Μόνο στην «Π»: Το σχέδιο δράσης για 2.000 Ρομά – Η «γάγγραινα» στο τραπέζι του Δήμου Πατρέων και Φορέων για οριστική θεραπεία

Απόστολος Αναστασόπουλος

Τα τελευταία χρόνια όλο και πληθαίνουν οι φωνές στην Πάτρα και όλη τη χώρα για την καταπολέμηση της παραβατικότητας των Ρομά αλλά και την κοινωνική ένταξης της ευπαθούς ομάδας. Για να συμβεί όμως αυτό, έχει χρειαστεί να μελετηθούν και αναλυθούν μια σειρά από δεδομένα ώστε να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για το τί χρειάζεται και τι πραγματικά θα συμβάλει στην προσπάθεια.

Από τις 12 Μαρτίου 2021 έχει παρουσιαστεί η νέα Εθνική Στρατηγική για την Κοινωνική Ενταξη των Ρομά 2021-2030 (ΕΣΚΕ Ρομά), που εκπονήθηκε στη βάση των κατευθύνσεων, προτεραιοτήτων και στόχων, που έχουν τεθεί για την κοινωνική ένταξη των Ρομά στο ευρωπαϊκό στρατηγικό πλαίσιο ως το 2030, καθώς και στο Σχέδιο Δράσης για τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων. Με τη σειρά του, ο Δήμος Πατρέων έχει ετοιμάσει το Τοπικό Σχέδιο Δράσης, το οποίο βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση μέχρι την Παρασκευή 20 Ιανουαρίου.

Η «Π» εξασφάλισε το περίπου 20.000 λέξεων Τοπικό Σχέδιο και το συμπύκνωσε, ώστε να παρουσιάσει τα βασικά του στοιχεία, ενδιαφέροντα στατιστικά αλλά και τους τρόπους με τους οποίους σκοπεύει να πετύχει η Πάτρα την ένταξη όσο το δυνατόν περισσότερων από τους περίπου 2.000 Ρομά που ζουν στην Πάτρα, από τους 117.495 ανθρώπους που έχουν καταγραφεί σε όλη την Ελλάδα και μένουν σε 462 περιοχές.

ΠΩΣ ΖΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ ΟΙ ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΕΣ ΣΚΗΝΙΤΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΥΛΙΖΟΜΕΝΟΙ

Στην Πάτρα με βάση καταγραφή από το Κέντρο Κοινότητας Παράρτημα Ρομά του Δήμου Πατρέων, σχεδόν το 1% του πληθυσμού του Δήμου είναι Ρομά που μεταφράζεται σε 2.059 ανθρώπους, οι οποίοι έχουν καταταχθεί σε τριών τύπου περιοχές που διαβιούν: Τις άκρως υποβαθμισμένες περιοχές (Τύπος 1), τους μικτούς καταυλισμούς (Τύπος 2) και τις γειτονιές (Τύπος 3).

Οπως περιγράφει το Τοπικό Σχέδιο, στην Πάτρα ο πληθυσμός των Ρομά δεν έχει αλλάξει πολύ τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο υπάρχει κάποια αύξηση του πληθυσμού κυρίως λόγω των πολυπληθών γεννήσεων στην ομάδα αυτή αλλά και με διερχόμενους από άλλες πόλεις ή άλλες χώρες οι οποίοι κατά διαστήματα αυξάνονται και κατά διαστήματα μειώνονται (ανάλογα τις εποχές). Κατά την περίοδο της πιο πρόσφατης απογραφής των Ρομά στην πόλη μας από το Παράρτημα Ρομά, ο πληθυσμός αυτός ήταν περίπου 200 άτομα (περίπου 10% του συνολικού αριθμού στην πόλη). Οι Ρομά αυτοί είτε παρεισδύουν σε υπάρχοντες καταυλισμούς, είτε κάνουν δικά τους καταλύματα (κελύφη), είτε μένουν σε πλατείες – πάρκα, δημοτικά parking, λιμάνι και λοιπούς ελεύθερους χώρους στην πόλη.

ΠΟΥ ΜΕΝΟΥΝ

Οπως αναφέρεται και στον πίνακα της σελίδας 8 στην πόλη μας διαμένουν αρκετοί Ρομά σε σπίτια στον αστικό και περιαστικό ιστό. Η συγκεκριμένη κατηγορία είναι σε μεγάλο βαθμό ενταγμένη, πηγαίνουν τα παιδιά το σχολείο και έχουν στις περισσότερες περιπτώσεις βασικές υποδομές διαβίωσης.
Ωστόσο, δεν λείπουν και περιπτώσεις που αντιμετωπίζουν αρκετά προβλήματα που είναι κυρίως σε επίπεδο γειτονιάς καθώς ο τρόπος ζωής τους πολλές φορές δημιουργεί προβλήματα – σε κάποιες περιπτώσεις και σοβαρά θέματα και υγιεινής. Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει αδυναμία να καλύψουν το ρεύμα. Το νερό παρέχεται από τον Δήμο. Στις περιπτώσεις αυτές, το Παράρτημα Ρομά βρίσκεται σε τακτική επαφή μαζί τους με σκοπό να τους «εκπαιδεύσει» σε θέματα καθαριότητας και υγιεινής αλλά και για να πηγαίνουν τα παιδιά τους σχολείο.

Υπάρχουν ωστόσο και αρκετοί Ρομά που διαβιούν σε οικισμούς (τύπου 2) καθώς και σε καταυλισμούς με μεγαλύτερο αυτόν του Ριγανόκαμπου (τύπου Ι) όπου είχε αρχίσει να παίρνει ανεξέλεγκτη μορφή με σοβαρή παραβατικότητα εντός και πέριξ του καταυλισμού. Με τη δημιουργία του Παραρτήματος Ρομά ξεκίνησε μια σοβαρή καταγραφή των διαμενόντων στους οικισμούς και καταυλισμούς (τύπους ΙΙ & Ι) έτσι ώστε να γνωρίζουμε ποιοι διαμένουν.

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

Παράλληλα, κατά το διάστημα των δύο χρόνων που λειτουργεί το Παράρτημα Ρομά έγιναν πολλές ενέργειες για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης όπως: Ενέργειες για την καθαριότητα των χώρων στον Ριγανόκαμπο, καλυτέρευση φωτισμού στα Βραχνέικα, ενημέρωση για τον κορονοϊό, έκδοση βιβλιαρίου υγείας παιδιών και εμβολιασμοί, κάρτα υγείας μαθητή, υποστηρίξεις σε μαθητές που δεν είχαν ίντερνετ κατά την καραντίνα, παροχή γραφικής ύλης, συμμετοχή σε δράσεις ΚΔΑΠ, έμφαση στις έγκυες μητέρες Ρομά.

Στα αρνητικά των όσων έχουν γίνει τα τελευταία δύο χρόνια κατατάσσεται η αποτυχία του προγράμματος «Επιδότηση Ενοικίου για Ρομά», όπου στο Σχέδιο Δράσης αναφέρεται ότι «δεν προσήλθε κανένας ενδιαφερόμενος ενοικιαστής», ενώ μεμονωμένα (1-2) νοικοκυριά από τον Ριγανόκαμπο προχώρησαν στην ενοικίαση σπιτιού και έφυγαν από τον καταυλισμό. Ωστόσο, πολύ δύσκολα δίνονται σπίτια για ενοικίαση από Ρομά, κατά το συντάκτη του σχεδίου.

ΑΔΥΝΑΤΑ

Τέλος, για την Πάτρα έχουν καταγραφεί δυνατά σημεία, αδυναμίες, ευκαιρίες και απειλές. Στα δυνατά σημεία κατατάσσεται η ύπαρξη παραρτήματος Ρομά, η «θέληση της δημοτικής αρχής να βοηθήσει» και η πρόθεση συνεργασίας φορέων και τοπικής κοινωνίας. Ως αδυναμίες προσμετρώνται ο αυξανόμενος αριθμός όσων μένουν σε καταυλισμούς, ο ψηλός αριθμός ανέργων, η έλλειψη κατοικίας για ευπαθείς ομάδες, το μεγάλο ποσοστό αναλφαβητισμού σε Ρομά, οι λίγες ευκαιρίες για επαγγελματική εξέλιξη, τα ψηλά ποσοστά εγκληματικότητας και μικροπαραβατικότητας σε ομάδες Ρομά, ο κοινωνικός στιγματισμός και η μεγάλη χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών.

ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ

Ως ευκαιρίες θεωρούνται: Η δημιουργία δομών και υπηρεσιών για τη διαχείριση θεμάτων Ρομά, η αξιοποίηση χρηματοδοτήσεων που αφορούν την επαγγελματική και κοινωνική ένταξη, η αξιοποίηση των διαμεσολαβητών Ρομά και η καλή συνεργασία των υπηρεσιών, η σταδιακή αύξηση της ένταξης στην εκπαίδευση και συστηματικής παρακολούθησης του σχολείου, η αξιοποίηση στοιχείων της κουλτούρας των Ρομά για την ένταξή τους.

ΑΠΕΙΛΕΣ

Σημαντικές απειλές για την πρόοδο της ένταξης των Ρομά θεωρούνται: Η έλλειψη δομών εκπαίδευσης για εφήβους που δεν έχουν πάει ή έχουν εγκαταλείψει το σχολείο, η αδυναμία να βρουν δουλειά και στέγη, η δυσκολία καταγραφής τους, ο μεγάλος αριθμός πρώιμων γάμων με ανήλικες/ους που τις περισσότερες φορές οδηγούν σε εγκατάλειψη της εκπαίδευσης, γέννηση παιδιών από παιδιά με ό,τι αυτό συνεπάγεται, η ύπαρξη πολιτισμικών / κοινωνικών χαρακτηριστικών των Ρομά που δεν διευκολύνουν τη μόνιμη διαμονή σε κατοικία, οι δικοί τους κοινωνικοί κανόνες που διευκολύνουν συχνά την παραβατικότητα και η μετατροπή χρηστών Ρομά σε διακινητές ναρκωτικών

ΠΟΥ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ Η ΝΕΑ ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

Ηδη, από το 2021 έχει ξεκινήσει η εφαρμογή της νέας Εθνικής Στρατηγικής για την Κοινωνική Ενταξη των Ρομά, η οποία διαρθρώνεται σε τέσσερις πυλώνες, οι οποίοι αντικατοπτρίζουν τις εθνικές προτεραιότητες και στρατηγικούς στόχους, τα μέτρα πολιτικής και τις θεσμικές παρεμβάσεις για την ισότητα, την ένταξη και τη συμμετοχή των Ρομά σε εθνικό, τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

ΠΥΛΩΝΑΣ Ι. «Πρόληψη και καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού των Ρομά».
ΠΥΛΩΝΑΣ ΙΙ. «Ενίσχυση της ισότιμης πρόσβασης των Ρομά σε βασικές υπηρεσίες και αγαθά (εκπαίδευση, απασχόληση, υγεία, κοινωνική φροντίδα και στέγαση)».
ΠΥΛΩΝΑΣ ΙΙΙ. «Πρόληψη και καταπολέμηση των στερεοτύπων και των διακρίσεων σε βάρος των Ρομά».
ΠΥΛΩΝΑΣ ΙV. «Προώθηση της ενεργού συμμετοχής των Ρομά στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή».

Η νέα στρατηγική σκοπεύει να διασυνδέσει την ΕΣΚΕ Ρομά 2021-2030 με λοιπές εθνικές στρατηγικές π.χ. Εθνική Στρατηγική για την Κοινωνική Ενταξη και τη Μείωση της Φτώχειας 2021 – 2027, Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες 2020 – 2023, Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2021-2025, Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού 2021 – 2023, κ.λπ. Επιπλέον, να ενισχύσει ιδιαίτερα την περιφερειακή & τοπική προσέγγιση και προσβλέπει σε στρατηγικές συνεργασίες σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, αλλά και να προωθήσει τη συστηματική χαρτογράφηση των Ρομά στην Ελλάδα. Επίσης, υποστηρίζει την εφαρμογή τεκμηριωμένης πολιτικής (evidencebasedpolicies) που βασίζεται στον εντοπισμό των αναγκών των Ρομά σε τοπικό επίπεδο, ώστε να συντονίζεται η ανάπτυξη ειδικών, προσαρμοσμένων στις ανάγκες, τοπικών παρεμβάσεων, αλλά και καθιερώνει στρατηγικές συνεργασίες και συνέργειες με βασικούς εμπλεκόμενους φορείς σε συγκεκριμένα ζητήματα κοινωνικής ένταξης των Ρομά.

Η νέα ΕΣΚΕ Ρομά δίνει έμφαση στην ενδυνάμωση, τη συμμετοχή και την αναβάθμιση δεξιοτήτων των παιδιών και νέων Ρομά, υπογραμμίζει τη διάσταση του φύλου, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση των δεξιοτήτων και της συμμετοχής των κοριτσιών και των γυναικών, εξασφαλίζει συστηματική διαβούλευση με τους εκπροσώπους των Ρομά και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, και οργανώσεων της νεολαίας Ρομά σε όλα τα επίπεδα σχεδιασμού, υλοποίησης και παρακολούθησης. Ενώ σε μεγάλο βαθμό επενδύει στην ανάπτυξη συστήματος δεικτών που θα επιτρέψουν τη συστηματική παρακολούθηση, την αξιολόγηση και τη συνεχή προσαρμογή της νέας στρατηγικής.

ΜΕ 48 ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ

Ο Δήμος Πατρέων, πριν την ολοκλήρωση της διαβούλευσης, περιλαμβάνει 48 δράσεις που ανήκουν ΕΣΚΕ για Ρομά. Οι φορείς υλοποίησης αυτών των δράσεων είναι ο Δήμος, ο ΚΟΔΗΠ, ο ΟΠΕΚΑ και διάφορα υπουργεία, ενώ οι δράσεις θα χρηματοδοτούνται είτε από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, είτε από ευρωπαϊκά κονδύλια, με τους ωφελούμενους να κυμαίνονται από 5 έως 2.059 ανάλογα το πρόγραμμα και τη δράση. Οι στόχοι του Δήμου για τους Ρομά τα επόμενα χρόνια είναι να επιτευχθεί ένα ευπρεπές επίπεδο ζωής σε ένα ισότιμο και δίκαιο κοινωνικό περιβάλλον. Οι γενικότεροι στόχοι του Σχεδίου περιλαμβάνουν την εξασφάλιση και εγγύηση του «κατοικείν», την εξασφάλιση όλων στην εργασία και την τη δημιουργία ικανών συνθηκών για ισότιμης και δίκαιης πρόσβασης στην αγορά εργασίας, την εξασφάλιση της πρόσβασης όλων ανεξαιρέτως σε υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας και τη διασφάλιση της ολοκλήρωσης τουλάχιστον της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης και της πρόσβασης για όλους σε κάθε βαθμίδα του Εκπαιδευτικού Συστήματος.

Ορισμένες από τις δράσεις είναι οι εξής:

>Εφαρμογή Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (ΕΕΕ) και Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερηλίκων νοικοκυριά
>Χορήγηση Εθνικής Σύνταξης
>Ειδικά Βοηθήματα σε αποφυλακισθέντες, Ειδικό Βοήθημα λόγω Επίσχεσης Εργασίας ή Διακοπής Εργασιών, Επίδομα λόγω αφερεγγυότητας του εργοδότη
>Επίδομα παιδιού, Επίδομα γέννησης
>Πρόγραμμα εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής 2014-2020
>Προώθηση και υποστήριξη παιδιών για την ένταξή τους στην προσχολική εκπαίδευση για παιδιά σε ανάγκη και ιδιαίτερα ευάλωτα παιδιά «νέα Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής Ζωής»
>Δράσεις καταπολέμησης της παιδικής επαιτείας
>Επίδομα κίνησης ΑμεΑ
>Διατροφικό επίδομα σε άτομα με αναπηρίες και ασθενείς
>Επισιτιστική Βοήθεια και Κάλυψη βασικών υλικών στερήσεων
>Ολοκληρωμένα Σχέδια Τοπικών Δράσεων για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας
>Ενταξη και Εκπαίδευση των Παιδιών Ρομά
>Χορήγηση υποτροφιών για προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ)
>Κέντρα Διά Βίου Μάθησης (ΚΔΒΜ)
>Προγράμματα επιχορήγησης επιχειρήσεων για την απασχόληση ανέργων νέων, μακροχρόνια ανέργων
>Προώθηση της απασχόλησης μέσω Προγραμμάτων Κοινωφελούς Χαρακτήρα
>Ολοκληρωμένο πρόγραμμα εργασιακής ένταξης και επανένταξης
>Πρόγραμμα απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας για νέους ανέργους 18-29 ετών
>Βελτίωση Πρόσβασης στο Δίκτυο Υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας
>Πρόσβαση σε παιδοψυχιατρικές υπηρεσίες στο πλαίσιο των Κινητών Μονάδων Ψυχικής Υγείας
>Πρόσβαση σε χώρους εποπτευόμενης χρήσης και σε μονάδες σωματικής αποτοξίνωσης
>Δράσεις ενημέρωσης για την υγιεινή διατροφή, τις εθνικές διατροφικές οδηγίες, τις συστάσεις και τη σωματική δραστηριότητα (πρόβλεψη για διάχυση και σε Ρομά)
>Προγράμματα και αθλητικές δραστηριότητες εκτός σχολικού προγράμματος
>Πρόσβαση των εγκύων Ρομά σε Προγεννητικό έλεγχο
>Συμβουλευτικά Κέντρα γυναικών – θυμάτων βίας και πολλαπλών διακρίσεων
>Ανάδειξη θετικών προτύπων Ρομά με τη συμμετοχή των οργανώσεων Ρομά.

Όλες οι ειδήσεις άμεσα μέσα από το Google News. Κάντε κλικ εδώ και κάντε εγγραφή

Άμεση ενημέρωση με όλες τις ειδήσεις τώρα και μέσω WhatsApp - Δες εδω