Φυσικές καταστροφές: Εκαστος στο είδος του για την αντιμετώπισή τους

Προ ημερήσιας διάταξης συζητήθηκε -και ορθά- στο τελευταίο περιφερειακό συμβούλιο το ζήτημα της τεράστιας φυσικής καταστροφής που αντιμετώπισε η περιοχή μας και κυρίως ο Δήμος Ερυμάνθου από τις εκτεταμένες πυρκαγιές. Οπως πάντα, ακούστηκαν πολλές απόψεις, αρκετά ενδιαφέρουσες, αλλά ενδεχομένως και συγκεχυμένες για το θέμα. Ας  προσπαθήσουμε να βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά.

Πρώτον, Αντιμετώπιση: Η περιφερειακή αρχή δεν έχει αρμοδιότητα την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Αυτή είναι ευθύνη της γενικής γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και στην περίπτωση της Ερυμάνθειας του Σχεδίου «ΙΟΛΑΟΣ 2» για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών. Είναι προφανές ότι η Περιφέρεια δεν μπορεί και δεν πρέπει να υποκαθιστά τις κατά περίπτωση αρμόδιες αρχές (λ.χ. την Πυροσβεστική Υπηρεσία, στην οποία οφείλουμε διαχρονικά ευγνωμοσύνη για τις υπεράνθρωπες προσπάθειες που κάνει σε κάθε αντιπυρική περίοδο). Βεβαίως στο μέτρο του δυνατού η Περιφέρεια συνέδραμε στην όλη διαδικασία, βάσει του Στρατηγικού Σχεδίου της Πυροσβεστικής, διαθέτοντας τεχνικά μέσα όπως π.χ. υδροφόρες. Αυτό που μπορεί να αναλάβει η Περιφέρεια είναι ενημερωτική εκστρατεία των πολιτών σχετικά με το Σχέδιο «ΙΟΛΑΟΣ», αλλά και πάλι σε συνεργασία με τη ΓΓΠΠ.

Δεύτερον, Αποζημίωση πληγέντων: Η καταγραφή ζημιών πραγματοποιείται από την Πολιτική Προστασία της Περιφέρειας, αλλά η αποζημίωση των πληγέντων αποτελεί συναρμοδιότητα του υπουργείου Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής, του υπουργείου Εσωτερικών και εξαρτάται βεβαίως και από τις δυνατότητες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Η κήρυξη της Δημοτικής Ενότητας Τριταίας σε περιοχή «εκτάκτου ανάγκης» μπορεί να επισπεύσει την εν λόγω διαδικασία. Πράγματι, Δήμος & Περιφέρεια υπέβαλαν άμεσα το σχετικό αίτημα το οποίο και έγινε αποδεκτό από τη ΓΓΠΠ, ώστε να επισπευσθεί η αναλυτική καταγραφή των ζημιών στις ιδιωτικές περιουσίες,  στις αγροτικές εγκαταστάσεις, στις καλλιέργειες και στο ζωικό κεφάλαιο.

Τρίτον, Αποκατάσταση: Μείζον ζήτημα είναι και η περιβαλλοντική καταστροφή, καθώς κάηκαν χιλιάδες στρέμματα δάσους. Στην αποκατάστασή τους η Περιφέρεια μπορεί να συνδράμει αποφασιστικά. Το έχει ξαναπράξει εξάλλου μετά τις πυρκαγιές του 2021 στην Ηλεία, με την υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Περιφερειακό Τμήμα του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου. Η συνεργασία αυτή απέδωσε μια εξαιρετική μελέτη η οποία και οδήγησε στην αποκατάσταση της πυρόπληκτης Ηλείας, με έμφαση στις αντιπλημμυρικές εργασίες και την στοχευμένη αναδάσωση.

Τέταρτον, Πρόληψη: Τα μέτρα πρόληψης και διαχείρισης των κινδύνων, έχουν προσδιοριστεί από την Εθνική Στρατηγική για την Κλιματική Αλλαγή & τη Διαχείριση Κινδύνου, η οποία ισχύει για όλη την επικράτεια. Οι δυνατότητες πρόληψης περιφερειακά περιορίζονται κυρίως στην ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών. Τα συστήματα πρόγνωσης και έγκαιρης προειδοποίησης για επαπειλούμενες καταστροφές, η χρήση αισθητήρων και, η ανάπτυξη προγνωστικών μοντέλων, μέσω της χρηματοδότησης της εφαρμοσμένης έρευνας, είναι μερικά παραδείγματα από τις πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί από την ΠΔΕ. Χαρακτηριστικά θα πρέπει να αναφερθούν: (α) συμμετοχή στο Εργο Διαπεριφερειακής Συνεργασίας «AETHER» για τον καθορισμό δράσεων Περιβαλλοντικής Προστασίας. (β) Εκπόνηση & Υλοποίηση Στρατηγικής Εξυπνης Εξειδίκευσης που αφορά και σε καινοτόμες δράσεις για την δασοπροστασία, το περιβάλλον και τις φυσικές καταστροφές.

Συνοψίζοντας, η περιοχή μας δοκιμάστηκε σκληρά από τις πυρκαγιές της προηγούμενης εβδομάδας. Οι πληγέντες συμπολίτες μας δικαίως αναμένουν άμεσα αντανακλαστικά από την «Πολιτεία». Σε τέτοιες περιπτώσεις καλό είναι να γνωρίζουμε ποιος πρέπει να κάνει τι. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει συγκεκριμένο πεδίο δράσης, ως αρωγός και σε παράλληλη πορεία με το Κράτος. Για να κάνει καλύτερο το Κράτος και να υπηρετήσει το κοινό καλό. «έκαστος στο είδος του» που έλεγε ο Λουμίδης. Ισως κι ο Ηρόδοτος.