όλα πάνε καλά.

Το σύντομο σχόλιο του Ερντογάν, που μίλησε ελάχιστα σε σχέση με τον Τραμπ, επισήμανε ότι «είμαστε έτοιμοι να πάμε τις τουρκοαμερικανικές σχέσεις σε άλλο επίπεδο», κάνοντας αναφορά στα F-35, τα F-16 αλλά και το ζήτημα της Halk Bank που «καίει» την Άγκυρα.

Ο Τραμπ παρέκαμψε μάλλον γρήγορα και τη Γάζα, ένα σημείο όπου Τουρκία και ΗΠΑ είναι ίσως σε κάποια απόσταση με δεδομένη και τη σκληρή γλώσσα του Ερντογάν κατά του Μπένιαμιν Νετανιάχου.

«Δεν ξέρω που βρίσκεται ο Ερντογάν και η Τουρκία αναφορικά με το ζήτημα της Γάζας και πιθανότατα δεν θα χρειαστώ την μεσολάβηση Ερντογάν για την επιστροφή των ομήρων στο Ισραήλ», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος και επανάλαβε ότι επιθυμεί να τερματιστεί άμεσα ο πόλεμος και επιστρέψουν άμεσα πίσω όλοι οι Ισραηλινοί όμηροι.

Ένα γρήγορο σχόλιο επιφύλαξε ο Τραμπ και για τις αγορές ρωσικού πετρελαίου από την Τουρκία, άλλο ένα σημείο τριβής: «Το καλύτερο που έχει να κάνει ο Ερντογάν είναι να μην αγοράζει πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Ρωσία».

Σε ένα άλλο ζήτημα με ελληνικό ενδιαφέρον, ο Τραμπ αναφέρθηκε στη συνάντησή του με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίου στον Λευκό Οίκο.

«Θα κάνουμε ότι μας αναλογεί» είχε δηλώσει ο Τούρκος πρόεδρος αναφερόμενος στο θέμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, τονίζοντας ότι θα συζητήσει το θέμα με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο. «Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν εδώ και θα ήθελαν πραγματικά να έχουν κάποια βοήθεια, χρειάζονται βοήθεια και είπα ότι θα το αναφέρω», ήταν το σχόλιο του Αμερικανού προέδρου.

Μετά τη συνάντηση ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Τουρκία, Τομ Μπάρακ, έσπευσε να πει ότι ήταν ιστορική, χαρακτηρισμό που μάλλον θα υιοθετούσαν και οι δύο πλευρές, αν και μένει να φανεί σε ένα βάθος μερικών μηνών πόσα ακριβώς έδωσε και πήρε κάθε πλευρά.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία
Παρά τις καλές προσωπικές σχέσεις τους, οι δεσμοί ΗΠΑ – Τουρκίας έχουν δοκιμαστεί τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω των εμπορικών σχέσεων της Άγκυρας με τη Ρωσία, κάτι που δεν άφησε ασχολίαστο ο Ντόναλντ Τραμπ, που ζήτησε από την Τουρκία να μην αγοράζει πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Μόσχα.

Παράλληλα, σημείωσε ότι ο Ερντογάν είναι σεβαστός τόσο από τον Βλαντίμιρ Πούτιν όσο και από τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ότι θα μπορούσε να παίξει «μεγάλο ρόλο» στην ειρηνευτική διαδικασία.

Και οι δύο πάντως προσπάθησαν να δείξουν θετικό κλίμα. Ο Τραμπ είπε: «Έχουμε μια πολύ καλή σχέση εδώ και χρόνια. Είναι σκληρός άνθρωπος, με ισχυρές απόψεις. Συνήθως δεν μου αρέσουν οι ισχυρογνώμονες, αλλά αυτός πάντα μου άρεσε».

Ο Ερντογάν, από την πλευρά του, δήλωσε «πολύ ευχαριστημένος» που επέστρεψε στον Λευκό Οίκο και ότι ελπίζει να ανεβάσει τις σχέσεις Τουρκίας–ΗΠΑ «σε ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο».

«Ο πρόεδρος της Τουρκίας γνωρίζει τον Πούτιν όπως κι εγώ. Πίστευα από την αρχή πως αυτός ο πόλεμος θα ήταν ο ευκολότερος από τους 7 που έχουν ήδη τερματίσει, αλλά φαίνεται πως δεν ισχύει. Η Ρωσία έχει επιλέξει να κατασπαταλά εκατομμύρια σε βόμβες και είπα τις προάλλες πως πρόκειται για «χάρτινη τίγρη» κι αν ο πόλεμος συνεχιστεί θα αποδειχθεί», είπε ο Ντόναλντ Τραμπ.

Τι ειπώθηκε για τα F-35 και για τις κυρώσεις
Ο Αμερικανός πρόεδρος τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι «αν η συνάντηση είναι επιτυχής, τότε ενδέχεται να αρθούν οι κυρώσεις κατά της Τουρκίας για τα F35».

Κατά την πρώτη του θητεία, ο Τραμπ είχε αποβάλει την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35 επειδή είχε αγοράσει από τη Ρωσία το αντιαεροπορικό σύστημα S-400. Οι ΗΠΑ ανησυχούσαν ότι θα μπορούσαν να διαρρεύσουν ευαίσθητα δεδομένα στη Μόσχα.

Στη συνάντησή τους, ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί ότι μπορεί να βρεθεί λύση. Ο Ερντογάν από την πλευρά του τόνισε ότι ήρθε «έτοιμος να συζητήσει διεξοδικά» το θέμα, υπενθυμίζοντας ότι η Τουρκία έχει ήδη καταβάλει 1,4 δισ. δολάρια για τα αεροσκάφη.

«Ξέρω ότι θέλει τα F-35 και τα θέλει εδώ και καιρό, και το συζητάμε πολύ σοβαρά. Νομίζω ότι θα καταφέρει να αγοράσει αυτά που θέλει», λέει ο Τραμπ για τον Ερντογάν, αναφερόμενος στα αεροσκάφη F35 και F16. «Χρειάζεται ορισμένα πράγματα και εγώ χρειάζομαι ορισμένα πράγματα», συνεχίζει ο πρόεδρος, «και θα καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα».

Στη συνέχεια, ο Τραμπ ρωτήθηκε πότε οι ΗΠΑ θα άρουν τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας και απαντά ότι θα γίνει «σχεδόν αμέσως», αν η σημερινή συνάντηση είναι επιτυχής.

Ο πόλεμος στη Γάζα

Ο αμερικανός πρόεδρος, αναφέρθηκε και στον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα αλλά και στην επιστροφή των ομήρων από τη Χαμάς και είπε συγκεκριμένα: «Δεν ξέρω που βρίσκεται ο Ερντογάν και η Τουρκία αναφορικά με το ζήτημα της Γάζας και πιθανότατα δεν θα χρειαστώ την μεσολάβηση Ερντογάν για την επιστροφή των ομήρων στο Ισραήλ.

Θέλω να σταματήσει ο πόλεμος αλλά άμεσα και όλους τους ομήρους πίσω. Δεν θέλω έναν σήμερα έναν σε μία εβδομάδα τους θέλω όλους τώρα.

Θα συναντηθώ και με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ και θα υπάρξουν εξελίξεις σίγουρα».

Η στρατηγική της Τουρκίας

Ο Ερντογάν θέλει να προβάλλει την Τουρκία ως δύναμη σταθερότητας σε μια δύσκολη περίοδο. Υποστηρίζει ότι η χώρα του μπορεί να παίξει κεντρικό ρόλο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, κρατώντας ισορροπίες με Ουκρανία και Ρωσία. Στη Συρία, οι αντάρτες που στήριζε η Τουρκία ανέλαβαν την εξουσία, γεγονός που επιδείνωσε τις σχέσεις της με το Ισραήλ, σχολιάζει σε δημοσίευμά του το Al Jazeera.

Ο Τραμπ έχει καλέσει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να δείξει «λογική» στη στάση του απέναντι στην Άγκυρα.

Ο Ερντογάν, σε ομιλία του στον ΟΗΕ, κατηγόρησε το Ισραήλ για γενοκτονία στη Γάζα – ισχυρισμός που απορρίπτουν Ισραήλ και ΗΠΑ. Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της Γάζας, από τον πόλεμο που ξεκίνησε μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, έχουν σκοτωθεί πάνω από 65.000 Παλαιστίνιοι και περίπου το 90% των σπιτιών έχει καταστραφεί ή υποστεί ζημιές.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News