Βαγγέλης Γέττος: «Η μουσική ήταν πάντα σύμμαχός μου και με βοήθησε πολύ να ξανασηκώσω τον γενικό διακόπτη»

Αλεξάνδρα Παναγοπούλου

Την δεύτερη «απόβασή» τους – όπως την χαρακτηρίζουν οι ίδιοι – πραγματοποιούν οι «Ιδαίον Project», το πειραματικό folk-rock σχήμα από την Λευκωσία. Το συγκρότημα αποτελούν οι Hugo Enrique Olivos (τύμπανα), ο Μίμης Σανδαλής (κοντραμπάσο) και ο Βαγγέλης Γέττος (λαούτο, φωνή), που αν και κατάγεται από την Πάτρα, τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στην Κύπρο.

Κάποτε, με αφορμή την την διαδικτυακή πρεμιέρα της ταινίας De Profundis,  είχα πει στον Βαγγέλη, να μην ξεχνάει την Πάτρα, έστω και αν πλέον δεν μένει εδώ. Και όπως φαίνεται δεν την ξεχνά. Μετά την παρουσίαση της πιο πρόσφατης ποιητικής του συλλογής «Ρινίσματα», ο Βαγγέλης Γέττος έρχεται πλέον ως μουσικός να παρουσιάσει στο θέατρο Αγορά την Τρίτη 7 Μαρτίου και ώρα 9 το βράδυ, την πρώτη δισκογραφική δουλειά του συγκροτήματός του «Ιδαίον Project».

Και αυτό αποτέλεσε μίας πρώτης τάξεως αφορμή, για να έχουμε μία κουβέντα, για την μουσική, την παράδοση, τον στίχο, τη Μάγδα Φύσσα αλλά και την επιστροφή του στα πάτρια εδάφη.

Αν σου ζητούσα να μου περιγράψεις τους Ιδαίον Project, ποιοι θα μου έλεγες πως είναι; Πώς θα τους χαρακτήριζες;

Σε ένα πρώτο επίπεδο θα σου έλεγα είναι ο Βαγγέλης, ο Hugo, ο Μίμης, ο Αλέξης και άλλοι/ες που είτε συνέβαλαν στις ηχογραφήσεις είτε μας συντρόφευσαν live στη σκηνή. Όμως, μέσα μου, αυτή η περιγραφή «κλωτσάει». Γι’ αυτό, σε ένα δεύτερο επίπεδο θα σου έλεγα ότι είναι η Μάγδα Φύσσα και ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος, ο Ουαλός Dylan Thomas και ο Σητειακός Βιτσέντζος Κορνάρος, ο Ανδαλουσιανός Lorca και ο Ηρακλειώτης Καζαντζάκης, οι Dream Theatre από τη Βοστόνη και ο Ψαρογιώργης από τα Ανώγεια. Ιδαίον Project είναι αυτοί στους οποίους ανήκουμε. Από εκεί που ερχόμαστε.

Συνήθως μας αρέσει να βάζουμε την μουσική σε «κουτάκια», ίσως για να μπορέσουμε εμείς να την κατατάξουμε κάπου και να την καταλάβουμε. Η μουσική των Ιδαίον Project που κατατάσσεται;

Η κατάταξη της μουσικής όπως και κάθε αισθητικού φαινομένου δεν μπορεί να αποφευχθεί, τουλάχιστον με βάση την δυτική, καρτεσιανή μας λογική. Κατατάσσεις τη μουσική γιατί έχεις ανάγκη να βρεις τις αναφορές της, τί την φέρνει μέχρι τα αυτιά σου, ποιά είναι η ιστορία της. Και αυτό είναι ευκταίο και, επίσης, διασκεδαστικό. Αν θυμηθούμε τους εφηβικούς μας καυγάδες για το αν το τάδε ή το δείνα συγκρότημα είναι hard ή classic rock, heavy ή power metal, θα το επαληθεύσουμε. Είμαστε folk-rock. Ίσως και…Med-rock, μεσογειακό ροκ! Όχημά μας είναι βέβαια ο κρητικός ήχος και η Ανατολική Μεσόγειος αλλά, στο δρόμο, μας περιμένουν στάσεις από το flamenco και τα ιρλανδικά jigs μέχρι το power metal και το stoner.

Hugo Enrique Olivos

Σημαντικό ρόλο στις μελωδίες σας έχει η παραδοσιακή μουσική, συνδυασμένη με πιο σύγχρονα στοιχεία. Πώς προέκυψε αυτός ο «γάμος»;

Χωρίς να το πολυσκεφτούμε. Όσο μεγαλώνω καταλαβαίνω ότι τέχνη και παράδοση είναι ένα και το αυτό. Η μουσική είναι μία. Η θέα ενός λαούτου δίπλα σε drums και κοντραμπάσο μπορεί να ξενίζει κάποιους. Κάτι αντίστοιχο θα ένιωθαν και οι Ευρωπαίοι το 1000 μ.Χ. όταν οι Άραβες έφεραν στην Γηραιά Ήπειρο το λαούτο. Ίσως να έλεγαν τότε «μα πως θα μπει το λαούτο στην παραδοσιακή ευρωπαϊκή μουσική;». Και μετά το λαούτο έγινε βασικό όργανο της ευρωπαϊκής μεσαιωνικής μουσικής. Τέχνη σημαίνει πιάνω το νήμα της αισθητικής και το πάω όπου θέλω. Καλλιτέχνης είναι αυτός που προσπαθεί να χωρέσει -ασχέτως επιτυχίας- το νήμα από βελόνες που μέχρι τότε αυτό δεν χωρούσε να περάσει, με μόνη επιδίωξη να υφάνει το μέλλον των ονείρων του.

Πόσο σύγχρονη μπορεί να είναι η παραδοσιακή μουσική αλλά και η παράδοση γενικότερα;

Συμφωνώ απολύτως με την διαπίστωση που υποβόσκει στην ερώτησή σου. Σύγχρονο είναι ότι προσφέρει αρκετό χώρο στις παραλλαγές της χαράς και της δυστυχίας του ανθρώπινου είδους. Γιατί η χαρά και δυστυχία δεν έχουν αλλάξει, απλά παραλλάσσονται. Το είπε ο Θουκυδίδης στην “Ιστορία” του και από τότε δεν έχει διαψευστεί στην πράξη. Παράδοση σημαίνει το πολύβουο μα αόρατο ποτάμι όχι απαραίτητα των προγόνων αλλά των τρόπων που εκείνοι και εκείνες έζησαν, έπαιξαν, έθαψαν, ερωτεύτηκαν, αποχαιρέτισαν, μαγείρεψαν, ήπιαν, αποθέωσαν ή απομυθοποίησαν τις δικές τους παραλλαγές της ευτυχίας και της δυστυχίας.

Μίμης Σανδαλής

Θα έλεγες πως είναι ένας πολιτικός δίσκος; Υπάρχει σήμερα πολιτική μουσική, πολιτικός στίχος κάτι που παλαιότερα υπήρχε κατά κόρον;

Δεν θα απαντήσω με το κλισέ ότι κάθε καλλιτεχνική δήλωση είναι πολιτική – αν και είναι ένα κλισέ που ισχύει απολύτως. Θα πω ότι ναι, είναι ξεκάθαρα ένας δίσκος με πολιτικό και κοινωνικό πρόσημο. Δεν αδιαφορεί για την Ιστορία. Αντίθετα, την εξερευνά. Πότε υμνώντας, πότε καταγγέλλοντας, πότε κλαίγοντας και πότε κραυγάζοντας. Αυτό που έχει αλλάξει όσον αφορά τον πολιτικό χαρακτήρα της στιχουργικής είναι, νομίζω, ότι ο σύγχρονος πολιτικός στίχος δεν μπορεί να είναι διδακτικός. Ακόμα και να το ήθελε. Το ’60 και το ’70, τα πολιτικά τραγούδια ήταν κι ένα είδος κινηματογραφικών “επίκαιρων”: οι νέοι και οι νέες μάθαιναν για την Ιστορία του τόπου τους, για τους αγώνες των προηγούμενων. Δεν υπήρχε διαδίκτυο, τηλεόραση. Πολλές από τις εφημερίδες που κυκλοφορούν τώρα, τότε θα ήταν παράνομες. Τώρα, όσο και να το επιδιώξεις, δεν είσαι μονοπώλιο εναλλακτικής ενημέρωσης. Όλα είναι πλέον γνωστά. Μπορείς μόνο να σχολιάσεις. Αυτό δεν είναι απαραιτήτως πιο εύκολο. Είναι όμως πιο προσωπικό χωρίς να παύει να είναι πολιτικότατο.

Μέσα στον δίσκο «συναντάμε», μεταξύ άλλων, και την Μάγδα Φύσσα, στην οποία αναφέρεσαι και σε ένα ποίημα σου στην τελευταία σου ποιητική συλλογή. Τι είναι για εσένα η Μάγδα Φύσσα;

Μία γυναίκα που έσπασε πολλαπλά δεσμά και νίκησε. Τα δεσμά του τρόμου, της σιωπής, του πένθους, της αφασίας, της αυτοενοχοποίησης, της υποταγής στη φρίκη και την ασυδοσία: τα δεσμά της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας. Δεν είναι ηρωίδα γιατί θρηνεί και ο θρήνος δεν έχει τίποτα το ηρωικό. Είναι μια Ελληνίδα που με τον υπαρξιακό της αγώνα, μέσα στο πιο βαθύ κοινωνικό σκοτάδι, έκανε τη λέξη «Ελλάδα» να αποκτήσει και πάλι νόημα. Της χρωστάμε πολλά σαν Ελλάδα.

Βαγγέλης Γέττος

Ποιο μήνυμα θα ήθελες να στείλεις μέσα από τον συγκεκριμένο δίσκο; Χωρίς αυτό να εμπερικλείει την έννοια του διδάγματος, φυσικά.

Μία γυναίκα που μας άκουσε στη Λευκωσία μού είπε ότι στον δίσκο ξεχώρισε τα πιο ‘’σκοτεινά’’ κομμάτια. Όταν τη ρώτησα γιατί, μου απάντησε ότι σε αυτά είδε την υπερβατική δύναμη, την επαναστατική ισχύ του μοιρολογιού σαν είδος. Εκτός από τα κομμάτια του δίσκου που γράφτηκαν μέσα στην πανδημία, τα υπόλοιπα γράφτηκαν με μια περίοδο ψυχολογικά πολύ δύσκολη για μένα. Αλλά η μουσική ήταν πάντα σύμμαχός μου και με βοήθησε πολύ να ξανασηκώσω τον γενικό διακόπτη. Ζούμε δύσκολα πράγματα. Δεν χρειάζεται να γίνουμε ιστορικοί για να καταλάβουμε ότι η ζωή είναι πολύτιμη. Μας το φωνάζει η πλάση κάθε πρωί.

Ποιο είναι το πιο σημαντικό πράγμα για εσένα σε ένα τραγούδι, ο στίχος ή η μουσική;

Στην τραγουδοποιία, ο ήχος ως ταλάντωση, ως ενέργεια προπορεύεται του αρθρωμένου λόγου. Τα τραγούδια είναι σαν τα υπερηχητικά αεροπλάνα: πρώτα ακούς αυτό το κάτι και μετά λες «α! αεροπλάνο». Οι τραγουδοποιοί που καταφέρνουν να ισορροπήσουν έναν καλό στίχο με μια άρτια μελωδική φόρμα είναι σπουδαίοι. Να, γι’ αυτό π.χ. ξεχωρίζω τον Μάλαμα. Γιατί έδωσε αρκετή μελωδική ρώμη σε μια όμορφη ποίηση. Ή τους Rage Against the Machine, γιατί αντιλήφθηκαν ότι πρέπει να υποτάξουν την μουσική τους ορμή στο εκφραστικό οπλοστάσιο του frontman τους, γράφοντας ωστόσο μουσικάρες. Συμπερασματικά: σε ένα τραγούδι το σημαντικό για μένα είναι να μην σκέφτομαι ότι εκείνη τη στιγμή ακούω ένα τραγούδι. Αν συμβαίνει αυτό, σημαίνει ότι είτε ο στίχος είτε η μουσική είτε και τα δύο φορούν λάθος νούμερο παπούτσια.

Στούντιο, πρόβες και ζωντανές εμφανίσεις, μετά από ένα μεγάλο διάστημα που δεν ήταν εφικτές λόγω του κορονοϊού. Ποιο είναι το αγαπημένο σου κομμάτι από όλη αυτή τη διαδικασία;

Το χαμόγελο που μου προκάλεσες με την ερώτησή σου, σκεπτόμενος ότι παραμένουμε άνθρωποι κόντρα σε ανεμοθύελλες που σκεπάζουν την αγάπη, την ομορφιά, τον σεβασμό.

Επιστρέφοντας στην Πάτρα, ποια είναι τα συναισθήματα που κυριαρχούν;

Επιστρέφω στην πόλη μου με μια μπάντα που ήταν ένα όνειρο ζωής για μένα. Νιώθω κάπως σαν να έχω γενέθλια και να μοιράζω σοκολάτες στους συμμαθητές μου στο δημοτικό. Η Πάτρα είναι για μένα «λογισμός κι όνειρο» που λέει κι ο Σολωμός.

Είναι η πόλη από όπου έφυγα δύο φορές και αυτό δεν μπορεί παρά να με προβληματίζει κοινωνικά και πολιτικά. Η Πάτρα είναι όμως συνυφασμένη μέσα μου και με στιγμές ανεμελιάς που κουβαλάω μαζί μου σε κάθε μου νέο τόλμημα. Η Πάτρα έχει μια ωραία, οικεία, λειτουργική αλητεία που ενισχύεται. Αυτό μου λείπει, είναι η αλήθεια. Πάντως, επειδή εκεί το πας, ναι «η πόλις με ακολουθεί»!

* INFO

Οι «Ιδαίον Project» μέσα από τις πρωτότυπες συνθέσεις που αποτυπώνονται στο album τους, τοποθετούν τους ήρωες και τις ηρωίδες της δικής τους δημιουργικής μυθολογίας σε έναν εκλεκτικό διάλογο όπου οι ετερόκλητες μουσικές και ιστορίες μπλέκονται με τρόπο υπερβατικό.

Στο δίσκο τους συνεργάστηκαν, μεταξύ άλλων, με καταξιωμένους καλλιτέχνες όπως ο βιρτουόζος πολυοργανίστας Efrén López από την Ισπανία και ο δεξιοτέχνης της ιρλανδικής γκάιντας Loïc Bléjean από τη Βρετάνη της Γαλλίας ενώ το artwork δημιουργήθηκε από τον βραβευμένο graphic artist Αργύρη Αθανασιάδη (Redy.).

Αθήνα: Δευτέρα 6/3, Άλικο, Τριπτολέμου 8, 118 54. Τηλ: 210341 1498, είσοδος 8 ευρώ

Πάτρα: Τρίτη 7/3, Θέατρο Αγορά, Καραϊσκάκη 149, 262 21, Τηλ: 2610223884, είσοδος 10 ευρώ

Θεσσαλονίκη: Τετάρτη 8/3, Basta, Μητροπολίτου Γενναδίου 16

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News