Έχει και η Ισπανία την …Ελίκη της!

Παναγιώτης Ρηγόπουλος

Έχει η Ισπανία την …Ελίκη της; Κι όμως: Οι αρχαίοι Έλληνες κάτοικοι της Ελίκης Αιγίου, ίδρυσαν αποικία στην χώρα αυτή της Ιβηρικής χερσονήσου! Και μάλιστα, το αξιοθαύμαστο είναι ότι την έχτισαν στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος με την αχαϊκή πόλη τους (38ο παράλληλο). Προφανώς καθ’ υπόδειξη του Μαντείου των Δελφών. Αλλά και πάλι προκύπτει το ερώτημα, πώς τα κατάφεραν με τα φτωχά επιστημονικά μέσα της εποχής, να υπολογίσουν με τόση ακρίβεια το γεωγραφικό αυτό σημείο;

Η πόλη ιδρύθηκε από Αχαιούς Ίωνες αποίκους τουλάχιστον τον 7ο αι. π.Χ. πλησίον της Λευκής Άκρας (νυν Αλικάντε) στην Ισπανία. Για περίπου τρεις αιώνες η Ισπανική Ελίκη εγνώρισε σπουδαία ακμή. Στην πόλη βρίσκεται το περίφημο φοινικόδασος, το μεγαλύτερο στην Ευρώπη, μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO από το 2000. Σώζεται ο «Huerto del Cura» ένας 200χρονος αρσενικός φοίνικας / Palmera imperial, που περιβάλλεται από άλλους υπεραιωνόβιους φοίνικες

Η πόλις είναι αδελφοποιημένη με την επίσης αρχαία ελληνική Τολώση / Τουλούζ στην Γαλλία, κ.ά. πόλεις, αλλά δυστυχώς, με καμιά της Αχαΐας! Ούτε φυσικά με την Ελίκη της Αιγιάλειας…

Η ΠΟΛΥΚΥΜΑΝΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΚΗΣ ΕΛΙΚΗΣ

Όπως εξηγεί στην «Π», ο συγγραφέας – ερευνητής Γιώργος Λεκάκης (www.arxeion-politismou.gr):

«Η Ελίκη Αχαΐας ίδρυσε μια πόλη την οποία ονόμασε επίσης Ελίκη (Έλτσε, Elche, Elx) στην μεσογειακή Ισπανία. Λέτε αυτά να ήταν τα “Misteri de Elx”; Μια ιερή παράσταση, που εξακολουθούν να εορτάζονται έως και σήμερα, μόνο από άνδρες και παιδιά, αλλά με κείμενο στην γλώσσα της Βαλένθια του 13ου αιώνα, και με μερικά τμήματα στα λατινικά… (προφορική και άυλη πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας από την UNESCO, 2001).

Για περίπου τρεις αιώνες η Ελίκη εγνώρισε σπουδαία ακμή. Η ανώτερη ποιότητα ύδατος και η καλύτερη χερσαία πρόσβασή της (εμπορική οδό) οδήγησε σε μαρασμό την γείτονα πόλη της Λευκής Άκρας (2ος -3ος αι. μ.Χ.).

Από την αρχαιοελληνική της περίοδο διασώζεται η περίφημη «Κυρία της Ελίκης» / Dama de Elche, μια σκαλιστή σε πολύχρωμη πέτρα ανάγλυφος εικών ιέρειας-γυναικός με (την κακώς σήμερα επισήμως λεγομένη) ελληνο-ιβηρική τεχνοτροπία. Ανακαλύφθηκε στις 4.8.1897. Είναι λαξευμένη σε ασβεστόλιθο. Χρονολογείται στον 5ο – 4ο αι. π.Χ. Οι διαστάσεις της (56 Χ 18 Χ 16 εκατ.).

Πιθανόν χρησιμοποιήθηκε για την εισαγωγή λειψάνων, ιερών αντικειμένων ή στάχτης ως προσφορές στον νεκρό. Φορά ένα λεπτό λινό μπλε χιτώνα, ένα μαντήλι που στηρίζεται σε μια κτένα ή τιάρα, με κοκκινωπές χρωστικές. Την εκάλυπτε ένας μανδύας καφέ χρώματος από χοντρό και βαρύ ύφασμα. Θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα τέχνης που ευρέθησαν στην Ιβηρική! Η Κυρία της Ελίκης έγινε πρότυπο για άλλες απεικονίσεις σεβάσμιων γυναικών στην γλυπτική της κεντρικής και νότιας Αμερικής, όπως λ.χ. στους Ινδιάνους Χόπι .  Ευρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ισπανίας.

Στον Β΄ Καρχηδονιακό πόλεμο ο στρατηγός Αννίβας την κατέστρεψε. Όταν οι Ρωμαίοι κυριάρχησαν στην Ισπανία, την ξαναέκτισαν με την ονομασία Iulia Ilice Augusta και Ilici ή Illice και της έδωσαν το καθεστώς της αποικίας.

Η πόλις αναφέρεται από τους κλασσικούς Διόδωρο Σικελιώτη και Κλαύδιο Πτολεμαίο, αλλά το πρώτο όνομα του οποίου υπάρχουν τεκμηριωμένες μαρτυρίες είναι ΙΛΙΚΙ, σε μια επιγραφή που βρέθηκε στην Ιταλία, αναφερόμενη σε άτομο που καταγόταν από την ΕΛΙΚΗ Ιβηρίας!
Με την έλευση του χριστιανισμού στην περιοχή, η Ελίκη κατέστη έδρα επισκόπου.

Αλλά κατά τον 5ο αιώνα μ.Χ. την κατέλαβαν οι αρειανιστές βάρβαροι Βησιγότθοι, οι οποίοι κατέστρεψαν τα αρχαία της μνημεία. Σώζονται μόνο κάτι λείψανα από αρχαία ρωμαϊκών χρόνων λουτρά.

Το 554 – 620 μ.Χ. επέρασε στην βυζαντινή κυριαρχία, υπό τον γηραιό πατρίκιο του Ιουστινιανού, Λιβέριο. Αλλά πάλι την ανακατέλαβαν οι Βησιγότθοι. Το 711 επέρασε στην κατοχή των αράβων. Ο βασιλιάς της Αραγωνίας Ιάκωβος Β΄ ο Δίκαιος (1267 – 1327) απελευθέρωσε την Ελίκη από τους Μαυριτανούς.

Η περιοχή της Λευκής Άκρας (νυν Αλικάντε) στην Ισπανία, όπου ιδρύθηκε η Ελίκη, έχει δώσει κατοίκηση από το 5000 π.Χ. από την νεολιθική εποχή, όταν οι πρώτοι άνθρωποι κατοίκησαν την βορειοανατολική πλαγιά του La Alcudia, όπως λέγεται σήμερα, στα νότια της σημερινής πόλεως! Ευρέθησαν κεραμικά εγχάρακτα. Κατά την Εποχή του Χαλκού, ο πληθυσμός ήταν διασκορπισμένος σε ομάδες ή φυλές, που εγκαταστάθηκαν σε χωριά, κοντά στον ποταμό Vinalopó. Στον περιβάλλοντα χώρο της Alcudia, έχουν βρεθεί υπολείμματα κάποιας ομάδας καλύβων, με υποτυπώδεις δρόμους. Ο αρχαιολογικός χώρος της Αλκούδιας περιλαμβάνει ένα χωριό του 15ου αιώνα π.Χ.»

ΘΥΜΟΥΝΤΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗ

Οι κάτοικοι της Ελίκης Ιβηρίας (που αυτοαποκαλούνται «pobladores Griegos», = Έλληνες κάτοικοι), ακόμα και σήμερα ενθυμούνται την ελληνική τους καταγωγή: Εορτάζουν την ελληνική εβδομάδα (8-12 Αυγούστου), κατά την οποία αναβιώνουν την τυπική ζωή μιας αρχαίας ελληνικής πόλεως: Απαγγελλουν ραψωδίες, παίζουν θέατρο, χορεύουν, ανάβουν πυρσούς, κάμουν παρελάσεις οπλιτών, φορούν χιτώνες και περικνημίδες, φέρουν αμφορείς, ασχολούνται με τον ομηρικό λόγο. Η Εβδομάδα κορυφώνεται με θρησκευτικές παραστάσεις στις 15 Αυγούστου.

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω