Γιατί ο Πούτιν θα μας «κάψει» – Αναλυτής εξηγεί στην «Π» τι συμβαίνει με τις ανατιμήσεις

Χρήστος Βεργανελάκης

Γιατί φτάσαμε σε τόσο οριακά επίπεδα όσον αφορά το κεφάλαιο της ενέργειας; Τι μεσολάβησε; Τι προκάλεσε το πρόβλημα που απειλεί να γίνει εφιάλτης για σχεδόν όλο τον πλανήτη;

Πώς συνδέονται η πανδημία και η ενεργειακή ανάφλεξη με την πολεμική σύρραξη στην Ουκρανία, που απειλεί να γενικευτεί;

Υπάρχει φως στον ορίζοντα για την Ελλάδα, για την ΕΕ;

Και πώς μπορεί ν’ αποτραπεί η ανεξέλεγκτη επέκταση του πολεμικού σκηνικού;

Ο Γιώργος Αδαλής, εξπέρ στο είδος, αναλύει, σε μια πραγματικά πολύ «καυτή» συνέντευξη στην εφημερίδα «Πελοπόννησος», όλο το στόρι και, το κυριότερο, περιγράφει το βαθύ και επικίνδυνο αδιέξοδο στο οποίο έχει βρεθεί όλος ο πλανήτης και το οποίο απαιτεί γενναίες και πρωτόγνωρες υπερβάσεις.

Ο κ. Αδαλής, είναι οικονομολόγος, μηχανικός Η/Υ, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Πατρών. Ως οικονομολόγος και προγραμματιστής έχει αναπτύξει και εγκαταστήσει δικές του εφαρμογές σε χρηματιστηριακές, ναυτιλιακές και τηλεπικοινωνιακές εταιρείες.

Ο όλεθρος στις Αγορές, το πώς φτάσαμε ως εδώ, δεν συζητήθηκε ποτέ σε βάθος, κύριε Αδαλή… Πώς θα αποφύγουμε τώρα την ενεργειακή και επισιτιστική κρίση που ορθώνονται μπροστά μας;

Θα ξεκινήσω με την παρουσίαση ενός σχεδιαγράμματος στο οποίο απεικονίζεται η γενεσιουργός αιτία όλων των δεινών μας. Είναι το σχεδιάγραμμα της διακύμανσης της τιμής του αμερικανικού δείκτη πετρελαίου WTI (West Texas Intermediate) στα χρόνια της πανδημίας. Δεν είναι μόνο η θλιβερή επέτειος των 2 ετών που κλείνουμε από την μετάδοση του covid-19 στην Δύση και τα πρώτα lockdown στις μεγάλες δυτικές οικονομίες, αλλά με το σχεδιάγραμμα αυτό αντιλαμβάνεται κανείς με πολύ απλό τρόπο πότε ξεκίνησε η κρίση και πώς εξελίχτηκε ιστορικά!

Αριστερά βλέπετε την τιμή του αμερικάνικου βαρελιού πετρελαίου (WTI) και δεξιά την ποσοστιαία διακύμανση της τιμής του. Το σχεδιάγραμμα αυτό αποτελεί την αποτύπωση ενός μοναδικού φαινομένου στα παγκόσμια χρονικά, με το οποίο θα ασχοληθούν γενιές και γενιές ιστορικών στο μέλλον. Διότι αποτυπώνει ξεκάθαρα ότι η γενεσιουργός αιτία όλων των δεινών μας είναι τα lockdowns. Από τα επίπεδα των 55$/βαρέλι τον Μάρτιο του 2020, έφτασε να πωλείται ακόμη και σε αρνητικά επίπεδα (-40$) με το που έγινε το πρώτο lockdown. Η πτώση της τιμής κατέγραψε μέσα σε 27 ημέρες μια πτώση της τάξης του -155%. Που σημαίνει ότι οι παραγωγοί πλήρωναν προκειμένου να ξεφορτωθούν το προϊόν τους διότι δεν είχαν πού να το βάλουν μιας και οι δεξαμενές ήταν γεμάτες. Χρειάστηκε ένας χρόνος για να φτάσουμε τον Μάρτιο του 2021 να επανέλθουν οι τιμές στα προ-πανδημικά επίπεδα. Το πρώτο αυτό 12μηνο (Μάρτιος 2020-2021) κυριάρχησε το πρώτο από τα δύο ανθρώπινα συναισθήματα που κινούν τις αγορές. Ο φόβος

Λένε ότι ο φόβος και η απληστία είναι τα δύο συναισθήματα που συνήθως κινούν τις αγορές. Πώς τις επηρέασαν στα χρόνια της πανδημίας;

Οπως θα παρατηρήσετε, τον Μάρτιο του 2022 συμβαίνει το αντίστροφο σε σχέση με τον Μάρτιο του 2020 ενώ ενδιάμεσα, τον Μάρτιο του 2021, η τιμή του βαρελιού φτάνει στα επιθυμητά για όλους επίπεδα των 62,5$. Αλλά έκτοτε αρχίζει σταδιακά να ανεβαίνει λόγω του ότι κυριάρχησε το δεύτερο συναίσθημα που κινεί τις αγορές: Η απληστία. Και έφτασε την περασμένη Παρασκευή να καταγράψει αντίθετο ρεκόρ αφού η τιμή του ανέβηκε κατά 133% σε σχέση με τον Μάρτιο 2020, χτυπώντας τριψήφιο νούμερο που άγγιξε τα 120$/βαρέλι. Δεν υπήρξε ποτέ περίπτωση στην παγκόσμια ιστορία που μέσα σε 24 μήνες η τιμή ενός οποιουδήποτε εμπορεύματος να κατέγραψε πτώση -155% και άνοδο +133%.

Ο «εχθρός» λοιπόν είναι η τεκμαρτή μεταβλητότητα. Ποιο κράτος, ποια επιχείρηση μπορεί να καταρτίσει προϋπολογισμούς με τέτοια μεταβλητότητα;

Τον πρώτο χρόνο της πανδημίας , το πετρέλαιο έπεσε στα τάρταρα. Πλήρης κυριαρχία του φόβου στις αγορές και στους επενδυτές! Τον δεύτερο χρόνο της Πανδημίας έσπασε η διεθνής εφοδιαστική αλυσίδα και υπήρχε τρομακτική αύξηση των μεταφορικών. Τα υψηλά μεταφορικά σε συνδυασμό με τις άδειες δεξαμενές και την αυξημένη ζήτηση σε καύσιμα και ενέργεια, δημιούργησαν ένα ακριβώς αντίθετο μείγμα, με τις τιμές του βαρελιού να φτάνουν τα 95$.

Και τελικά πληρώνει το μάρμαρο αυτού του ακήρυχτου πολέμου ο κοσμάκης, έτσι δεν είναι;

Μόλις σας εξήγησα, πολύ σύντομα, τον μεγαλύτερο οικονομικό πόλεμο που έχει ξεσπάσει ποτέ για τον οποίο εδώ στην Ελλάδα, τα κεντρικά ΜΜΕ δεν αφιέρωσαν ούτε ένα δευτερόλεπτο προκειμένου να γίνει ορατός κι από τον κόσμο. Στην ειδησεογραφία υπήρχε μόνο ένα πράγμα: ο κορονοϊός. Και κάπως έτσι φτάσαμε στον Νοέμβριο 2021 όπου οι τιμές στην ενέργεια άρχισαν να εκτοξεύονται στα ύψη! Οι υποσχέσεις ότι η πράσινη μετάβαση θα γινόταν με χρήση ανεμογεννητριών και ηλιακών αποδείχτηκαν από όνειρο σε εφιάλτη. Έναν εφιάλτη τόσο για τις ΗΠΑ όσο κυρίως για την Ευρωπαϊκή Ήπειρο. Η σχεδόν ποινικοποίηση των λιγνιτών και η δαιμονοποίηση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, σμπαράλιασαν την αγορά ενέργειας. Το αποτέλεσμα ήταν να εκτοξευτούν τα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος από 300% ως και 600% σε κάποιες χώρες.

Κάθε φορά που έχουμε στον πλανήτη Ενεργειακή κρίση ή μια μεγάλη πανδημία, όλο και κάπου ξεσπά ένας γενικευμένος ή Παγκόσμιος πόλεμος! Και τώρα έχουμε και τα δύο! Και πανδημία και ενεργειακή κρίση. Ηταν δεδομένο ότι όλο αυτό θα οδηγήσει σε κάποια πολεμική ανάφλεξη ευαίσθητων μετώπων. Η Πανδημία έφερε τσουνάμι οικονομικών προβλημάτων και τα οικονομικά προβλήματα όξυναν τις έριδες μεταξύ των μεγάλων παικτών.

Μπορεί να αποτραπεί αυτός ο Αρμαγεδδώνας;

Μόνο εφόσον γίνει μια αμοιβαία διαχείριση της κρίσης κατά τα πρότυπα της κρίσης στην Κούβα το 1962. Εάν εκλείψει ο φόβος του πολέμου, η τιμή θα πέσει πάλι κοντά στα 90$. Και έχουμε μπροστά μας άλλους 7 μήνες έτσι ώστε να φουλάρουμε τις δεξαμενές που σήμερα αδειάζουν επικίνδυνα, μιας και η ανοιξιάτικη καλοκαιρία θα βοηθήσει την ζήτηση να πέσει και συνεπώς θα πέσουν κι άλλο οι τιμές!

Δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν γίνεται μέχρι τώρα. Τόσο στο πολεμικό πεδίο της Ουκρανίας όσο και στο πεδίο του οικονομικού πολέμου, που είναι ακόμα πιο σκληρό, ουδείς υποχωρεί και η κατάσταση χειροτερεύει.

Οι κυρώσεις προς τη Ρωσία μπορεί να έχουν επιφέρει μεγάλο πλήγμα στην οικονομία της αλλά οι κυρώσεις εκτοξεύουν κι άλλο τις τιμές στην ενέργεια διότι η απουσία 2.5 εκ. ρωσικών βαρελιών από την ημερήσια αγορά ανεβάζει τις τιμές, όπως επίσης και στην αγορά φυσικού  αερίου.

Η ΕΕ επειδή δεν είναι παραγωγός υδρογονανθράκων αλλά εισαγωγέας, θα την πληρώσει περισσότερο. Το 2021 χρειαστήκαμε να δαπανήσουμε συνολικά 300δις€ για να καλύψουμε τις ενεργειακές μας ανάγκες! Φέτος με την κατάσταση αυτή θα χρειαστούμε συνολικά 1.2 ΤΡΙΣ ευρώ στην καλύτερη των περιπτώσεων. Μόνο για τον μήνα Ιανουάριο δαπανήσαμε ήδη 200 δις€ σε ενέργεια.

Εχουν σχέδια αντιστάθμισης του κινδύνου οι ΗΠΑ; Και ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν για την ΕΕ από τις κυρώσεις στην Ρωσία;

ΟΙ ΗΠΑ έχουν κάποια σχέδια για μας που σχετίζονται με την απεξάρτηση από την Ρωσία. Πρώτον ήδη έχουν αυξήσει κατά 105% τις αποστολές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) τον περασμένο Ιανουάριο σε σχέση με οποιονδήποτε Ιανουάριο της τελευταίας 5ετίας! Αλλά αυτό δεν αρκεί να μας απεξαρτήσει από την Ρωσία διότι το 40% των αναγκών της ΕΕ σε αέριο γίνονται από την Ρωσία! Χρειάζονται επενδύσεις πολλών δις και ένα βάθος χρόνου άνω της 5ετίας. Ο Μπάιντεν λοιπόν πρέπει να βρει επειγόντως και άμεσα 3 εκ βαρέλια πετρέλαιο για να αντισταθμίσει τις Ρωσικές απώλειες λόγω των κυρώσεων. Υπάρχουν δύο μόνο λύσεις για τον Μπαϊντεν αλλά είναι πολύ πικρές! Η πρώτη είναι η επίτευξη συμφωνίας με το Ιράν (στο πρόγραμμα των πυρηνικών) που θα οδηγήσει σε άρση των κυρώσεων με αποτέλεσμα την εισαγωγή στην αγορά επιπλέον 1 με 3 εκ βαρέλια ιρανικού πετρελαίου που θα ρίξουν ως και 20 δολάρια το βαρέλι βραχυπρόθεσμα. Σε αυτό αντιδρά το Ισραήλ όπως φαίνεται και αν δεν συναινέσει, τότε κινδυνεύουμε να ανοίξει και δεύτερο μέτωπο αυτή τη φορά μεταξύ Ιράν και Ισραήλ. Το δεύτερο πιο πικρό ποτήρι που πρέπει να πιει ο Μπάιντεν ονομάζεται Βενεζουέλα! Η πτωχή χώρα με τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου παγκοσμίως! Η χώρα των τιμωρημένων «Μαδουραίων» που η Ελλάδα είχε αναγνωρίσει τον αντίπαλο Γκουαιδό! Μια άρση των κυρώσεων προς Βενεζουέλα μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη πτώση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Αλλά θα στοιχίσει πανάκριβα πολιτικά στον Μπάιντεν και σαφώς και στον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Τι πρέπει να κάνει η ΕΕ για να αποφύγει την διεύρυνση της ενεργειακής κρίσης και την επισιτιστική κρίση;

Το μέτωπο της Ουκρανίας πρέπει να κλείσει άμεσα. Να επιτευχθεί ειρήνη και να χαραχτεί μια νέα στρατηγική στην ΕΕ αναφορικά με την ενεργειακή μας ασφάλεια! Σε κεντρικό ευρωπαϊκό επίπεδο να θεσπιστεί προστασία των τιμών και των καταναλωτών. Σε επίπεδο χώρας να δοθεί σε κάθε μία διαφορετικό πλαφόν στο ενεργειακό της μείγμα. Δεν μπορούν π.χ.  όλες οι χώρες να έχουν το ίδιο ποσοστό χρήσης υδροηλεκτρικής ενέργειας για τον απλούστατο λόγο ότι δεν έχουν όλες οι χώρες ποταμούς. Δεν μπορεί η Ελλάδα να έχει και φυσικό αέριο και λιγνίτες αλλά να τα θάβουμε και τα δύο ενώ μπορούμε να δώσουμε ανάσες στην ΕΕ. Ούτε να έχουμε έτοιμα υδροηλεκτρικά εργοστάσια στον Αχελώο αλλά να τα κρατάμε κλειστά γιατί φοβόμαστε τους Οικολόγους.

Αυτοί που ελπίζουν ότι στο τέλος του χειμώνα θα φτιάξει την κατάσταση, είναι γελασμένοι! Διότι τον Αύγουστο θα έχουμε νέες εκρήξεις στη ζήτηση ενέργειας λόγω καύσωνα και τον ερχόμενο Νοέμβριο έρχεται ένας νέος δύσκολος χειμώνας! Κι αυτό θα γίνεται καθ’ όλη την δεκαετία που διανύουμε. Μια δεκαετία που θα δώσει πολλές ενεργειακές κρίσεις, με μια Ευρώπη εντελώς ανοχύρωτη μπροστά σε αυτές!

Ποια κίνηση, άμεσα, θα μπορούσε να αποτρέψει τη σύρραξη;

Θα σας πω. Να καθίσουν αμέσως στο ίδιο τραπέζι ο Μπάιντεν, ο Πούτιν και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Και να βρουν λύση. Να ξέρετε ότι όσο καθυστερεί η λύση, η ζημιά για μας τους ευρωπαίους θα γίνεται κολοσσιαία. Και ο επόμενος χειμώνας θα είναι πολύ χειρότερος, γιατί τότε θα εισπράξουμε όσα γίνονται τώρα.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News