«Ο,τι οραματιζόμαστε… γίνεται!»: Ο πασίγνωστος ψυχοθεραπευτής Δρ. Γιώργος Λάγιος αναλύει την ανθρώπινη σκέψη στην «Π»
«Οταν είσαι στο εδώ και τώρα, δεν έχεις τίποτα να φοβάσαι. Οτιδήποτε φοβάσαι, σχετίζεται με το παρελθόν και το μέλλον»

Αραγε, πώς είναι να… μπαίνεις μέσα στο μυαλό του Γιώργου Λάγιου; Ο έγκριτος ψυχοθεραπευτής και καθηγητής Ψυχοσεξουαλικής Υγείας, ευπώλητος συγγραφέας και δημοφιλής ομιλητής, μάς ξεναγεί στα πιο βαθιά στρώματα του νου, όπου συνειδητό και ασυνείδητο αλληλοεπιδρούν.
Τονίζει τη σημασία της αυτοπαρατήρησης και της αυτογνωσίας για να κατανοήσουμε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τα όριά μας, και να ελέγξουμε ενεργά τη ζωή μας. Μέσα από τη νευροπλαστικότητα, ο εγκέφαλος μπορεί να υλοποιήσει τις επιθυμίες μας, ενώ η σχέση ανάμεσα στην εμπειρία και την ανάμνηση καθορίζει πώς θυμόμαστε, αποφασίζουμε και ζούμε πραγματικά στο «εδώ και τώρα».
Μια συνομιλία που φωτίζει τη δύναμη του νου, την αξία της αυτογνωσίας και τη σημασία της συνειδητής ζωής.
-Κύριε καθηγητά, πόσο βαθιά μπορούμε να φτάσουμε μέσα στον ανθρώπινο νου;
Υπάρχει ένα κομμάτι, το ασυνείδητο, στο οποίο δεν έχουμε καμία πρόσβαση, και η χαρτογράφησή του είναι πάρα πολύ δύσκολη. Σιγά-σιγά κάνουμε βήματα για να αντιληφθούμε ότι όσο εμείς αποκτούμε συνειδητότητα και επίγνωση, τόσο περισσότερο με κάποιον τρόπο ξεκλειδώνουμε και το ασυνείδητο. Αυτό θέλει σοβαρή δουλειά, όχι μόνο ψυχοθεραπευτικά, αλλά και με τη μέθοδο της απλής αυτοπαρατήρησης. Γι’ αυτό λέω ότι ένα από τα πιο βασικά μαθήματα που θα έπρεπε να υπάρχει στο σχολείο είναι το μάθημα της λογικής και του self-reflection (αυτοπαρατήρησης). Να μπορεί το άτομο να έχει αυτοεπίγνωση, να ξεχωρίζει ποιες είναι οι δικές του σκέψεις και ποιες προέρχονται από τους γονείς, το σχολείο, τους φίλους ή τα social media, ώστε να μην είναι ένα φερέφωνο.
-Να φανταστούμε ότι αυτή η δουλειά είναι κατά κάποιο τρόπο επώδυνη;
Για άτομα που έχουν περάσει τραυματική παιδική ηλικία, είναι πολύ επώδυνη δουλειά. Ακόμα και για άτομα που τα είχαν πιο εύκολα, έχει έναν άλλο βαθμό δυσκολίας, γιατί δεν χρειάστηκε να προσπαθήσουν τόσο. Αν δεν προσπαθήσεις, αν δεν πονέσεις, δεν καταλαβαίνεις τα όριά σου, ούτε έχεις την ανάγκη να εξερευνηθείς. Η εξερεύνηση είναι αυτή που ξεκλειδώνει το spirituality, για να μπορούμε να ανεβαίνουμε πνευματικά επίπεδα. Αυτό που προσπαθώ να μεταγγίσω είναι ότι οι εγκεφαλικές απολαύσεις είναι η ουσία και μπορούν να παραμείνουν για πάντα, δεν μπορεί να μας τις κλέψει κανένας, ενώ οτιδήποτε υλικό μπορεί να φύγει ανά πάσα στιγμή.
-Αν λοιπόν ο νους δεν είναι μόνο εργαλείο, αλλά είναι και μία πύλη, τότε τι ακριβώς κρατάμε κλειδωμένο πίσω της;
Συνήθως θάβουμε οτιδήποτε μας φοβίζει ή μας πονάει. Υπάρχει εκεί, αλλά βγαίνει σε άσχετες χρονικές στιγμές, και γι’ αυτό οι υπεραντιδράσεις μας είναι ανεξήγητες και σχετίζονται με το παρελθόν. Μία από τις ασκήσεις ενσυνειδητότητας εξηγεί ότι όταν είσαι στο εδώ και τώρα, δεν έχεις τίποτα να φοβάσαι. Οτιδήποτε φοβάσαι, σχετίζεται με το παρελθόν και το μέλλον. Αν κάποιος ανοίξει αυτή την πύλη, μπορεί να είναι επώδυνο, γιατί θα συναντήσει βουνά, δράκους, φοβίες, ανησυχίες ή συναισθήματα ανεπάρκειας. Ομως, μέσα από αυτό το μονοπάτι υπάρχει ένα φως, όπου μετά πολλά βγάζουν νόημα. Το νόημα έχει αποδειχθεί από έρευνες ότι είναι ό,τι πιο πολύτιμο υπάρχει, τα χρήματα χάνουν την αξία τους, μπροστά σε αυτό το νόημα.
Η ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΣΤΙΓΜΗΣ
-Τελικά τι συμβαίνει με τις στιγμές; Είναι αιώνιες;
Η στιγμή στο μυαλό μας μπορεί να είναι αιώνια. Ο χρόνος που περνάμε εξαρτάται από το αν περνάμε όμορφα ή δυσφορικά. Οταν περνάμε δυσφορικά φαίνεται αιώνας. Ερευνες δείχνουν ότι η γεύση που αφήνει μία εμπειρία καθορίζει την ανάμνηση, και με βάση την ανάμνηση εμείς αποφασίζουμε την επόμενη φορά. Θα έπρεπε ο εαυτός που αποφασίζει να είναι ο εαυτός που ζει στο εδώ και τώρα, αλλά συνήθως είναι ο εαυτός που θυμάται.
-Μπορούμε εμείς να διαμορφώσουμε το μέλλον μας, επικεντρώνοντας τη σκέψη μας σε κάτι που θα θέλαμε να συμβεί;
Βεβαίως! Ολες αυτές οι ασκήσεις έχουν ως σκοπό να ξυπνήσουν τη νευροπλαστικότητα. Οταν οραματιζόμαστε ή φαντασιωνόμαστε, ο εγκέφαλος ψάχνει έναν τρόπο να υλοποιήσει την επιθυμία μας. Οταν ο εγκέφαλός μας καταλάβει τι θέλουμε, αρχίζουμε να παρατηρούμε πράγματα που προηγουμένως δεν είχαμε ξαναπαρατηρήσει, γιατί δώσαμε την εντολή να ανοίξει τις κεραίες του.
-Αρα, λοιπόν, θα πρέπει εμείς να ευχόμαστε κάτι ή να το θεωρούμε ως δεδομένο, προκειμένου να το επιβάλλουμε να συμβεί;
Θα πρέπει να είμαστε πραγματιστές. Η καταστροφολογία δεν είναι ρεαλιστική αντιμετώπιση. Πρέπει να ζητήσουμε αυτό που θέλουμε, αλλά και να το διεκδικήσουμε. Δεν μπορούμε να περιμένουμε απλά να συμβεί. Ολα αυτά λειτουργούν μαζί. Γι’ αυτό και λένε ότι ουσιαστικά, όταν η ευκαιρία συναντά την προετοιμασία, το ονομάζουμε τύχη. Δεν είναι τύχη. Είναι, ότι μας δίνεται η ευκαιρία να αξιοποιήσουμε αυτό που χτίσαμε τόσο καιρό, ακόμα κι αν το χτίσαμε μέσα στη φαντασία μας.
Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
-Πόσο τελικά δυνάστης είναι ο νους, ή πόσο του επιτρέπουμε να μας βασανίζει;
Το μυαλό μας είναι το εργαλείο μας για να ταξιδέψουμε στον χωροχρόνο και να αυτορυθμιστούμε. Ουσιαστικά, εμείς σωματοποιούμε σκέψεις. Αν μπορέσουμε να ελέγξουμε τη σκέψη μας, θα μπορέσουμε να αλλάξουμε το συναίσθημά μας, και το συναίσθημά μας είναι η ποιότητα της ζωής μας. Πρέπει να αφήνουμε να μας διαπεράσουν οι σκέψεις που δεν είναι ρεαλιστικές και να κρατήσουμε αυτές που αξίζει να επεξεργαστούμε. Ωστόσο, υπάρχει ανισότητα, καθώς κάποια παιδιά που τραυματίστηκαν βαριά στην παιδική ηλικία έχουν οργανικά και βιολογικά, ένα μειονέκτημα στην ανάπτυξη της νευροπλαστικότητας σε σχέση με άλλα.
ΣΧΕΣΗ ΑΝΑΜΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ
-Ποια είναι η σχέση ανάμνησης και εμπειρίας στη ζωή;
Η σχέση ανάμεσα στην εμπειρία και την ανάμνηση είναι στενή και καθοριστική για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε και αποφασίζουμε για το μέλλον. Σύμφωνα με έρευνες που αναφέρονται στη συνέντευξη, η γεύση που αφήνει μία εμπειρία θα καθορίσει την ανάμνηση. Με άλλα λόγια, η συνολική εντύπωση ή το «αποτύπωμα» μιας εμπειρίας επηρεάζει το πώς αυτή αποθηκεύεται στον νου. Επιπλέον, με βάση την ανάμνηση, εμείς αποφασίζουμε την επόμενη φορά.
Αυτό δημιουργεί μια σημαντική παράδοξη κατάσταση, η οποία εξηγείται με ένα παράδειγμα: Εάν κάποιος πάει ένα ταξίδι για 20 ημέρες, αλλά η τελευταία μέρα είναι πολύ άσχημη, τότε ο άνθρωπος τείνει να βάλει αυτή την εμπειρία σε ένα πλαίσιο που τον κάνει να σκεφτεί, ότι δεν θέλει να την επαναλάβει. Ωστόσο, οι προηγούμενες 19 μέρες μπορεί να ήταν τέλειες. Παρόλα αυτά, δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε τις 19 καλές μέρες από τη μία κακή μέρα στην ανάμνησή μας. Κατά συνέπεια, ο εαυτός που αποφασίζει τις επόμενες κινήσεις μας, είναι ο εαυτός που θυμάται. Ενώ, ιδανικά, ο εαυτός που αποφασίζει θα έπρεπε να είναι ο εαυτός που ζει στο εδώ και τώρα.
Η κατανόηση αυτής της σχέσης απαιτεί πολύ μεγάλη αυτοεπίγνωση για να αντιληφθούμε τον χρόνο και τις επιπτώσεις των αναμνήσεων στις αποφάσεις μας.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News