Οριστική λύση για την «Αμιαντίτ»: Προχωρά η εξυγίανση του πρώην εργοστασίου
Μια από τις σοβαρότερες περιβαλλοντικές εκκρεμότητες της Δυτικής Ελλάδας μπαίνει σε τροχιά οριστικής αντιμετώπισης, καθώς εγκρίθηκε η Β΄ φάση των εργασιών συλλογής, απομάκρυνσης και αποκατάστασης του χώρου της πρώην Αμιαντίτ στο Δρέπανο Αχαΐας. Το έργο ανοίγει τον δρόμο για ασφαλή εξυγίανση μιας έκτασης που επί δεκαετίες αποτελούσε πηγή υψηλού κινδύνου.
Μία από τις πιο σοβαρές περιβαλλοντικές υποθέσεις της Ελλάδας βαίνει προς οριστική διευθέτηση, καθώς η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου ενέκρινε την περασμένη Τετάρτη τη Β΄ φάση των εργασιών συλλογής και απομάκρυνσης επικινδύνων αποβλήτων αμιάντου και την οριστική αποκατάσταση του ακινήτου της πρώην «Αμιαντίτ» στο Δρέπανο Αχαΐας.
Πρόκειται για μια πολύ σημαντική εξέλιξη για την περιοχή του Δρεπάνου και ευρύτερα της Πάτρας, καθώς το πρώην εργοστάσιο της Αμιαντίτ έχει χαρακτηριστεί από ειδικούς ως «περιβαλλοντική βόμβα». Να σημειωθεί ότι το 2023 η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, σε συνεργασία με τον Συμπαραστάτη του Πολίτη και κυρίως την Εθνική Τράπεζα που είναι ο βασικός συνιδιοκτήτης του οικοπέδου, ολοκλήρωσε την πρώτη φάση απομάκρυνσης 3.000 σχεδόν τόνων αμίαντου που ήταν εγκαταλειμμένος στο παλιό εργοστάσιο επί δεκαετίες.
Με την απόφαση της Β’ φάσης των εργασιών η Αποκεντρωμένη Διοίκηση έρχεται να εγκρίνει την απομάκρυνση και των τελευταίων επιφανειακών υπολειμμάτων επικίνδυνου για το περιβάλλον και την δημόσια υγεία αμιάντου, και κυρίως, να ανοίξει τον δρόμο για την διευθέτηση και περιβαλλοντική αποκατάσταση του παλιού εργοστασιακού χώρου.
Η επιστημονική μελέτη, όπως και άλλες που έγιναν στο παρελθόν, επιβεβαιώνουν ότι στο υπέδαφος τμήματος του οικοπέδου βρίσκονται θαμμένοι περίπου 60-70.000 τόνοι αμιαντούχων αποβλήτων που ουδέποτε καταγράφηκαν πλήρως. Γι΄αυτές τις θαμμένες ποσότητες υλικών προκρίνουν την αποφυγή οποιασδήποτε εκσκαφής και την παραμονή τους στο υπέδαφος, με φύτευση του χώρου, περίφραξη και απαγόρευση χρήσεων στο μέλλον.
Το πρώην εργοστάσιο της Αμιαντίτ στο Δρέπανο
ΤΟ «ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟ» ΣΕΝΑΡΙΟ Α
Η μελέτη των επιστημόνων κρίνει το Σενάριο Α «πολύ επικίνδυνο» και πρακτικά ανεφάρμοστο, τόσο λόγω των κινδύνων για εργαζόμενους και κατοίκους όσο και εξαιτίας της αδυναμίας ανεύρεσης πιστοποιημένων χώρων τελικής διάθεσης τέτοιων ποσοτήτων αμιάντου. Το κόστος, εξάλλου, θα ήταν δυσθεώρητο. Ετσι, η Πολιτεία επιλέγει να μην ξεθάψει τον αμίαντο, αλλά να απομακρύνει τα επιφανειακά κατάλοιπα.
Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το άρθρο 2 του Νόμου 4819/2021, εξαιρούνται από το πλαίσιο διαχείρισης επικινδύνων αποβλήτων «τα επιτόπου εδάφη, που περιλαμβάνουν ρυπασμένες γαίες που δεν έχουν ακόμη εκσκαφθεί και τα κτίρια που συνδέονται μόνιμα με εδάφη». Σε περίπτωση που, μελλοντικά, αποφασιστεί η κατεδάφιση είναι απαραίτητη η ταυτόχρονη απορρύπανσή τους από τον αμίαντο.
ΦΥΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΡΑΞΗ
Το προτεινόμενο –και πλέον εγκριθέν– σενάριο προβλέπει την πλήρη απομόνωση της συγκεκριμένης περιοχής του οικοπέδου. Θα κατεδαφιστούν τα εναπομείναντα κτίρια και θα γεμίσει με φυτόχωμα ώστε να είναι δυνατή η φύτευση και οι εκτάσεις θα καλυφθούν με φυτά και δέντρα ανθεκτικά στην ξηρασία. Η περίφραξη θα αποτρέπει κάθε πρόσβαση, ενώ θα απαγορεύεται οποιαδήποτε μελλοντική χρήση του συγκεκριμένου τμήματος του ακινήτου. Από το σύνολο των επικίνδυνων αποβλήτων που εντοπίστηκαν, θα απομακρυνθούν 378 τόνοι υλικών αμίαντου.
Η ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΩΡΑΚΙΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΠΕΔΟΥ ΚΑΙ ΠΡΑΣΙΝΗ «ΑΣΠΙΔΑ»
Η μελέτη περιγράφει ένα εκτεταμένο και πολυσταδιακό σχέδιο εξυγίανσης για την αποκατάσταση του οικοπέδου. Στόχος της παρέμβασης είναι αφενός η άμεση συλλογή των επιφανειακών αμιαντούχων αποβλήτων, αφετέρου η διαμόρφωση ενός μόνιμου πλαισίου προστασίας που θα αποτρέπει στο μέλλον κάθε είδους παρέμβαση στις περιοχές των θαμμένων αποθέσεων.
Η μελέτη προβλέπει ότι οι ζώνες στις οποίες βρίσκονται θαμμένες οι παλαιές αποθέσεις αμιάντου θα περιφραχθούν πλήρως, ώστε να καταστεί αδύνατη η πρόσβαση σε αυτές. Η επιλογή αυτή αποτελεί κεντρικό στοιχείο της συνολικής στρατηγικής, η οποία βασίζεται στην ανάγκη απομόνωσης των θαμμένων υλικών και προστασίας τους από οποιαδήποτε μελλοντική όχληση.
Το πρώτο στάδιο των εργασιών αφορά τη συλλογή και απομάκρυνση των αποβλήτων επιφανειακού αμιάντου τα οποία έχουν καταγραφεί εντός του οικοπέδου. Συγκεκριμένα, θα απομακρυνθούν:
– 150 τόνοι εύθρυπτου αμιάντου από τις εξωτερικές ανοικτές δεξαμενές στη δυτική πλευρά,
– 27 τόνοι αμιαντοτσιμέντου από τις εσωτερικές δεξαμενές του κυρίως κτιρίου,
– 200 τόνοι θραυσμάτων αμιαντοτσιμέντου
– 1 τόνος κυματοειδών φύλλων αμιαντοτσιμέντου από κτίριο κοντά στην ανατολική είσοδο.
Οι ποσότητες αυτές, όπως σημειώνει η μελέτη, είναι διαχειρίσιμες και μπορούν να απομακρυνθούν με ασφάλεια, σε αντίθεση με τα βαθύτερα θαμμένα υλικά που παραμένουν στη θέση τους.
ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Στο δεύτερο στάδιο του έργου εντάσσονται οι παρεμβάσεις που θα διασφαλίσουν ότι οι θαμμένες αποθέσεις δεν θα διαταραχθούν στο μέλλον. Η μελέτη προβλέπει:
– Απομάκρυνση των βάσεων των παλαιών κτιρίων, οι οποίες έχουν ήδη κατεδαφιστεί. Η απομάκρυνσή τους θα επιτρέψει την ομοιόμορφη φύτευση της περιοχής. Δεδομένου ότι κάτω από τα αποτυπώματα των κτισμάτων δεν αναμένονται αποθέσεις, οι εργασίες μπορούν να γίνουν χωρίς ειδικά μέτρα προστασίας από αμίαντο.
– Επιχωμάτωση της υφιστάμενης τάφρου, προκειμένου να καταστεί φυτεύσιμη. Η πλήρωση θα γίνει με κατάλληλο υλικό, ώστε να διασφαλίζεται η σταθερότητα της επιφάνειας.
Σάκκοι με τοξικό υλικό που είχε απομακρυνθεί από την πρώτη επιχείρηση της Περιφέρειας το 2023
– Εκτεταμένη φύτευση, όπως και στο υπόλοιπο γήπεδο. Η φύτευση θα γίνει σύμφωνα με εξειδικευμένη μελέτη, με είδη που ευδοκιμούν στο κλίμα της περιοχής. Τα υπάρχοντα φυτά θα παραμείνουν και η βλάστηση θα πυκνώσει με νέα φυτεύματα. Για την ανάπτυξή τους θα χρησιμοποιηθεί φυτόχωμα.
– Εγκατάσταση αρδευτικού συστήματος, με αυτόματη λειτουργία κατά τους θερινούς μήνες για τα πρώτα τρία χρόνια, ώστε να εξασφαλιστεί η προσαρμογή και επιβίωση των φυτεύσεων.
– Περίφραξη της έκτασης, ώστε να αποτρέπεται οποιαδήποτε πρόσβαση και να ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος τεχνητής ή φυσικής διατάραξης.
Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών, προβλέπεται περίοδος παρακολούθησης τριών ετών. Κατά τη διάρκεια αυτή:
Θα πραγματοποιούνται μετρήσεις ινών αμιάντου στον αέρα, εντός και – εφόσον κριθεί αναγκαίο – περιμετρικά του οικοπέδου, ώστε να επιβεβαιώνεται η αποτελεσματικότητα της εξυγίανσης. Οι μετρήσεις θα γίνονται κατά τους θερινούς μήνες, όταν η ξηρασία αυξάνει τον κίνδυνο διασποράς.
Θα γίνεται συστηματικός έλεγχος της επιχωμάτωσης και της βλάστησης, ώστε να εντοπίζονται πιθανές αστοχίες, διάβρωση από βροχοπτώσεις ή υποβάθμιση της φυτικής κάλυψης. Όπου απαιτείται, θα πραγματοποιούνται διορθωτικές παρεμβάσεις.
Ο χάρτης με τις ζώνες επικινδυνότητας που θα χωριστεί το οικόπεδο
Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΦΥΤΕΥΣΗΣ
Το πρόγραμμα φύτευσης περιλαμβάνει σειρά προκαταρκτικών εργασιών, όπως απομάκρυνση των βάσεων των κτιρίων, επιχωμάτωση τάφρων και περιορισμό υπερβολικής υφιστάμενης βλάστησης. Σύμφωνα με τη γεωτεχνική μελέτη, τα υπάρχοντα μπάζα χαρακτηρίζονται από ελάχιστη οργανική ουσία και χαμηλά θρεπτικά στοιχεία, γεγονός που επιβάλλει τη χρήση εδαφοβελτιωμένων υλικών.
Η φυτική γη θα διαστρωθεί σε βάθος 20–40 εκατοστών, ενώ για τη σπορά λιβαδιού το βάθος ορίζεται στα 20 εκατοστά. Για τη φύτευση θάμνων απαιτούνται λάκκοι 20x20x20 εκατοστά, ενώ για τα δέντρα 40x40x40 εκατοστά.
Το σύνολο των εργασιών αποσκοπεί στη δημιουργία μιας σταθερής «πράσινης ομπρέλας» που θα λειτουργεί ταυτόχρονα ως φυσική φραγή, οικολογική αποκατάσταση και μακροχρόνιος μηχανισμός συγκράτησης των θαμμένων υλικών.
ΟΙ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΖΩΝΕΣ
Μετά την οριστική έγκριση της Β΄ φάσης των εργασιών εξυγίανσης του ακινήτου των πρώην εγκαταστάσεων της Αμιαντίτ στο Δρέπανο, το ενδιαφέρον στρέφεται πλέον στο τι θα επιτραπεί – και τι όχι – να γίνει στην έκταση των περίπου 140 στρεμμάτων που για δεκαετίες αποτέλεσε μία από τις πιο επιβαρυμένες βιομηχανικές ζώνες της χώρας. Η τελική μελέτη αποκατάστασης προβλέπει έναν σαφή διαχωρισμό του οικοπέδου σε τρεις κατηγορίες χρήσεων, ανάλογα με το επίπεδο κινδύνου και την υπολειπόμενη παρουσία αμιάντου στο υπέδαφος.
Πρόκειται για έναν λειτουργικό «χάρτη επικινδυνότητας» που θα καθορίσει τις δυνατότητες αξιοποίησης του χώρου για πολλές δεκαετίες. Σύμφωνα με το εγκεκριμένο σχήμα, το ακίνητο θα χωρίζεται σε πράσινη, πορτοκαλί και κόκκινη ζώνη, με διαφορετικό ρυθμιστικό πλαίσιο για καθεμία.
Η ΠΡΑΣΙΝΗ ΖΩΝΗ
Η πρώτη και μεγαλύτερη επιτυχία της διαδικασίας εξυγίανσης αφορά τη λεγόμενη «πράσινη περιοχή», έκτασης περίπου 45.000 τετραγωνικών μέτρων. Στη ζώνη αυτή, μετά την απομάκρυνση όλων των επιφανειακών ρύπων και αμιαντούχων υλικών, δεν αναμένεται να παραμείνει κανένα ίχνος αμιάντου. Η περιοχή χαρακτηρίζεται «τελείως καθαρή», πλήρως ασφαλής για τον άνθρωπο και κατάλληλη για οποιαδήποτε χρήση πολιτών ή επενδυτών.
Η ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΖΩΝΗ
Μία πορτοκαλί περιοχή (περίπου 57.000 τμ) η οποία θα είναι μεν ασφαλής από τον αμίαντο αλλά προκειμένου να χρησιμοποιηθεί θα πρέπει να προηγηθούν εργασίες καθαρισμού αμιάντου.
Η ΚΟΚΚΙΝΗ ΖΩΝΗ
Ιδιαίτερη σημασία έχει η τρίτη ζώνη, η «κόκκινη περιοχή», συνολικής έκτασης περίπου 37.000 τ.μ., η οποία χαρακτηρίζεται μεν ασφαλής ως προς την τρέχουσα κατάσταση, αλλά κρίνεται ρητά ακατάλληλη για οποιαδήποτε μελλοντική χρήση. Σε αυτό το τμήμα του ακινήτου παραμένουν θαμμένες πολύ μεγάλες ποσότητες αμιάντου – τόσο καθαρού, όσο και αναμεμειγμένου με μπάζα – που είναι εξαιρετικά επικίνδυνο να διαταραχθούν.
Για τον λόγο αυτόν, η κόκκινη ζώνη θα παραμείνει μόνιμα περιφραγμένη, χωρίς δυνατότητα δόμησης ή πρόσβασης. Το σημείο αυτό αποτελεί τον πυρήνα της στρατηγικής «μη διατάραξης» που επέλεξε η διοίκηση, προκειμένου να αποτραπεί οποιοσδήποτε κίνδυνος αερομεταφερόμενης ρύπανσης.
ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
Η απόφαση προβλέπει ότι οι εργασίες της Β΄ φάσης – δηλαδή η απομάκρυνση των επιφανειακών επικίνδυνων αποβλήτων, η φύτευση, η περίφραξη και όλες οι συνοδευτικές δράσεις – θα πρέπει να ξεκινήσουν το αργότερο εντός έξι μηνών από την έκδοσή της. Με άλλα λόγια, το έργο πρέπει να έχει ενεργοποιηθεί έως την ερχόμενη άνοιξη.
Η τήρηση του χρονοδιαγράμματος θεωρείται κρίσιμη, τόσο για λόγους δημόσιας υγείας όσο και για την προώθηση κάθε μελλοντικής αξιοποίησης του ακινήτου. Μόνο όταν ολοκληρωθεί η Β΄ φάση θα μπορούν οι αρχές να περάσουν στο στάδιο του σχεδιασμού των τελικών χρήσεων, με την πράσινη και πορτοκαλί ζώνη να προσφέρουν βαθμούς ελευθερίας και την κόκκινη ζώνη να αποτελεί έναν μόνιμο και αυστηρά προστατευόμενο πυρήνα.
Οι προτεινόμενες παρεμβάσεις στους χώρους του ακινήτου
Η «Πελοπόννησος» και το pelop.gr σε ανοιχτή γραμμή με τον Πολίτη
Η φωνή σου έχει δύναμη – στείλε παράπονα, καταγγελίες ή ιδέες για τη γειτονιά σου.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
