Παπαστεργίου: Αναπτυξιακό πρόσημο όπου συμπράττουν Δημόσιο-ιδιώτες

Απόστολος Αναστασόπουλος

Ο πρόεδρος της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας και δήμαρχος Τρικκαίων Δημήτρης Παπαστεργίου με αφορμή το Regional Growth Conference μιλάει στην «Π» και δίνει μια γενική εικόνα για το που βρίσκονται οι Δήμοι της χώρας σε θέματα έξυπνων εφαρμογών, ηλεκτρικίνησης αλλά και ποιες είναι οι προκλήσεις των επόμενων ετών.

Επίσης, ο κ. Παπαστεργίου εκτιμά ότι το νερό δεν κινδυνεύει από ιδιωτικοποιήσεις, παρά τις διαμαρτυρίες Δήμων και ΔΕΥΑ, ενώ μιλάει και για τις συνεργασίες δημοσίου και ιδιωτών που έχουν αποδειχθεί θετικά αναπτυξιακές όπου έχουν γίνει.

• Κύριε Παπαστεργίου, ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι Δήμοι τα επόμενα χρόνια;

Το 2023 βρήκε τους Δήμους αντιμέτωπους με μια σειρά από προκλήσεις αλλά και ανοικτά ζητήματα που αφορούν το μέλλον του θεσμού μας.

Μπροστά μας έχουμε να βρούμε λύση στο πρόβλημα που δημιουργεί η κάλυψη του ενεργειακού κόστους της χρονιάς που μας πέρασε. Οι έκτακτες χρηματοδοτήσεις που εξασφαλίσαμε λύνουν σε ένα βαθμό το ζήτημα, αλλά παραμένει ανοικτό το πρόβλημα , κυρίως με τις ΔΕΥΑ.

Διανύουμε μια προεκλογική χρονιά και στον τελευταίο χρόνο της θητείας των σημερινών αιρετών διοικήσεων,  θα πρέπει να ξεπεραστούν τα λειτουργικά προβλήματα που προκαλεί στην κυβερνησιμότητα των δήμων μας ο εκλογικός νόμος του 2019 και η τελευταία απόφαση του ΣτΕ. Ευτυχώς οι νέες διοικήσεις των δήμων που θα προκύψουν από τις εκλογές του Οκτωβρίου, δεν θα έχουν αυτού του είδους τα ζητήματα.

Από κει και πέρα για μας ανοικτά ζητήματα είναι πως θα αξιοποιήσουμε προς όφελος των πόλεων και των πολιτών των τοπικών μας κοινωνιών τα χρήματα που υπάρχουν από τα διάφορα χρηματοδοτικά προγράμματα , για να υλοποιήσουμε έργα απαραίτητα για τις πόλεις μας, παραμένει ανοικτό το ζήτημα τόσο της αύξησης των ΚΑΠ , όσο και η υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου κατανομής τους στους δήμους , στη βάση μιας μελέτης που εκπόνησε η ΚΕΔΕ σε συνεργασία με την ΕΕΤΑΑ.

Ενώ σημαντικής προτεραιότητας παραμένει το ζήτημα της μεταρρύθμισης στο μοντέλο λειτουργίας της αυτοδιοίκησης και η επανακατανομή ρόλων κι ευθυνών, καθώς και το ζήτημα της επαρκούς στελέχωσης με προσωπικό των Δήμων μας, ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται στις θεσμοθετημένες αρμοδιότητες τους.

• Τα τελευταία χρόνια διαφημίζονται οι έξυπνες πλατφόρμες και η μετατροπή των πόλεων σε smart cities. Που βρισκόμαστε σε γενικές γραμμές;

Η περίοδος που διανύουμε είναι η πιο ενδιαφέρουσα για την πληροφορική στους Δήμους. Πρωτοφανή ποσά και δυναμικές πρωτοβουλίες τρέχουν για τις έξυπνες πόλεις, μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης, το νέο ΕΣΠΑ, το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» με παράλληλες δράσεις και για τις ΔΕΥΑ.

Το στοίχημα για μας  είναι να δούμε πως αυτά τα χρήματα θα πιάσουν τόπο, πως θα μπορέσουμε να σχεδιάσουμε, υλοποιήσουμε και παραλάβουμε έργα τα οποία θα δουλέψουν και θα διαλειτουργούν. Έργα που θα δίνουν λύσεις σε πραγματικά προβλήματα και θα μείνουν στους Δήμους ως παρακαταθήκη για να μπορέσουν να γίνουν πιο ψηφιακοί και πιο «έξυπνοι». Χρειάζεται ενδελεχής έρευνα ώστε να ξεχωρίσουμε τι είναι ψηφιακό, τι είναι έξυπνο τι είναι smart και ευφυές.

Έχω πει κάποια στιγμή ότι θα πρέπει να κάνουμε reverse engineering  και να πάμε από το πρόβλημα προς τη λύση. Με τη διάγνωση του πραγματικού προβλήματος, θα είναι εφικτός ο εντοπισμός της ιδανικής λύσης που προσαρμόζεται στο πρόβλημα αλλά και στις ανάγκες και ιδιαιτερότητες του κάθε Δήμου. Γνωρίζουμε όλοι πως κάθε Δήμος είναι διαφορετικός και οι λύσεις – για να είναι επιτυχημένες – πρέπει να ταιριάζουν στα ξεχωριστά χαρακτηριστικά του Δήμου. Είναι επίσης κρίσιμο για όλους, τα έργα να δρομολογηθούν εγκαίρως ώστε να υπάρξει απορροφητικότητα. Τονίζω, ότι η απορροφητικότητα είναι σημαντική. Όμως ο σκοπός δεν είναι μόνο η απορροφητικότητα, ο σκοπός είναι κυρίως η αποτελεσματικότητα.

«Σκοπός δεν είναι μόνο η απορροφητικότητα, ο σκοπός είναι κυρίως η αποτελεσματικότητα»

• Βλέπουμε σε αρκετούς Δήμους της Ελλάδας να προωθούνται μέσω των δημοτικών συμβουλίων και των οικονομικών επιτροπών αρκετά έργα με έξυπνες τεχνολογίες, αισθητήρες και αλγορίθμους. Πως πετυχαίνουν αυτά τα έργα τη βελτίωση της ζωής των πολιτών, αλλά και ποιος ο ρόλος τους στην εκάστοτε τοπική οικονομία;

Ζητούμενο στις μέρες μας είναι η εμπιστοσύνη. Η εμπιστοσύνη ανάμεσα στη διοίκηση και τους πολίτες. Να νιώσουν οι πολίτες ότι κάποιος τους ακούει, αντιλαμβάνεται τα προβλήματά τους και προσπαθεί να τα επιλύσει. Γιατί μια έξυπνη πόλη είναι μία κοινωνικά ευαίσθητη πόλη. Σε μία έξυπνη πόλη όλοι πρέπει να έχουν θέση και δυνατότητα να τη ζήσουν και να την ακολουθήσουν. Και εδώ μπαίνει ο παράγοντας των δεξιοτήτων και του κατά πόσο οι πολίτες μπορούν να ακολουθήσουν αυτές τις ραγδαίες εξελίξεις που συμβαίνουν γύρω τους. Πιστεύω πως εδώ πρέπει να προσπαθήσουμε περισσότερο. Γιατί μέσα στην αγωνία της ηγεσίας να εξελιχθεί, να προλάβει καταστάσεις μερικές φορές, δεν «κοιτάζει» πίσω να δει αν η κοινωνία συμπορεύεται και ακολουθεί τις αγωνίες της. Έτσι όμως δημιουργείται χάσμα που δεν είναι εύκολο μετά να κλείσει. Είναι προφανώς η ώρα να κάνουμε τις πόλεις μας πιο ασφαλείς, πιο αποτελεσματικές και πιο χρήσιμες και λειτουργικές για λογαριασμό του πολίτη,  γιατί σκοπός δεν είναι ποτέ η ίδια η τεχνολογία ,  σκοπός είναι ο άνθρωπος, σκοπός είναι ο πολίτης, άρα εκεί πρέπει να επικεντρώσουμε τις εφαρμογές που θα ενσωματώσουμε στην καθημερινότητα του. Στο πώς τελικά κάνοντας χρήση της τεχνολογίας ο πολίτης θα νιώσει πως κάτι αλλάζει γύρω του και θα εμπιστευτεί και πάλι το Κράτος και τους Δήμους, για να ζήσει καλύτερα, ασφαλέστερα, ευτυχέστερα. Κι αυτό θα είναι το κλειδί και για την ανάπτυξη των τοπικών οικονομιών.

• Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, Δήμοι της χώρας έχουν προχωρήσει τις διαδικασίες για την ανάπτυξη δικτύου φορτιστών και υποδομών για την χρήση ηλεκτροκίνητων οχημάτων. Είστε αισιόδοξος πως θα εφαρμοστεί η ηλεκτροκίνηση στη χώρα μας και αν ναι, πόσο άμεσα θα συμβεί αυτό;

Η ηλεκτροκίνηση αποτελεί βασικό στοιχείο της επιδιωκόμενης βιώσιμης μικροκινητικότητας. Χιλιάδες συμπολίτες μας έχουν επιλέξει για τις μικρές μετακινήσεις τους εντός της πόλης να αξιοποιούν μέσα μεταφοράς φιλικά προς το περιβάλλον, αποτελώντας το γενικότερο προς μίμηση παράδειγμα με απώτερο στόχο την δημιουργία Κλιματικά Ουδέτερων πόλεων. 

Η μικροκινητικότητα περιλαμβάνει μέσα μετακίνησης, φιλικά προς το περιβάλλον, μικρά σε μέγεθος, όπως ηλεκτρικά πατίνια, ποδήλατα και μικρά ηλεκτρικά αυτοκίνητα.  Ενώ πλέον υπάρχουν και τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία, το Ταμείο Ανάκαμψης χρηματοδοτεί σταθμούς φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων και ήδη πολλοί Δήμοι έχουν δρομολογήσει την εγκατάσταση φορτιστών σε κεντρικά σημεία των πόλεων. Σε πάνω 270 Δήμους ήδη τρέχουν οι μελέτες και οι διαδικασίες για την προμήθεια φορτιστών και τη μελέτη χωροθέτησης των σημείων που θα τοποθετηθούν.

Χρειάζονται όμως περισσότερα και πιο γενναία μέτρα προς την προώθηση της αναγκαιότητας της ηλεκτροκίνησης. Οραματιζόμαστε πιο καθαρές, πιο βιώσιμες, πιο ήσυχες πόλεις και η ηλεκτροκίνηση μας δίνει ένα πεδίο δόξης λαμπρό. Θα πρέπει ωστόσο να φροντίσουμε ώστε η φόρτιση των ηλεκτρικών μέσων μεταφοράς να έχει την πηγή της σε καθαρές μορφές ενέργειας. Να καίμε λιγνίτη για να φορτίζουμε τα οχήματα μας είναι μια αντιφατική σχέση.

«Χρειάζεται ενδελεχής έρευνα ώστε να ξεχωρίσουμε τι είναι ψηφιακό, τι είναι έξυπνο τι είναι smart και ευφυές»

• Τις τελευταίες ημέρες, ΔΕΥΑ από όλη τη χώρα αντιδρούν με αφορμή το πολυνομοσχέδιο που ενισχύει τις αρμοδιότητες της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας και σε θέματα ύδρευσης. Ποια είναι η άποψή σας για το θέμα;

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Νομίζω πως είναι πλέον ξεκάθαρο πως δεν μιλάμε για ιδιωτικοποίηση του νερού, κάτι που εκφράστηκε με τον πιο εμφατικό τρόπο και από τον Υπ Περιβάλλοντος Κ. Σκρέκα κατά τη συνάντηση που είχαμε τη Δευτέρα 13/3. Μάλιστα ζητήσαμε να αναδιατυπωθούν και κάποιες μάλλον ασαφείς αναφορές σε άρθρα του νομοσχεδίου, που προκάλεσαν και την όλη ανησυχία.

Επίσης ξεκαθάρισε το τοπίο με τις συνενώσεις των ΔΕΥΑ, όπως αυτές αναφέρονται στο Αρ. 12. Δεν μιλάμε για υποχρεωτικές συνενώσεις με ξερά γεωγραφικά κριτήρια αλλά για προτάσεις τις ρυθμιστικής αρχής, οι οποίες θα εξεταστούν αι από την ΚΕΔΕ και ΔΕΥΑ ανάλογα με τα δεδομένα κάθε περιοχής με βάση τα πραγματικά δεδομένα, τις ιδιαιτερότητες αλλά και τη βούληση κάθε φορέα. Σίγουρα πάντα κοινός παρονομαστής πρέπει να αποτελεί το συμφέρον του Δημότη που πρέπει να έχει πρόσβαση σε άμεσης, ασφαλείς και οικονομικές υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης.

Αυτό που συνεχίζει να μας προβληματίζει, είναι η μεταφορά του ελέγχου και της εποπτείας από το Υπ. Περιβάλλοντος σε μία ανεξάρτητη αρχή. Προφανώς ο χώρος των υδάτων θέλει έλεγχο και δεν θα μπορούσαμε να είμαστε αντίθετοι σε αυτόν. Όμως θεωρούμε πως αυτός πρέπει να διεξάγεται από το Υπ. Περιβάλλοντος, αφού η αμεσότητα, η δυνατότητα ανάληψης νομοθετικών πρωτοβουλιών και η ευελιξία στην εξεύρεση λύσεων πρέπει να είναι το ζητούμε. Αντίθετα η μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων αυτών σε μία ανεξάρτητη αρχή θα δημιουργήσει περαιτέρω καθυστερήσεις και γραφειοκρατία, κάτι που δεν συνάδει με την επιτακτικότατα στην εξεύρεση λύσεων που χαρακτηρίζει τον χώρο των ΔΕΥΑ. Μακάρι η νέα ανεξάρτητη αρχή να έχει αυτά τα δεδομένα αλλά και το προσωπικό να ανταπεξέλθει στις νέες προκλήσεις, κάτι που προς το παρόν δεν διαφαίνεται. Μέχρι τότε, θα συνεχίζουμε να διατηρούμε τις επιφυλάξεις μας.

• Εκτιμάτε, γενικότερα, ότι θα βοηθούσε στην ταχύτερη ανάπτυξη των Δήμων η είσοδος και ιδιωτών σε διάφορα δημοτικά project;

Η σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα όπου έχει εφαρμοστεί , έχει αποδειχθεί πως είναι  μια πρακτική που όταν υλοποιείται με ξεκάθαρους κανόνες  με διαφάνεια , δημιουργεί θετικό αναπτυξιακό πρόσημο. Τα δημοτικά project δεν αποτελούν εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα, αλλά βέβαια, να γνωρίζουμε πως δεν αποτελεί και πανάκεια η είσοδος των ιδιωτών στα δημοτικά προγράμματα. Δίπλα σε έναν ιδιώτη που επιλέγει να επενδύσει σε ένα δημοτικό πρόγραμμα, χρειάζεται να συνυπάρχει ένας οργανωμένος δήμος, που διαθέτει το όραμα αλλά και την ικανότητα να κινητοποιεί τις υγιείς δυνάμεις του ιδιωτικού τομέα, προκειμένου μέσα απο τη συνεργασία αυτή να ικανοποιείται το δημόσιο συμφέρον.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News