Βασίλης Μάρκου για ρήτρα αναπροσαρμογής: «Τα δικαστήρια ακούνε την κραυγή αγωνίας των πολιτών…»

Χρήστος Βεργανελάκης

Μέσα στα πρώτα, και πιο «καυτά», θέματα συζήτησης σε μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας εξακολουθεί να είναι η ρήτρα αναπροσαρμογής, που απογειώνει, σε πολλές περιπτώσεις, στα ύψη τους λογαριασμούς ρεύματος των καταναλωτών.

Η υπόθεση βρίσκεται στη Δικαιοσύνη και από την έκβασή της, απ’ το αν η ρήτρα κριθεί σύννομη ή όχι, θα εξαρτηθούν πολλά.

Οι εξελίξεις τρέχουν διαρκώς. Ο πατρινός δικηγόρος Βασίλης Μάρκου ήταν από τους πρώτους που μπήκαν στη μάχη και απέκτησε εξειδίκευση στο θέμα, ως εκ τούτου έχει και άμεση και έγκυρη πληροφόρηση για τη δικαστική εξέλιξη:

Η «ΠτΚ» μίλησε μαζί του και του έθεσε συγκεκριμένα ερωτήματα:

-Ποια η σημασία του αιτήματος πιλοτικής δίκης στον Αρειο Πάγο από τη ΔΕΗ:

Την προηγούμενη Τετάρτη χορηγήθηκε μετά από συλλογική αίτηση των ενώσεων καταναλωτών το ασφαλιστικό μέτρο της μη διακοπής του ρεύματος σε ευάλωτους καταναλωτές. Η απόφαση αφορούσε εκείνα τα νοικοκυριά που εντάχθηκαν στην συλλογική αίτηση των ενώσεων. Συγκεκριμένα, το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών αποφάσισε την απαγόρευση διακοπής του ρεύματος από τη ΔΕΗ, για όσο διάστημα δεν πληρώνεται η ρήτρα αναπροσαρμογής μέχρι να κριθεί οριστικά η νομιμότητά της.
Ταυτόχρονα η ΔΕΗ έχει υποβάλει αίτημα στον Αρειο Πάγο για την διενέργεια Πιλοτικής δίκης όσον αφορά την ρήτρα, διαδικασία που θα δημιουργήσει ένα ιδιότυπο «δεδικασμένο» που θα δεσμεύει τα υπόλοιπα δικαστήρια.
Υποστηρίζεται η άποψη ότι η κίνηση αυτή της ΔΕΗ αποσκοπεί στο να καθυστερήσει την τελική κρίση για την νομιμότητα της ρήτρας. Ομως, ταυτόχρονα αποπνέει κάποια νομική ανασφάλεια ενώ συνιστά μια έμμεση παραδοχή ότι η τελική έκβαση της υπόθεσης είναι ακόμα αβέβαιη.

-Γιατί θεωρείτε ότι τα ασφαλιστικά μέτρα είναι αναγκαία:

Ο Κώδικας Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας, που είναι νόμος του κράτους, προστατεύει στα χαρτιά μόνο τις βίαιες διακοπές ρεύματος, ιδίως των ευάλωτων νοικοκυριών. Απαγορεύει την διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος τον Ιούλιο, τον Αύγουστο και από τον Οκτώβριο μέχρι τον Μάρτιο σε αυτές τις κατηγορίες και για 12 μήνες όσες και όσους χρησιμοποιούν το ρεύμα ως μηχανική υποστήριξη της υγείας τους.
Στην πράξη όμως, επειδή αυτή η απαγόρευση δεν έχει κάποια κύρωση για τον παραβάτη, είναι δηλαδή «ατελής κανόνας δικαίου», οι πάροχοι δεν δεσμεύονται ότι θα τον τηρούν. Με σκοπό να χρησιμοποιούν την διακοπή ρεύματος για να λαμβάνουν τις απαιτήσεις τους, πολλές φορές παραβιάζουν ακόμα και αυτήν την ελάχιστη προστασία.
Το προηγούμενο καλοκαίρι, το Ινστιτούτο Καταναλωτή της Κορίνθου είχε λάβει πολλές τέτοιες καταγγελίες για διακοπές ρεύματος ευάλωτων νοικοκυριών τους μήνες της απαγόρευσης. Ποιες ήταν οι συνέπειες των παραβατών; Δεν υπήρξαν. Το φετινό καλοκαίρι είναι μπροστά μας. Χωρίς τις πρόσφατες αποφάσεις ασφαλιστικών μέτρων, αυτή η κατηγορία ανθρώπων θα είχε τον κίνδυνο ακόμα και της απώλειας της ίδιας της ζωής τους.

-Θα μπορούσε, θεωρείτε, να υπάρχει μια ελάχιστη προστασία από την Πολιτεία;

Ανεξάρτητα από την κούρσα των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος, πρέπει να επιβληθούν νομοθετικά αυστηρές κυρώσεις στην περίπτωση που οι πάροχοι παραβιάζουν τον κώδικα προμήθειας. Δεν μπορεί ο διακόπτης της παροχής ηλεκτρικού να βρίσκεται στην απόλυτη εξουσία τέτοιων αυτονομημένων από τον κρατικό έλεγχο ιδιωτικών κεφαλαίων.
Από την άλλη μεριά η ΔΕΔΔΗΕ απαντάει στις αγωνιώδεις εκκλήσεις των δικηγόρων για την τήρηση του κώδικα, ότι άπαξ και λάβει εντολή διακοπής από τους παρόχους, δεν οφείλει από την νομοθεσία να εξετάζει αν αυτή είναι νόμιμη ή όχι. Ομως, ακόμα και σε περιβάλλοντα φιλελεύθερης οικονομίας το θεσμικό πλαίσιο είναι απαραίτητο ώστε να ελέγχει τις αυθαιρεσίες των μεγάλων παικτών που κρατάνε στα χέρια τους αγαθά ζωτικής σημασίας.

-Ο ρόλος της Δικαιοσύνης ποιος εκτιμάτε, κύριε Μάρκου, πως πρέπει να είναι;

Η δικαιοσύνη έχει καταστεί πλέον το τελευταίο καταφύγιο των πολιτών. Τα δικαστικά έξοδα, όμως, αποτρέπουν την προσφυγή στην δικαιοσύνη των αδύναμων νοικοκυριών. Από την άλλη μεριά, η ένταξη στις συλλογικές προσφυγές των ενώσεων καταναλωτών είναι μια προσπάθεια που εκτονώνει το κόστος. Λειτουργεί η «ισχύς εν τη ενώσει».
Η καταχρηστικότητα της ρήτρας αναπροσαρμογής έχει ομολογηθεί εμμέσως από την πολιτεία που κοιτάζει να την καταργήσει και από την ΔΕΗ που ρωτάει τον Αρειο Πάγο και ζητάει μια άμεση και αμετάκλητη απάντηση. Ευτυχώς, τα δικαστήρια μέχρι τώρα ακούνε σε μεγάλο βαθμό την κραυγή αγωνίας των πολιτών και αντιλαμβάνονται ότι μέχρι να κριθεί αυτό το δυσχερές νομικά ζήτημα θα πρέπει να υπάρχει μια προσωρινή προστασία.

-Τι συμβαίνει μέσα στις δικαστικές αίθουσες; Ποιο είναι το σημείο σύγκρουσης;

Η εμπειρία από τις δικαστικές αίθουσες και τον τρόπο που διεξάγονται οι αντιδικίες σχετικά με την μη διακοπή ρεύματος για όσο διάστημα δεν πληρώνεται η ρήτρα αναπροσαρμογής, δείχνουν την διάθεση των παρόχων για την διεκδίκηση αυτών που θεωρούν ως απαιτήσεις τους. Δυστυχώς, η επιχειρηματολογία των πληρεξούσιων δικηγόρων πολλές φορές ξεφεύγει από τα όρια της καλόπιστης διεξαγωγής της δίκης. Ακούμε πολλές φορές για μεθοδευμένη προσπάθεια των καταναλωτών να αποφύγουν δόλια τις οφειλές τους. Ακούμε επίσης αβάσιμες προβλέψεις για κοσμογονικές καταστροφές στην ενεργειακή επάρκεια της χώρας αν δεν αποπληρωθούν οι λογαριασμοί και η ρήτρα αναπροσαρμογής που είναι η βασική πηγή του προβλήματος.

-Τελικά, ποια πλευράς φαίνεται να έχει δίκιο;

Βρισκόμαστε στο 2022, 142 χρόνια μετά την ανακάλυψη του πρώτου λαμπτήρα. Δεν μπορεί να είναι τόσο σύνθετη εξίσωση, με τέτοια τεχνολογική εξέλιξη, ένα σπίτι να έχει το φώς του, ζέστη το χειμώνα, δροσιά το καλοκαίρι και μια-δύο ηλεκτρικές συσκευές για την επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο (έναν υπολογιστή, ένα τηλέφωνο). Υπάρχει η βούληση; Το δίλημμα «ανθρώπινη ζωή ή είσπραξη οικονομικών απαιτήσεων» μάς εκθέτει σαν κοινωνία και σαν πολιτισμό.

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω