Ο Ανδρέας Γ. Παπανδρέου και η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ
* Ο Γιάννης Γ. Ζαφειρόπουλος, Δικηγόρος ε.τ. και Συγγραφέας, πρώην Υφυπουργός Εξωτερικών, διετέλεσε Βουλευτής ΠΑΣΟΚ στη Β΄ Περιφ. Αθήνας και στην Ηλεία και συμμετείχε στην Επιτροπή Διαμόρφωσης της Ιδρυτικής Διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη.
Η πλειοψηφία των επετειακών αναφορών για την συμπλήρωση 50 χρόνων από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ από τον Ανδρέα Γ. Παπανδρέου αγνόησαν είτε ηθελημένα, είτε τεχνηέντως … άθελα την πολυσχιδή κορυφαία πολιτική αλλά και επιστημονική προσωπικότητα του Ιδρυτή του Κινήματος της Αλλαγής.
Αρκετοί «πολιτικοί αναλυτές» και μάλιστα του λεγόμενου προοδευτικού χώρου, της Κεντροαριστεράς αναλώθηκαν στην …. αναλυτική υπόμνηση ορισμένων λανθασμένων εκτιμήσεων του Ανδρέα Γ. Παπανδρέου στο διάστημα της διακυβέρνησης της Χώρας από το ΠΑΣΟΚ και κάποιοι μάλιστα – και από τον κύκλο των ευεργετημένων συνεργατών του – προέβησαν και σε ετεροχρονισμένες όχι μόνο πολιτικές επισημάνσεις αλλά και … ιατρικές διαγνώσεις.
Ο Ανδρέας Γ. Παπανδρέου υπήρξε κατ’ αρχήν ένας πρωτοπόρος οικονομολόγος με διεθνή απήχηση – κυρίως όμως στις ΗΠΑ όπου δίδαξε την δεκαετία 1950 -1960 στα πλέον σημαντικά Πανεπιστήμια της χώρας, ενώ διετέλεσε και για μια πενταετία (1956 – 1960) Κοσμήτορας της Οικονομικής Σχολής του περίφημου Πανεπιστημίου Μπέρκλευ. Μετά το 1968 δίδαξε στα Πανεπιστήμια της Στοκχόλμης (Σουηδία) και του Τορόντο (Καναδά), χώρες όπου δραστηριοποιήθηκε ιδιαίτερα το Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα (ΠΑΚ) το οποίο δημιούργησε το 1968.
Ήδη όμως από το 1944 είχε αναμειχθεί στα δημόσια πράγματα της χώρας που τον φιλοξενούσε και εκπροσώπησε ως μέλος της Ελληνικής αντιπροσωπείας την Χώρα μας στην Διάσκεψη του Μπρετόν Γούντς. Ως Ακαδημαϊκός ενταγμένος στο Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ συμμετείχε στο επιτελείο του υποψήφιου Προέδρου Αντλάι Στίβενσον όταν αντιμετώπισε τον υποψήφιο του Ρεμπουπλικανικού κόμματος Στρατηγό Ντουάϊτ Αϊζενχάουερ (ο Ανδρέας Γ. Παπανδρέου υπήρξε από τους Ακαδημαϊκούς των ΗΠΑ που αναγνώριζε την μεγάλη επιστημονική και πολιτική αξία του σπουδαίου αυτού αμερικανού πολιτικού ηγέτη και αναγνώριζε τη συμβολή του στην αναμόρφωση του Δημοκρατικού Κόμματος των ΗΠΑ).
Στις ΗΠΑ ο Ανδρέας Γ. Παπανδρέου συγκαταλεγόταν μεταξύ των σημαντικότερων και ευρηματικότερων οικονομολόγων της γενιάς του και οι επιστημονικές εργασίες του έτυχαν ευμενέστατης υποδοχής από την Ακαδημαϊκή Κοινότητα.
Στην Ελλάδα ο Ανδρέας Γ. Παπανδρέου ανέδειξε τις σπάνιες επιστημονικές ικανότητές του και κατ’ αρχήν με τη συμμετοχή του στο Κέντρο Οικονομικών Ερευνών της Τράπεζας της Ελλάδας αλλά κυρίως με τις δημόσιες επιστημονικές παρεμβάσεις του. Σημαντική υπήρξε η πρώτη επιτυχής διάλεξή του στην αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών η οποία με τον τίτλο «Η πορεία της οικονομικής σκέψεως» εκδόθηκε το 1960 από το Γραφείο των Οικονομικών Ερευνών της Ανωτάτης Βιομηχανικής Σχολής Πειραιά. Μάλιστα στην περιοδική έκδοση «ΣΠΟΥΔΑΙ» της Α.Β.Σ.Π. ο Αθανάσιος Π. Κανελλόπουλος Καθηγητής τότε του Κέντρου Κοινωνικών Σπουδών (και Καθηγητής της Α.Β.Σ.Π. από το 1963) αφιέρωσε μία μελέτη κριτικής παρουσίασης της διάλεξης του Ανδρέα Γ. Παπανδρέου τονίζοντας ότι «Με την δωρικήν αδρότητα του ύφους – γνώρισμα της πατρικής κληρονομίας – απηλλαγμένος από την στείραν ακαδημαϊκήν ενδοσκόπησιν ο συγγραφεύς φωτίζει την διαδρομήν των οικονομικών ιδεών εις τον χρόνον δια να καταλήξη κυρίως εις το παρόν από πλευράς προβληματικής και μεθοδολογίας και να θέση σκοπούς τόσον εις την επιστήμην όσο και εις την οικονομικήν πολιτικήν, αδιάφορον εάν το δια την επιστήμην τασσόμενον αντικείμενον είναι ενδεχόμενο να οδηγή εις την διακινδύνευσιν της υποστάσεώς της ως τοιαύτης και δια την οικονομικήν πολιτικήν σκοποί να θεωρούνται εκτός της ακαδημαϊκής ορθοδοξίας».
Μετά το Πραξικόπημα του Ιουλίου 1965 ο Ανδρέας Γ. Παπανδρέου με ομιλίες – διαλέξεις του σε όλη σχεδόν την Ελλάδα προσκεκλημένος συλλογικών φορέων και κομματικών οργανώσεων της Ε.Κ. ανέπτυξε τις απόψεις του για το πολιτικό κοινωνικό και οικονομικό μέλλον της Ελλάδας και διατύπωσε το όραμά του για την εξέλιξη ιδιαίτερα της νέας γενιάς. Μεγάλο τμήμα αυτών των παρεμβάσεων εκδόθηκε (1966) σε ιδιαίτερο τόμο από τις εκδόσεις «ΦΕΞΗ» με τίτλο «Δημοκρατία και Εθνική Αναγέννηση».
Ο Ανδρέας Γ. Παπανδρέου πριν το 1974.
Η ίδρυση του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος (ΠΑΚ) το 1968 κάλυψε ένα μεγάλο κενό στο χώρο της Αντιδικτατορικής Αντίστασης που είχε αφήσει η αδυναμία της Δημοκρατικής – Προοδευτικής Κεντροαριστεράς να συγκροτήσει ένα ισχυρό λαϊκό αντιδικτατορικό κίνημα.
Μετά την εγκατάσταση του Ανδρέα Γ. Παπανδρέου στο Τορόντο Καναδά και την ανάληψη των καθηκόντων του Καθηγητή Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο, το ΠΑΚ αναπτύχθηκε και στον Καναδά και τις ΗΠΑ, ενώ στην Ευρώπη αποτελούσε πια μια ισχυρή αντιδικτατορική οργάνωση.
Οι πολιτικές – επιστημονικές επεξεργασίες του Προέδρου του ΠΑΚ για την εθνική, πολιτική, κοινωνική και οικονομική κατάσταση της Ελλάδας έβρισκαν μεγάλη απήχηση μεταξύ των Ελλήνων της διασποράς – ιδιαίτερα των εργαζομένων, των φοιτητών και των επιστημόνων.
Βασική μέριμνα των πολιτικών πρωτοβουλιών του ΠΑΚ ταυτόχρονα με την ισχυροποίηση της λαϊκής – δυναμικής αντίστασης εναντίον της Χούντας, αποτέλεσε και η ευαισθητοποίηση των Ελλήνων στην Ελλάδα αλλά εκτός αυτής για τους κινδύνους που διέτρεχε η ακεραιότητα και της Χώρας αλλά και της Κύπρου. Έτσι, μετά το 1972 ο Ανδρέας Γ. Παπανδρέου διαμόρφωσε μια ολοκληρωμένη πολιτική αντίληψη για τον πιθανό μετασχηματισμό του ΠΑΚ σε πολιτική οργάνωση – κοινοβουλευτικό κόμμα μετά την απαλλαγή της χώρας από την τυραννία της δικτατορίας. Με αλλεπάλληλες σεμιναριακές συνδιασκέψεις στη Γερμανία, στην Ιταλία, στην Ελβετία, στην Αγγλία, στις ΗΠΑ και τον Καναδά, διαμορφωνόταν με βάση τις ιδεολογικοπολιτικές και κοινωνικοοικονομικές αναλύσεις του Ανδρέα Γ. Παπανδρέου το πλαίσιο ίδρυσης και πολιτικής και οργανωτικής λειτουργίας του νέου Κομματικού φορέα που θα διαδεχόταν στον Ελληνικό Δημόσιο βίο τα κομματικά μορφώματα της παλαιάς Κεντροαριστεράς.
Ήδη οι προοδευτικές – σοσιαλδημοκρατικές ηγεσίες στην Ευρώπη αναγνώριζαν την επιστημονική και πολιτική επιρροή του. Είναι χαρακτηριστική η υποδοχή που επιφύλαξη τον Ιούνιο του 1974 στο Λονδίνο η ηγεσία του Εργατικού Κόμματος (Μάϊκλ Φουτ, Τζαν Μικάρντο, Τόνυ Μπεν, Τζούντι Χαρτ, Ρόϋ Χαίηγουορντ, κλπ.)
Ο Ανδρέας Γ. Παπανδρέου και η ίδρυση του ΠΑΣΟΚ
Συμπληρώθηκαν Πενήντα Χρόνια (1974 – 2024) από την ίδρυση – δημιουργία του ΠΑΣΟΚ και δικαίως χαίρουν οι πολίτες όλων των γενεών που αποδέχονται τον ιστορικό – εθνικό ρόλο του ιδρυτή του Ανδρέα Γ. Παπανδρέου, όπως «δικαιολογημένα» λυπούνται (!) και εκστρατεύουν με ψευδή και άθλια επιχειρήματα εναντίον του και εναντίον του ΠΑΣΟΚ οι διαχρονικοί αντίπαλοι του Λαογέννητου Κινήματος και του Ηγέτη του.
Χωρίς τον Ανδρέα Γ. Παπανδρέου η Ελλάδα θα ήταν φτωχότερη και «παραπεταμένη» στο περιθώριο των Ευρωπαϊκών και Διεθνών εξελίξεων του τελευταίου τέταρτου του 20ου αιώνα και η Δημοκρατική, Κοινωνική και Οικονομική ανάπτυξη της χώρας δεν θα αποκτούσαν την πληρότητα και το σφρίγος αλλά και την βιωσιμότητα που απαιτούσαν οι καιροί σε συνδυασμό με το έργο του άλλου Μεγάλου Άνδρα της Ελλάδας, του Κωνσταντίνου Γ. Καραμανλή.
Όσοι είχαν το μεγάλο πολιτικό προνόμιο να συμμετέχουμε – υπό την εμπνευσμένη και θερμουργό ηγεσία του Ανδρέα Γ. Παπανδρέου – στις διαδικασίες της συλλογικής προετοιμασίας της Ιδρυτικής Διακήρυξης της 3ης Σεπτέμβρη (1974) και στη δημιουργία του ΠΑΣΟΚ πιστεύουμε ακράδαντα ότι είχαμε μια μικρή, έστω, συμβολή σε μια ιστορική μεταμόρφωση του πολιτικού συστήματος της χώρας και στην αναγκαία ανακαίνιση («εκ βάθρων») της θεσμικής λειτουργίας των κομμάτων της χώρας, οικοδομώντας μια νέα ανθεκτική και βιώσιμη συνολική Κοινωνική Αλλαγή για την Ελλάδα.
Μετά την προδοσία της Κύπρου και την πτώση της Χούντας ο Ανδρέας Γ. Παπανδρέου ήταν ήδη προετοιμασμένος ιδεολογικά και πολιτικά να πραγματοποιήσει το μεγάλο εγχείρημα της δημιουργίας ενός σύγχρονου Κινήματος της Κεντροαριστεράς, η οποία θα έπρεπε να πάρει τα πολιτικά και οργανωτικά χαρακτηριστικά μιας σύγχρονης Σοσιαλιστικής και Δημοκρατικής Πολιτικής Παράταξης. Αυτός ήταν και ο λόγος που τον οδήγησε να επιμείνει στην σταθερή απόφασή του να μην «υποκύψει» στις πιέσεις για να αναλάβει την ηγεσία της τότε Ένωσης Κέντρου την οποία του προσέφεραν χωρίς όρους η πλειοψηφία των πρώην Βουλευτών της και των κομματικών και κοινωνικών παραγόντων της Δημοκρατικής Παράταξης. Μάλιστα σε μια σχετική συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε περί το τέλος Αυγούστου 1974 στο Καστρί και στην οποία συμμετείχε η πλειοψηφία των πρώην Βουλευτών της Ένωσης Κέντρου ο Ανδρέας Παπανδρέου με απλό και πειστικό τρόπο τους εξήγησε την ανάγκη δημιουργίας μιας νέας μεγάλης παράταξης της Κεντροαριστεράς και την άρνησή του να αναλάβει την ηγεσία της παλαιάς Ένωσης Κέντρου.
Ήδη από τη στιγμή της άφιξης του Ανδρέα Παπανδρέου στην Ελλάδα (16/8/1974) η Επιτροπή τελικής επεξεργασίας της Ιδρυτικής Διακήρυξης του νέου Πολιτικού Φορέα συνεδρίαζε στο ξενοδοχείο «Καστρί». Ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου αποκλειστικός συντάκτης – συγγραφέας του σχεδίου της Ιδρυτικής Διακήρυξης μας εξηγούσε την φιλοσοφία και τις πολιτικές επιδιώξεις του νέου φορέα που θα δημιουργούσαμε με την εφαρμογή των προγραμματικών θέσεων που διατυπώνονταν στην Διακήρυξη. Την 1/9/1974 περατώθηκε η συλλογική επεξεργασία του κειμένου και ανατέθηκε σε μια τριμελή ομάδα που την αποτέλεσαν: ο Καθηγητής Μανώλης Παπαθωμόπουλος (του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων), ο Δαμιανός Βασιλειάδης (Εκπαιδευτικός – ηγετικό στέλεχος των Φίλων ΠΑΚ της Δυτικής Γερμανίας), και ο Γιάννης Ζαφειρόπουλος (Γραμματέας του ΠΑΚ Μεγ. Βρετανίας και της Αντιδικτατορικής Επιτροπής του Λονδίνου), να πραγματοποιήσουν τον τελικό έλεγχο του κειμένου της Ιδρυτικής Διακήρυξης. Όπως είναι γνωστό στις 3/9/1974 ο Ανδρέας Παπανδρέου πλαισιωμένος από δεκάδες πολιτικά στελέχη και αγωνιστές του αντιδικτατορικού αγώνα ανακοίνωσε την ίδρυση του νέου Πολιτικού Φορέα.
Πενήντα χρόνια μετά και με δεδομένη την σημερινή συμπτωματική διαδικασία εκλογής νέας ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ ή την επιβεβαίωση συνέχισης του πολιτικού έργου της σημερινής ηγεσίας του Νίκου Ανδρουλάκη, ο Ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ – αν μας έβλεπε από κει που βρίσκεται – θα χαμογελούσε με εκείνο το υπέροχο γλυκοειρωνικό χαμόγελό του και θα σκεφτόταν ότι τώρα οι επίγονοι απεργάζονται την «τιμαριωποίηση» του Κινήματος της Αλλαγής, του Κινήματός του. Και βέβαια θα πραγματοποιούσε την σκωπτική παρατήρηση ότι οι «μικρομεγαλισμοί» ορισμένων υποψηφίων απωθούν την λαϊκή – κοινωνική βάση του ΠΑΣΟΚ.
Και τέλος υπάρχει – κατά τη γνώμη μας – πάντα σε ισχύ μια προτροπή που ο Γεώργιος Παπανδρέου, «ο Γέρος της Δημοκρατίας» είχε απευθύνει στους αντιπάλους του… και στους άσπονδους φίλους του: «… πρέπει να παραδώσωμεν το κακό παρελθόν εις την Ιστορίαν και την Ελλάδα εις το Μέλλον» (31/12/1933). Αναλογικά αυτό πρέπει οπωσδήποτε να ισχύσει σε όλη αυτή την προεκλογική περίοδο αλλά κυρίως την επομένη της ανάδειξης της νέας ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ.
* Ο Γιάννης Γ. Ζαφειρόπουλος, Δικηγόρος ε.τ. και Συγγραφέας, πρώην Υφυπουργός Εξωτερικών, διετέλεσε Βουλευτής ΠΑΣΟΚ στη Β΄ Περιφ. Αθήνας και στην Ηλεία και συμμετείχε στην Επιτροπή Διαμόρφωσης της Ιδρυτικής Διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
